Η ενεργειακή κρίση που πυροδοτήθηκε από τις επιπτώσεις του κορωνοϊού και των μέτρων αντιμετώπισής του και που επιταχύνθηκε από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει υπερτριπλασιάσει την τιμή του άνθρακα μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια, εκτοξεύοντας τις τιμές των εταιρειών του κλάδου. Η Glencore, η πιο κερδοφόρος εταιρεία παραγωγής άνθρακα, με έδρα το Λονδίνο, είδε τις μετοχές της να σημειώνουν άνοδο πάνω από 40% από τις αρχές του 2022 και ήδη οδεύουν προς επίπεδα-ρεκόρ.
Τα hedge funds Third Point and Odey Asset Management είναι κάποια από τα πολλά που έχουν κάνει τοποθετήσεις στην Glencore. Η Third Point έχει ανακοινώσει στους επενδυτές ότι προσδοκά ότι η Glencore θα έχει έκτακτα κέρδη ίσα με το 40% της αγοραίας κεφαλαιοποίησής της (ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου 30 δις δολ. σε μετρητά – από τις δραστηριότητές της στον άνθρακα ως το 2024. Το fund Brook Absolute Return Focus της Odey σημείωσε κέρδη 22,8% το 2022, από τα οποία το 3,4% προέρχεται από επενδύσεις στην Glencore. Όπως αναφέρει ο James Hanbury, fund στην Odey, σε επενδυτική του επιστολή η οποία περιήλθε σε γνώση των Financial Times, τα κέρδη του Brook Absolute Return Focus fund, «ευνοήθηκαν σε τεράστιο βαθμό από την τιμή του άνθρακα», ενώ, στο ίδιο έγγραφο, προσθέτει ότι οι ισχυρές ροές μετρητών που προέκυψαν ήταν ελκυστικές. Ας σημειωθεί ότι η Glencore ήταν η έβδομη μεγαλύτερη μετοχική συμμετοχή στο fund του στις αρχές αυτού του μήνα.
Αλλά και η Makuria είχε πέρυσι αύξηση κερδών κατά 43,5 % τη στιγμή που ο δείκτης S&P 500 σημείωνε πτώση 19 %. Το συγκεκριμένο fund έχει τοποθετήσεις στην Glencore, τη Whitehaven Coal και την Teck Resources, εταιρεία παραγωγής χαλκού, ψευδαργύρου και άνθρακα για μεταλλουργικές χρήσεις.
Η αύξηση των τιμών των μετοχών των εταιρειών παραγωγής άνθρακα (πηγή: Financial Times)
Τα κέρδη της Glencore ανήλθαν τον Ιούνιο του 2022 στα 13,2 δις δολ., σε επίπεδο 12μήνου, αλλά δεν ήταν η μόνη, καθώς οι 20 μεγαλύτερες εταιρείες εξόρυξης άνθρακα τριπλασίασαν συνολικά πέρυσι τα κέρδη τους, τα οποία ξεπέρασαν τα 97 δις δολ. Τα κέρδη της China Shenhua έφτασαν τα 12,2 δις δολ. τον περασμένο Ιούνιο σε επίπεδο 12μήνου, ενώ από την από τις αρχές του περασμένου έτους η μετοχή της Whitehaven Coal, αυξήθηκε σχεδόν κατά 200% και της Peabody Energy κατά πάνω από 150%. Ας σημειωθεί ότι την ίδια περίοδο ο δείκτης MSCI World Index σημείωνε πτώση κατά 14%.
Παρά τις συμφωνίες του ΟΗΕ για το Κλίμα, που περιλάμβαναν φιλόδοξες δεσμεύσεις για πλήρη κατάργηση της χρήσης άνθρακα, τα στοιχεία του ΙΕΑ δείχνουν πως η χρήση του τη χρονιά που πέρασε σημείωσε νέο ρεκόρ αύξησης κατά 1,2%. Πάντως, η αυξημένη χρήση δεν αποδίδεται μόνο στον πόλεμο στην Ουκρανία, που οδήγησε σε περαιτέρω αύξηση τις τιμές φυσικού αερίου.
Ο άνθρακας χρησιμοποιείται για πάνω από το ένα τρίτο της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας παγκοσμίως και η βασική πηγή ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή των ανερχόμενων οικονομικών δυνάμεων, όπως η Ινδία, η Κίνα και η Ινδονησία.
Ακόμη και στην ΕΕ, ωστόσο, που έχει δεσμευθεί για μείωση εκπομπών κατά 55% ως το 2030, η μείωση των ροών ρωσικού φυσικού αερίου έχει προκαλέσει την επάνοδο στον άνθρακα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Γερμανία, όπου η κυβέρνησή της, στην οποία συμμετέχουν οι Πράσινοι, παρέτεινε τον χρόνο ζωής των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με βάση τον άνθρακα. Αλλά και η Βρετανία έδωσε τον περασμένο Δεκέμβριο άδεια, για πρώτη φορά μετά από 30 χρόνια, για κατασκευή μιας νέας μονάδας.
Ωστόσο, υπάρχουν και αρκετοί επενδυτές και μέτοχοι που πιέζουν τα funds και τις εταιρείες να υιοθετήσουν πιο «πράσινη» αντίληψη όσον αφορά τον άνθρακα. Στο πλαίσιο αυτό, η Glencore σχεδιάζει να περικόψει τις άμεσες και τις έμμεσες εκπομπές της κατά 15% ως το 2026 και κατά 50% ως το 2035, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019. Επίσης, η εταιρεία θα θέσει ανώτατο όριο παραγωγής άνθρακα τα 150 εκατ. τόνους ετησίως, στόχος, ωστόσο, αυξημένος σε σχέση με την πρόβλεψη των 110 εκατ. τόνων για εφέτος, ενώ έχει ανακοινώσει ότι θα κλείσει 12 από τα ανθρακωρυχεία της ως το 2035.
Ο ιδρυτής του hedge fund Makuria, Mans Larson, εκφράζει, πάντως, την ανησυχία ότι οι επενδυτές που πιέζουν τις μεγάλες εταιρείες να αποεπενδύσουν από τον άνθρακα, σπρώχνουν τα ορυχεία αυτά σε χέρια επενδυτών με λιγότερες περιβαλλοντικές ευαισθησίες και οι οποίοι δύσκολα θα λογοδοτήσουν για τις πολιτικές τους.
«Ο κόσμος δεν έχει αρκετές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ενεργειακή μετάβαση θα διαρκέσει πολύ περισσότερο [από όσο πιστεύει το ευρύ κοινό]. Δεν είναι πρακτικό να είμαστε ουδέτεροι ως προς τον άνθρακα σήμερα, εκτός και αν αλλάξουμε όλοι ριζικά τον τρόπο ζωής μας», λέει ο Larsson, μιλώντας στους Financial Times, τονίζοντας ότι τα περιουσιακά στοιχεία σε άνθρακα είναι «σχεδόν εντελώς ανεπαρκή». «Είναι σχεδόν ανήθικο να μην επενδύεις στον άνθρακα» καθώς, όπως υπογραμμίζει, τόσες πολλές χώρες είναι εξαρτημένες από τα ορυκτά καύσιμα».