Επαφές Ιράν και Ευρωπαίων Σχετικά με τη Συμφωνία για τα Πυρηνικά

Επαφές Ιράν και Ευρωπαίων Σχετικά με τη Συμφωνία για τα Πυρηνικά
της Αρχοντίας Γ. Καλλιτέρη
Τετ, 30 Απριλίου 2025 - 17:49

Έντονη κινητικότητα καταγράφεται στο ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, καθώς Ιρανοί αξιωματούχοι θα συναντηθούν με αξιωματούχους από τη Βρετανία, τη Γαλλία, και τη Γερμανία. Τα τρία ευρωπαϊκά κράτη είχαν συνυπογράψει τη Συμφωνία Ρ5+1 του 2015, η οποία είχε χαρακτηριστεί ως μεγάλη διπλωματική επιτυχία, αλλά κατέρρευσε μετά την πρώτη εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ

Καθώς η Ουάσιγκτον βρίσκεται σε φάση διαπραγματεύσεων με την Τεχεράνη, οι Ευρωπαίοι επιχειρούν να αποφύγουν να ξαναβρεθούν μπροστά από τετελεσμένα του Λευκού Οίκου.

Η κυβέρνηση του Ιράν ζήτησε από τους Ε3, δηλαδή τη Βρετανία, τη Γαλλία, και τη Γερμανία, να συναντηθούν προκειμένου να συζητήσουν για τις εξελίξεις στο ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης. Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στη Ρώμη την Παρασκευή, μία ημέρα πριν την τρίτη συνάντηση μεταξύ Ιρανών και Αμερικανών στο Ομάν. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η Τεχεράνη επιθυμεί να αξιολογήσει τη στάση των Ευρωπαίων— δύο από τους οποίους είναι και μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ— ως προς το ζήτημα των κυρώσεων, αλλά και την προοπτική μίας νέας συμφωνίας. Από την πλευρά τους, οι Ε3, οι οποίοι έχουν μετατραπεί σε απλούς θεατές των εξελίξεων τους τελευταίους μήνες, επιθυμούν όχι απλώς να ενημερωθούν για το τι συμβαίνει στις ιρανο-αμερικανικές διαπραγματεύσεις, αλλά και να αναδείξουν τον κρίσιμο ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν. Αξίζει να σημειωθεί πως το Ιράν έχει ήδη πραγματοποιήσει σχετικές επαφές με την Κίνα και τη Ρωσία, δύο παραδοσιακούς συμμάχους του κατά την άποψη των δυτικών.

Παρά το γεγονός ότι οι Ε3 έχουν κρατήσει μία πολύ πιο μετριοπαθή στάση έναντι του Ιράν συγκριτικά με τις ΗΠΑ, το ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος παραμένει ένα μεγάλο αγκάθι. Η κατάσταση περιπλέκεται καθώς μία σειρά ειδικών θεωρούν πως το Ιράν βρίσκεται πιο κοντά από ποτέ στην απόκτηση πυρηνικής βόμβας. Το Παρίσι έχει προειδοποιήσει πως θα επιβάλει νέες κυρώσεις αν οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις δεν έχουν ουσιώδη αποτελέσματα μέχρι τον Οκτώβριο, οπότε και λήγει το Ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας για τη Συμφωνία P5+1. Κάτι τέτοιο θα είχε σοβαρότατες συνέπειες για την ιρανική οικονομία η οποία ήδη υποφέρει από τη «μέγιστη πίεση» που έχει επιβάλει η Ουάσιγκτον και τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου. Πέραν αυτού, το διπλωματικό εκτόπισμα του Ιράν στη Μέση Ανατολή έχει πληγεί μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, την αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, και τις επιθέσεις εναντίον των Χούθι στην Υεμένη.

Εντούτοις, η επίλυση του προβλήματος δεν πρέπει να θεωρείται εύκολη υπόθεση από κανέναν. Δεδομένης της ιστορίας των ΗΠΑ, το Ιράν, η Βόρεια Κορέα, και άλλες δυνητικές “πυρηνικές δυνάμεις”, δεν έχουν λόγο πιστέψουν πως η Ουάσιγκτον θα τιμήσει οποιαδήποτε συμφωνία υπογραφεί. Το τέλος των Σαντάμ Χουσεΐν και Μουαμάρ Καντάφι, οι οποίοι είχαν συμφωνήσει να τερματίσουν τα πυρηνικά τους προγράμματα, αλλά και η περίπτωση της Ουκρανίας, η οποία είχε συμφωνήσει να παραδώσει τους πυρηνικούς πυραύλους που βρίσκονταν στο έδαφός της, λειτουργούν ως παραδείγματα προς αποφυγή. Ταυτόχρονα, όταν η Τεχεράνη κατέληξε σε συμφωνία με τις ΗΠΑ, αυτή δεν επιβίωσε την αλλαγή ηγεσίας στον Λευκό Οίκο, αποδεικνύοντας την αναξιοπιστία των Αμερικάνων. Το δε Ιράν βρίσκεται σε μία ιδιαίτερα “εχθρική” περιφέρεια, με το Ισραήλ να επιθυμεί στην ολοκληρωτική ανατροπή του ιρανικού καθεστώτος και τη Σαουδική Αραβία να αποτελεί τον παραδοσιακό ανταγωνιστή της Τεχεράνης.

Με αυτά τα δεδομένα, οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις μάλλον στοχεύουν να κερδίσουν χρόνο, τουλάχιστον από την πλευρά του Ιράν. Οι πραγματικές προθέσεις του Προέδρου Τραμπ παραμένουν μυστήριο, καθώς το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων θα μπορούσε να του δώσει την εσωτερική νομιμοποίηση ώστε να πλήξει στρατιωτικά το Ιράν. Από την πλευρά τους, οι Ευρωπαίοι πιθανότατα αναγνωρίζουν πως μία πιθανή κατάρρευση της Ισλαμικής Δημοκρατίας θα προκαλέσει κατακλυσμιαίες επιπτώσεις στη Μέση Ανατολή, με τα απόνερα να φτάνουν αναπόφευκτα στην Ευρώπη. Εξάλλου, οι αναμνήσεις από τα λάθη στο Ιράκ και την Αραβική Άνοιξη είναι ακόμα νωπές.

Ακολουθήστε το energia.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του energia.gr