πρόβλεψης και διαχείρισης των κρίσεων εφοδιασμού. Τα τσιπ είναι μικρά αλλά θεμελιώδη εξαρτήματα για όλες τις ηλεκτρονικές συσκευές.
Μια παγκόσμια έλλειψη έχει διαταράξει τα τελευταία χρόνια την κατασκευή διαφόρων προϊόντων, από τα PlayStations μέχρι τα αυτοκίνητα, γεγονός που ώθησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει την εν λόγω πρόταση. Το κείμενο που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ, με τη μεσολάβηση της τσεχικής Προεδρίας, εισήγαγε ορισμένες σημαντικές αλλαγές.
«Η ΕΕ πρέπει να μειώσει την υπερβολική εξάρτησή της από τους παγκόσμιους ηγέτες στον τομέα των ημιαγωγών στην Ασία και τις ΗΠΑ και, με τον νόμο για τα τσιπ, παίρνει την κατάσταση στα χέρια της», δήλωσε ο Τζόζεφ Σίκελα, ο Τσέχος υπουργός βιομηχανίας και εμπορίου.
Μέγα-εργοστάσια
Οι ημιαγωγοί είναι εξαιρετικά εξελιγμένες τεχνολογίες που απαιτούν πολύ χρόνο και κεφάλαιο για να αναπτυχθούν. Ως εκ τούτου, αυτή η πολύπλοκη αλυσίδα εφοδιασμού χαρακτηρίζεται από μια σταθερή συγκέντρωση παραγωγικής ικανότητας στην Άπω Ανατολική Ασία και τεχνογνωσίας σχεδιασμού στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Για την αντιμετώπιση αυτών των «στρατηγικών εξαρτήσεων», ο νόμος Chips Act θεσπίζει ένα νομικό πλαίσιο που καθορίζει τους όρους υπό τους οποίους μπορεί να παρέχεται δημόσια χρηματοδότηση για τη χρηματοδότηση νέων εγκαταστάσεων στην Ευρώπη, των λεγόμενων mega fabs, εισάγοντας την έννοια της «πρώτης στο είδος της».
Με άλλα λόγια, αυτά τα μέγα-εργοστάσια θα πρέπει να προωθούν σημαντικά την τεχνολογική ικανότητα της Ευρώπης. Ο ορισμός των πρώτων στο είδος τους εγκαταστάσεων βρέθηκε στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων του Συμβουλίου, καθώς η απαίτηση καινοτομίας επεκτάθηκε σε στοιχεία όπως η υπολογιστική ισχύς και η ενεργειακή απόδοση.
Οι απαιτήσεις που θα πρέπει να πληρούν αυτά τα μέγα-εργοστάσια έχουν επίσης τροποποιηθεί, ιδίως καθώς θα πρέπει να παράγουν θετικές δευτερογενείς επιπτώσεις σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας των ημιαγωγών της ΕΕ.
Η υποχρέωση αυτή αποτελεί σύμπτωμα της εκτεταμένης ανησυχίας μεταξύ των κρατών μελών ότι αυτά τα μέγα-εργοστάσια θα ωφελήσουν μόνο όσους έχουν βαθύτερες τσέπες, ικανές να επιδοτήσουν αυτές τις δαπανηρές εγκαταστάσεις. Πράγματι, το «δευτερογενές αποτέλεσμα» θα μπορούσε να λάβει διάφορες μορφές, για παράδειγμα, ως ερευνητικό κέντρο ή πρόγραμμα κατάρτισης.
Όταν η Επιτροπή αξιολογεί το σχέδιο για τα μέγα-εργοστάσια, θα πρέπει να εξετάσει πτυχές όπως η οικονομική βιωσιμότητα του επιχειρηματικού σχεδίου και η ετοιμότητα της χώρας υποδοχής να δημιουργήσει τη μονάδα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να ανακαλέσει την πρώτη του είδους, οποιαδήποτε στιγμή το μέγα-εργοστάσιο δεν πληροί πλέον τις απαιτήσεις, αλλά μόνο μετά από διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ημιαγωγών, ένα όργανο που θα συγκεντρώνει εκπροσώπους των εθνικών κυβερνήσεων.
Επιπλέον, σε επείγουσες περιπτώσεις «υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος», τα μέγα-εργοστάσια θα μπορούσαν να δημιουργηθούν κατά παρέκκλιση των περιβαλλοντικών διαδικασιών της ΕΕ.
Χρηματοδότηση
Βασικό μέρος της πρότασης είναι η πρωτοβουλία «Τσιπς για την Ευρώπη», ένα νέο πρόγραμμα αφιερωμένο στους ημιαγωγούς.
Η πρωτοβουλία θα χρηματοδοτήσει τη δημιουργία προηγμένων σχεδιαστικών ικανοτήτων, νέων πιλοτικών γραμμών για τσιπ αιχμής, τη δημιουργία μηχανικής και τεχνολογικής ικανότητας, τη δημιουργία δικτύου κέντρων ικανοτήτων (τουλάχιστον ένα ανά κράτος μέλος) και τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για τις ΜΜΕ στην αλυσίδα εφοδιασμού ημιαγωγών.
Η πρωτοβουλία θα χρηματοδοτηθεί με 1,65 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη», το ερευνητικό πρόγραμμα της ΕΕ, για δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας και με 1,25 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη» για τη δημιουργία ικανοτήτων.
Το τμήμα του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη» προοριζόταν αρχικά να λάβει 400 εκατ. ευρώ που μεταφέρθηκαν από το πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη». Για να διατηρηθεί η αρχική κατανομή του προϋπολογισμού ύψους 3,3 δισ. ευρώ, η τσεχική Προεδρία υπέβαλε δήλωση του Συμβουλίου με την οποία καλούσε την Επιτροπή να αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις ενόψει των συζητήσεων της ΕΕ για τον προϋπολογισμό.
Διαχείριση κρίσεων
Η Επιτροπή και οι χώρες της ΕΕ θα δημιουργήσουν έναν μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης και θα χαρτογραφήσουν τα πιθανά σημεία ασφυξίας κατά τη διάρκεια μιας κρίσης.
Σε περίπτωση κρίσης, η Επιτροπή θα μπορούσε να προβεί σε παραγγελίες κατά προτεραιότητα σε μεγαλοκατασκευές για κρίσιμους τομείς όπως η άμυνα και η υγειονομική περίθαλψη, ή σε κοινές παραγγελίες αγορών, κατά το πρότυπο των εμβολίων COVID-19. Στο Συμβούλιο, υπήρξαν εκτεταμένες συζητήσεις σχετικά με το αν ο τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας θα έπρεπε να θεωρηθεί κρίσιμος, αλλά τελικά η ιδέα εγκαταλείφθηκε, καθώς θα διεύρυνε υπερβολικά το πεδίο εφαρμογής.
Το στάδιο της κρίσης θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί με ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής. Κατά τη διάρκεια κρίσεων, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ θα μπορούσε επίσης να θέτει υποχρεωτικά αιτήματα παροχής πληροφοριών, τα οποία τα κράτη μέλη συντονίζουν με ακρίβεια ώστε να περιλαμβάνουν εγγυήσεις όσον αφορά την αναλογικότητα και τα συμφέροντα ασφαλείας.
Η μη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις πληροφόρησης και τις εντολές προτεραιότητας θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές οικονομικές κυρώσεις, στις πιο σοβαρές περιπτώσεις έως και ημερήσιες κυρώσεις ίσες με το 1,5% του ημερήσιου παγκόσμιου κύκλου εργασιών.
Σχηματισμός κοινοπραξίας
Για τη λήψη δημόσιας χρηματοδότησης, ο νόμος για τα τσιπ εισήγαγε τη νομική οντότητα των ευρωπαϊκών κοινοπραξιών υποδομής τσιπ (ECIC).
Ωστόσο, το μοντέλο αυτό προκάλεσε αντιδράσεις, καθώς τα μικρότερα κράτη μέλη θεώρησαν ότι οι ρυθμίσεις αυτές συνήθως ευνοούν τα μεγαλύτερα κράτη μέλη να αναλαμβάνουν την ηγεσία των έργων και αμφισβήτησαν τη χρησιμότητα ενός νέου εργαλείου επί των παραδοσιακών ερευνητικών κοινοπραξιών.
Τελικά, η ECIC διατηρήθηκε στο κείμενο, αλλά έγινε προαιρετική.
Κέντρα αρμοδιοτήτων
Το κείμενο του Συμβουλίου επεκτείνει τον ορισμό των κέντρων ικανοτήτων ως μέρος ενός πανευρωπαϊκού δικτύου ώστε να εστιάζει επίσης στις τεχνολογίες ολοκλήρωσης και στο σχεδιασμό συστημάτων. Η απαίτηση για ένα κέντρο ικανοτήτων σε κάθε χώρα της ΕΕ επανήλθε την τελευταία στιγμή.
euractiv.gr