Η εν λόγω εξέλιξη ήρθε σε συνέχεια των πολύμηνων διαπραγματεύσεων -φτάνοντας τα 2 χρόνια- των δύο μερών που δεν καρποφόρησαν, με αποτέλεσμα η ελληνική πλευρά να επιλέξει τον δρόμο της διαιτησίας, διαδικασία που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2025.
Όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές με γνώση του θέματος, «τα επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς είναι ισχυρότατα από κάθε άποψη» και αφορούν αφενός το κομμάτι της τιμολόγησης και αφετέρου τη διαχείριση ποσοτήτων που δεν απορρόφησε ποτέ η ΔΕΠΑ Εμπορίας στη βάση μειωμένων αναγκών. Ως γνωστόν, η ελληνική διαπραγμάτευση ξεκίνησε στη βάση αθέτησης όρων της σύμβασης από τον Ρώσο προμηθευτή.
Αναλυτικότερα, η Gazprom υποχρεούται να πουλά στη ΔΕΠΑ Εμπορίας φθηνότερο αέριο από οποιονδήποτε πελάτη της στην Ελλάδα, πράγμα που δεν τηρήθηκε. Επιπρόσθετα, η ρωσική πλευρά επεδίωξε να ενεργοποιήσει τη ρήτρα «take or pay» για τις ποσότητες που δεν παρέλαβε η ΔΕΠΑ Εμπορίας, επιφέροντας ένα σημαντικό πρόσθετο κόστος στην ελληνική πλευρά. Η σύμβαση προβλέπει υποχρεωτική απορρόφηση των ποσοτήτων, εντούτοις η ελληνική πλευρά αρνήθηκε στη βάση παραβίασης λοιπών όρων της σύμβασης με βασικότερο την έλλειψη ανταγωνιστικής τιμής στη ΔΕΠΑ Εμπορίας έναντι των ανταγωνιστών της, καθώς και λόγω κατάστασης της αγοράς.
Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποιος «λογαριασμός» ή «χρέος», δεδομένου ότι οι εν λόγω ποσότητες δεν έχουν υπολογιστεί και κατά συνέπεια τιμολογηθεί, πράγμα που θα γίνει την «επομένη» της δικαστικής απόφασης. Στο ενδεχόμενο θετικής, για την ελληνική πλευρά, έκβασης της υπόθεσης, η ΔΕΠΑ Εμπορίας θα έχει λαμβάνειν αποζημιώσεις από το 2022 και 2023 μέχρι την περίοδο που θα καλύψει η δικαστική έρευνα, με το συνολικό ποσό να ανέρχεται σε δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Ως προς το ζήτημα της ανανέωσης, αρμόδιες πηγές υπογραμμίζουν ότι για την ώρα δεν μπορεί να γίνει σχετικά λόγος, επισημαίνοντας ότι κρίσιμη παράμετρος θα αποτελέσει η πολιτική που θα ακολουθήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση με το ρωσικό αέριο.
Σήμερα, η προμήθεια ρωσικού αερίου προς την ευρωπαϊκή αγορά συνεχίζει κανονικά, βαίνοντας αυξανόμενη τους τελευταίους μήνες, ιδιαίτερα στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Μάλιστα, η Ελλάδα, όπως προκύπτει από τα σχετικά στοιχεία που έχουν παρουσιαστεί κατά καιρούς, συνυπολογίζοντας τόσο το αγώγιμο όσο και το υγροποιημένο φυσικό αέριο, διατηρεί υψηλά ποσοστά ρωσικού αερίου στο μίγμα της. Η εν λόγω πραγματικότητα έρχεται σε συνέχεια, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, στην «αγωνία» των βαλκανικών κρατών να διασφαλίσουν φθηνή ενέργεια που ωστόσο μένει φθηνή σε συνάρτηση με τους ανταγωνιστές τους, χωρίς να μεταφράζεται στους τελικούς καταναλωτές. Κατά συνέπεια, το «κλειδί» που θα καθορίσει και τις κινήσεις της ελληνικής πλευράς για την ανανέωση ή όχι της σύμβασης είναι τι θα συμβεί στο θέμα της Ουκρανίας και ποια θα είναι η σχετική ευρωπαϊκή απάντηση.
(από την εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ")