κάτι που ήδη προκαλεί πονοκεφάλους στους διαχειριστές των δικτύων. Μάλιστα, η ομοσπονδιακή υπηρεσία δικτύων των ΗΠΑ χαρακτήρισε την ανάπτυξη των data centers ως απειλή για τη σταθερότητα των δικτύων.
Η ηλεκτρική ζήτηση για τα data centers θα εκτοξευθεί κατά τις επόμενες δεκαετίες, καθώς οι διεθνείς τεχνολογικοί κολοσσοί επενδύουν όλο και περισσότερο στην Τεχνητή Νοημοσύνη και τις ψηφιακές υποδομές. Σύμφωνα με μία εκτίμηση του BloombergNEF, η παγκόσμια ζήτηση από data centers θα τριπλασιαστεί μεταξύ 2035 και 2050, από τις 1200 TWh στις 3700 TWh. Οι μεγαλύτερες αγορές θα είναι οι ΗΠΑ, η Κίνα, και η Ευρώπη, συγκεντρώνοντας ενδεχομένως ως και το 70% των data centers για την επόμενη δεκαετία.
Οι βασικοί παράγοντες για την επιλογή των τόπων κατασκευής data centers στις ΗΠΑ. Πηγή: BloombergNEF.
Ωστόσο, το ζήτημα της ενέργειας παραμένει ένας κρίσιμος παράγοντας. Όπως αναδεικνύουν οι έρευνες, οι εταιρείες ΑΙ ενδιαφέρονται πρωτίστως για την ταχύτητα με την οποία μπορούν να κατασκευάσουν τα data centers τους, να συνδεθούν στα ηλεκτρικά δίκτυα, και να αποκτήσουν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Αυτό σημαίνει πως οι περισσότερες επενδύσεις συρρέουν σε περιοχές με ήδη επιβαρυμένο δίκτυο, είτε λόγω άλλων data centers, είτε λόγω μεγάλων αστικών σχηματισμών, προκαλώντας περαιτέρω πιέσεις στα τοπικά δίκτυα. Η διαθεσιμότητα ηλεκτρικής διασύνδεσης μεμονωμένα συνιστά τον νούμερο ένα παράγοντα για την επιλογή των τοποθεσιών όπου θα κατασκευαστούν τα data centers.
Στις ΗΠΑ μόνο, το μετριοπαθές σενάριο του BloombergNEF προβλέπει διπλασιασμό της ηλεκτρικής ζήτησης τα επόμενα χρόνια, από τα 39 GW που ήταν το 2024 στα 79 GW το 2035. Μάλιστα, εξαιτίας της προαναφερθείσας ικανότητας άμεσης σύνδεσης στο δίκτυο και μίας σειράς άλλων λόγων, όπως τα φορολογικά κίνητρα, η κατασκευή νέων data centers επικεντρώνεται σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας, με το Τέξας να ηγείται, τη Βιρτζίνια να ακολουθεί, και το Ιλινόι να είναι ο τρίτος δημοφιλέστερος προορισμός. Όμως αυτή η υπερσυγκέντρωση, σε συνδυασμό με τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται από πλευράς διαχείρισης των δικτύων και παραγωγής της ενέργειας μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνιες καθυστερήσεις που προσεγγίζουν ακόμα και τη μία δεκαετία.
Με δεδομένο τον διεθνή ανταγωνισμό για το ποιος θα ηγηθεί της επανάστασης της ΑΙ, οι άνθρωποι της αγοράς κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Οι ΗΠΑ πρέπει να κατασκευάσουν νέες ενεργειακές υποδομές και να αναβαθμίσουν το δίκτυό τους άμεσα, αν επιθυμούν να αναπτύξουν την ΑΙ εγκαίρως. Αυτό προϋποθέτει αφενός επενδύσεις δισεκατομμυρίων, που σε μεγάλο βαθμό απαιτούν ομοσπονδιακή στήριξη, αλλά και εύκολη πρόσβαση στον σχετικό εξοπλισμό. Για παράδειγμα, το φυσικό αέριο θεωρείται μεν η πιο γρήγορη λύση για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των data centers, όμως οι νέες μονάδες παραγωγής δεν μπορούν να κατασκευαστούν γιατί κρίσιμα ανταλλακτικά όπως οι τουρμπίνες χρειάζονται χρόνια από την παραγγελία μέχρι την παραλαβή.
Η κατάσταση αυτή έχει προκαλέσει σοβαρούς κινδύνους για το αμερικανικό δίκτυο. Για παράδειγμα, το σημερινό επίκεντρο της ανάπτυξης data centers, η Βιρτζίνια, έφτασε πολύ κοντά σε ένα γενικευμένο μπλακάουτ όχι μία, αλλά δύο φορές εντός του 2024, όταν υποδομές ισχύος 1,5-1,8 GW αποσυνδέθηκαν ξαφνικά από το δίκτυο. Με την ισχύ των data centers να προσεγγίζει το 1 GW ανά μονάδα σύντομα, μία μαζική αποσύνδεση λίγων τέτοιων κέντρων θα μπορούσε να προκαλέσει γενικευμένα προβλήματα ακόμα και στα πιο προσεκτικά σχεδιασμένα δίκτυα.