Το 1930 (νόµος 4733) καθιερώθηκε η προστασία των πολυτέκνων από την πολιτεία. Τότε ορίσθηκε ότι πολύτεκνοι είναι όσοι έχουν πέντε τουλάχιστον τέκνα. Παράλληλα υπήρξε µέριµνα για περιπτώσεις θανάτου ενός εκ των γονέων ή αναπηρίας που κατέβαζε το όριο ακόµη και στα τρία τέκνα. Η έννοια της πολυτεκνίας άλλαξε το 1979 (νόµος 860). Πολύτεκνοι χαρακτηρίστηκαν όσοι είχαν τέσσερα τέκνα. Φυσικά διατηρήθηκαν οι εξαιρέσεις ως προς τον αριθµό των τέκνων σε περιπτώσεις κοινωνικών προβληµάτων. Εκτοτε έχουν εµπλουτιστεί µε τελευταία νοµοθετική παρέµβαση πριν από 18 χρόνια, το 2006 (νόµος 3454). Από το 1979 που γεννήθηκαν στη χώρα 147.965 παιδιά µέχρι το 2023 που γεννήθηκαν 72.414 παιδιά, έχουν αλλάξει ριζικά τα κοινωνικά δεδοµένα. Επιβάλλεται να ξαναδούµε τον ορισµό προσδιορίζοντας την πολυτεκνία στα τρία τέκνα (όπως ισχύει π.χ. σε Γερµανία, Γαλλία και Ισπανία) και προσαρµόζοντας αναλόγως τις σχετικές διατάξεις για µονογονεϊκές οικογένειες, ορφανά και αναπήρους στις κατηγορίες που προβλέπονται και σήµερα. Ισως θα ήταν χρήσιµο να µιλήσουµε πλέον για «µεγάλες οικογένειες» (famille nombreuse / large family), όπως συµβαίνει στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Ολα σχεδόν τα ζευγάρια που παντρεύονται θέλουν να αποκτήσουν τουλάχιστον ένα τέκνο. Κατά συνέπεια τα κίνητρα δεν θα πρέπει να επικεντρωθούν γενικώς στην απόκτηση τέκνων αλλά στην ενθάρρυνση αποκτήσεως δευτέρου τέκνου και να βαίνουν γενναία αυξανόµενα ως προς κάθε επόµενο.
Στη Νότια Κορέα κάθε οικογένεια που αποκτά παιδί θα λάβει από το κράτος τα επόµενα οκτώ χρόνια περίπου 20.000 ευρώ σε µετρητά. Η εµπειρία όµως δείχνει ότι η καταβολή µετρητών έχει µόνον ευκαιριακά αποτελέσµατα. Η έµφαση πρέπει να δοθεί σε τοµείς που βελτιώνουν ριζικά την ποιότητα ζωής, ενώ παράλληλα επιτρέπουν στο ζευγάρι να συνεχίσει την επαγγελµατική του καριέρα. Επί παραδείγµατι, η Νότια Κορέα ακολουθεί πλέον το παράδειγµα άλλων κρατών που βοηθούν οικογένειες µε παιδιά να αποκτήσουν διαµέρισµα. Σχετικό είναι και το θέµα της αυξήσεως του ωραρίου βρεφονηπιακών / παιδικών σταθµών. Στην Ελλάδα οι δηµόσιοι σταθµοί λειτουργούν από τις 07.00 έως τις 16.00. Εάν κάποιος είναι εµποροϋπάλληλος δεν µπορεί να αφήσει το παιδί του. Θα πρέπει να εξεταστεί οι σταθµοί να λειτουργούν από τις 16.00 έως τις 21.00 ως Κέντρα ∆ηµιουργικής Απασχολήσεως (Κ∆ΑΠ).
∆εδοµένης της υψηλής µέσης ηλικίας τεκνογονίας των Ελληνίδων είναι σηµαντικό να υποστηριχθούν οι ιατρικές και φαρµακευτικές δαπάνες για την απόκτηση τέκνων µέσω τεχνικών υποβοηθήσεως της γονιµοποιήσεως. Επί παραδείγµατι πρέπει να καλύπτεται τουλάχιστον µία προσπάθεια εξωσωµατικής γονιµοποιήσεως, µε εφαρµογή ανάλογων οικονοµικών κριτηρίων, ή να δοθεί η δυνατότητα σε όλες τις γυναίκες να κάνουν δωρεάν κατάψυξη ωαρίων.
Η µείωση των γεννήσεων δεν αφορά µόνον την Ελλάδα. Εµείς εµφανίζουµε τον έβδοµο χαµηλότερο δείκτη γονιµότητας στην Ε.Ε., αλλά καµία ευρωπαϊκή χώρα δεν πλησιάζει το ποθούµενο 2,1 παιδιά ανά γυναίκα. Η Γαλλία, που έχει τον υψηλότερο δείκτη γονιµότητας, το 2023 έφτασε µόλις σε 1,68 παιδιά ανά γυναίκα. Εποµένως το πρόβληµα είναι ευρωπαϊκό. Η χώρα µας πρέπει να πρωτοστατήσει για τη δηµιουργία µιας συνολικής δηµογραφικής πολιτικής από την Ε.Ε. που θα οδηγήσει αντιστοίχως σε ένα «δηµογραφικό ΕΣΠΑ».
Υπάρχουν και άλλες δράσεις που πρέπει να εξεταστούν, όπως η χρηµατοδότηση εργασίας νέων γυναικών που έχουν µόλις τεκνοποιήσει· η θετική συσχέτιση συντάξιµων αποδοχών µε πλήθος τέκνων, ακόµη και η συστηµατοποίηση ενεργειών (έλεγχοι) και προγραµµάτων για τη µείωση θανάτων και βαριών τραυµατισµών από µη φυσικά αίτια, µε έµφαση στα τροχαία δυστυχήµατα που αφορούν κυρίως νέους. Τέλος, ας έχουµε υπ’ όψιν µας ότι µε την υιοθέτηση στρατηγικής για την αντιµετώπιση του δηµογραφικού φυτεύουµε µια ελιά. Θα αργήσει να φέρει καρπούς.
*Ο κ. Άγγελος Συρίγος είναι αν. καθηγητής ∆ιεθνούς ∆ικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής, βουλευτής της Ν.∆. στην Α΄ Αθηνών.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")