μέσο όρο της πενταετίας η Ελλάδα με -15,2% βρέθηκε στη 17η θέση μια θέση πιο χαμηλά από τον μέσο όρο της ΕΕ-27 (-15,5%). Οι χώρες με τη μεγαλύτερη μείωση ήταν η Λετονία (-38%), η Φινλανδία (-34.4%) και η Λιθουανία (-34%).
Όσον αφορά συνολικά για τους πρώτους δέκα μήνες του 2023, σύμφωνα με τα επεξεργασμένα στοιχεία του “The Green Tank” η κατανάλωση αερίου ήταν 42,37 ΤWh, μειωμένη σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας κατά 6,24 TWh (ή -12,8%). Μικρότερη ήταν η μείωση σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους (-5,29 TWh ή -11,1%), κάτι το οποίο συνέβη για πρώτη φορά για το 2023.
Σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας, όπως αναφέρουν οι αναλυτές του Green Tank, σημειώθηκε μείωση και στις τρεις χρήσεις του αερίου. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση σημειώθηκε στη βιομηχανία (-32%), ακολούθησε ο ηλεκτρισμός (-12%) και έπειτα τα δίκτυα (-3,1%). Η εικόνα αλλάζει συγκρίνοντας το δεκάμηνο του 2023 με το αντίστοιχο του 2022, καθώς στη βιομηχανία σημειώθηκε μια πολύ μεγάλη ποσοστιαία αύξηση κατά 70,3% , ενώ στον ηλεκτρισμό και στα δίκτυα η κατανάλωση μειώθηκε (-16.1% και -13.3% αντίστοιχα).
Είναι αξιοσημείωτο ότι ειδικά για τον Οκτώβριο καταγράφηκε το υψηλότερο μερίδιο ρωσικού αερίου από αγωγούς στις εισαγωγές (64,5%), από την έναρξη της ενεργειακής κρίσης το 2021. Μεγάλη αύξηση σημειώθηκε και στη συνολική κατανάλωση αερίου συγκριτικά με τον Οκτώβριο του 2022 (+60,9%). Αθροιστικά στο δεκάμηνο του 2023 όμως η κατανάλωση μειώθηκε (-11,1%). Η χρήση αερίου στη βιομηχανία συνεχίζει να ακολουθεί ανοδική πορεία με αύξηση 70,3% το δεκάμηνο του 2023, σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022.
Σχετικά με τις φυσικές ροές αερίου από τις τέσσερις πύλες εισόδου της χώρας, τον Οκτώβριο του 2023, σύμφωνα με το Green Tank, οι εισαγωγές αερίου από τη Ρωσία μέσω του αγωγού Turkstream από την πύλη Σιδηροκάστρου (2,79 ΤWh) ήταν οι υψηλότερες συγκριτικά με τους υπόλοιπους μήνες του 2023, συνεισφέροντας πολύ πάνω από το στις συνολικές μηνιαίες εισαγωγές (64,5%).
Περισσότερες από τις μισές ήταν οι εισαγωγές από το Σιδηρόκαστρο και τον Σεπτέμβριο (50,2%), ενώ κάτι τέτοιο είχε να συμβεί σχεδόν 3 χρόνια (Νοέμβριος 2020, 55,8%). Μάλιστα οι εισαγωγές ρωσικού αερίου ξεπέρασαν κατά πολύ τις αντίστοιχες του Οκτωβρίου του 2022, οι οποίες ήταν σχεδόν μηδενικές (0.01 ΤWh).
Σε αντίθεση με την πύλη του Σιδηροκάστρου, στις πύλες της Αγίας Τριάδας και της Νέας Μεσημβρίας, οι ροές αερίου εμφανίστηκαν μειωμένες σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2022. Συγκεκριμένα στην πύλη της Αγίας Τριάδας καταγράφηκε η χαμηλότερη μηνιαία ροή υγροποιημένου ορυκτού αερίου (LNG) για το 2023 (0.86 ΤWh). Με μερίδιο μόλις 20% των συνολικών φυσικών ροών αερίου που εισήγαγε η Ελλάδα τον Οκτώβριο, σημειώθηκε μείωση 66,3% σε σχέση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους.
Μικρότερη μηνιαία μείωση εισαγωγών σημειώθηκε στο αέριο από τον ΤΑΡ μέσω Νέας Μεσημβρίας (-29,3%) που συνεισέφερε μόλις 0,47 TWh καταλαμβάνοντας μερίδιο 11% στις συνολικές εισαγωγές της χώρας. Πολύ χαμηλότερο ήταν το μερίδιο που κάλυψαν οι ροές από την Τουρκία μέσω της πύλης των Κήπων (4.5%).
Αθροιστικά για τους πρώτους δέκα μήνες του 2023 οι εισαγωγές LNG μέσω της Αγίας Τριάδας καταλαμβάνουν την πρώτη θέση ανάμεσα στις πηγές τροφοδοσίας με 26 TWh (μείωση 14.5% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022 και μερίδιο 57.4%). Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ανάλυσης του Green Tank, σημαντική ποσότητα του LNG προήλθε από τη Ρωσία. Σύμφωνα με τα δεδομένα της Eurostat ως τον Σεπτέμβριο του 2023 η Ελλάδα συνολικά εισήγαγε 6,28 TWh ρωσικού LNG, καθώς καταγράφηκαν εισαγωγές του τους 6 από τους 9 μήνες του 2023, ενώ το αντίστοιχο διάστημα του 2022 οι εισαγωγές ρωσικού LNG ήταν μηδενικές.
Αύξηση σημειώθηκε και στις εισαγωγές ρωσικού αερίου από αγωγούς (πύλη Σιδηροκάστρου), το δεκάμηνο του 2023 σε σχέση με το 2022 (+38,2%). Μάλιστα από τον Αύγουστο του 2023 βρίσκεται στη δεύτερη θέση με 11,2 TWh το δεκάμηνο του 2023 και μερίδιο 24,6%. Συνεπώς, αθροίζοντας τις εισαγωγές ρωσικού αερίου, είτε μέσω του αγωγού Turkstream, είτε με τη μορφή LNG στην πύλη της Αγίας Τριάδας, προκύπτει ότι το Ρωσικό αέριο είναι υπεύθυνο για τουλάχιστον 17,5 TWh ή 27,9% των συνολικών εισαγωγών της χώρας το δεκάμηνο του 2023.
Στην τρίτη θέση βρέθηκαν οι εισαγωγές αζέρικου αερίου από τον ΤΑΡ με μερίδιο 13.9%, μειωμένες κατά 43.9% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022 ενώ τη χαμηλότερη συνεισφορά εξακολούθησε να έχει το αέριο που εισάγεται από την Τουρκία μέσω της πύλης των Κήπων.
ΡΑΑΕΥ για το τέλος που επέβαλε η Σόφια
Σχετικά με την επιβολή τέλους διαμετακόμισης ύψους 10,2 ευρώ ανά MWh ρωσικού φυσικού αερίου που εισάγεται στη Βουλγαρία ή μεταφέρεται μέσω της Βουλγαρίας σε άλλες χώρες, η ΡΑΑΕΥ, σε διαβιβαστικό έγγραφο προς τη Βουλή εξηγεί σχετικά με την επίπτωσή του στην τιμή του φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Όπως αναφέρει «καθώς η τιμολόγηση του φυσικού αερίου προκύπτει ως αποτέλεσμα επιχειρηματικών χειρισμών των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο και αποτυπώνεται στις συμβάσεις προμήθειας φυσικού αερίου που συνάπτουν με ανάντι προμηθευτές, η επίδραση του εν λόγω τέλους στο τελικό καταναλωτή εξαρτάται από τους όρους των συμβάσεων προμήθειας και τον τρόπο μετακύλησης αυτών στην τιμή φυσικού αερίου».
Όπως επισημαίνεται, εν γένει οι συμβάσεις των ελληνικών εταιρειών προμήθειας φυσικού αερίου που δραστηριοποιούνται στο Σημείο Εισόδου «Σιδηρόκαστρο» προβλέπουν την παραλαβή του φυσικού αερίου κατάντι των συνόρων Βουλγαρίας-Ελλάδας (δηλαδή επί ελληνικού εδάφους) και συνεπώς δεν επιβαρύνονται άμεσα με τον εν λόγω φόρο. «Το αν ο αντισυμβαλλόμενός τους, δηλαδή η Gazprom Export, θα μετακυλήσει μέρος του επιβληθέντος τέλους, καθώς και το αν οι Έλληνες προμηθευτές θα έχουν τη δυνατότητα να αρνηθούν να παραλάβουν ποσότητες λόγω αυξημένης τιμής (ή δεσμεύονται από όρους take-orpay), εξαρτάται από τους όρους των μεταξύ τους συμβάσεων, οι οποίοι αποτελούν εμπορικό απόρρητο και δεν είναι γνωστοί στην Αρχή», αναφέρει η Αρχή στο έγγραφό της.
Σημειώνει, τέλος, ότι το ποσοστό του φυσικού αερίου που εισέρχεται στην Ελλάδα μέσω Βουλγαρίας στο Σημείο Εισόδου «Σιδηρόκαστρο» (δηλαδή μέσω του αγωγού Turkish Stream) έχει μειωθεί πολύ σημαντικά τα τελευταία έτη, με αντίστοιχη αύξηση του ποσοστού από LNG από τη Ρεβυθούσα. Και καταλήγει: «Στην περίπτωση που η Gazprom Export αποφασίσει τη διακοπή της ροής φυσικού αερίου μέσω Βουλγαρίας λόγω της επιβολής του φόρου, θα πρέπει αυτή η ποσότητα να εισαχθεί επίσης από τη Ρεβυθούσα. Σύμφωνα με τα σενάρια κρίσης που έχει προσομοιώσει η Αρχή για την περίπτωση διακοπής του ρωσικού φυσικού αερίου, αυτό είναι εφικτό και η Χώρα έχει ευχέρεια να αντιμετωπίσει το ενδεχόμενο. Εάν ωστόσο επιπλέον καταστεί απαραίτητη η εξαγωγή σημαντικών ποσοτήτων φυσικού αερίου προς την Βουλγαρία, θα πρέπει να ληφθούν έκτακτα μέτρα».