Αλλά γιατί φθάσαμε σε αυτό το σημείο και χρειάζονται διαψεύσεις από πλευράς κυβέρνησης για το θέμα; Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το φθινόπωρο του 2021, όταν η ΔΕΗ αφέθηκε να πορευτεί δίχως την ομπρέλα του ελληνικού δημοσίου και να πλεύσει ως αυτεξούσια εταιρική οντότητα στον αδυσώπητο αλλά και πολλά υποσχόμενο κόσμο των αγορών.
Οι παλαιοί μέτοχοι πλειοψηφίας, δηλαδή το Υπερταμείο και η θυγατρική του, ΤΑΙΠΕΔ που κατείχαν αθροιστικά, το 51% του μετοχικού κεφαλαίου της Επιχείρησης είχαν ανακοινώσει θριαμβευτικά ότι στηρίζουν το στρατηγικό σχέδιο και το όραμα της διοίκησης Στάσση, που "στοχεύει στην επιτάχυνση του μετασχηματισμού της ΔΕΗ και την επιδίωξή της να προβεί σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου".
Στις αρχές Νοεμβρίου του ιδίου έτους, η επιτυχία με την οποία στέφθηκε η ΑΜΚ της ΔΕΗ έδωσε πνοή στο business plan που εγκρίθηκε, παραμονές της αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου και το οποίο προέβλεπε επενδύσεις 8,4 δισεκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο 2022-2026, που με την ένεση των 900 εκατομμυρίων ευρώ από τα ξένα funds που συμμετείχαν στην ΑΜΚ, θα φθάσουν στα 9,3 δισεκατομμύρια ευρώ.
Από τότε άλλαξαν πάρα πολλά και θόλωσαν το τοπίο των προσδοκιών της Επιχείρησης-σύμβολο της ανάπτυξης της χώρας. Την πανδημία και τις επώδυνες επιπτώσεις της ενέτεινε η κρίση στην ενέργεια που ξέσπασε το καλοκαίρι του 2021, με αφορμή τις ελλείψεις σε φυσικό αέριο και είχαν ως αποτέλεσμα την εκρηκτική άνοδο των τιμών του, που συμπαρέσυραν στα απόνερά τους και την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας. Ο πόλεμος στην Ουκρανία εξώθησε τα πράγματα της Ευρώπης προς τη χειρότερη κατεύθυνσή τους, υποχρεώνοντας τις κυβερνήσεις των χωρών-μελών να αναζητούν μάταια- επί του παρόντος- το κλειδί που θα τους άνοιγε την πόρτα της εξόδου από την πρωτοφανή αυτή κρίση.
Έπεσαν στο τραπέζι διάφορες προτάσεις, έγιναν και γίνονται ακόμη κινήσεις, αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες και καταγράφεται ένα πρωτοφανές για την Γηραιά ήπειρο πλέγμα συνεργασιών που κατατείνει στην αντιμετώπιση των χειρότερων συνεπειών της ενεργειακής κρίσης και στη χάραξη της επόμενης και ασφαλέστερης ενεργειακά, ημέρας, για τους ευρωπαϊκούς λαούς.
Μία από αυτές τις προτάσεις έγινε πράξη από την κυβέρνηση της Γαλλίας που έσπευσε να επανεθνικοποιήσει την Electricite de France (EDF), πρώην μονοπώλιο στον τομέα του ηλεκτρισμού, ως διέξοδο αντιμετώπισης της κλιμακούμενης ενεργειακής κρίσης.
Στην Ελλάδα, όπου οι μνήμες της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού, ως κρατική εταιρεία υπό τη στενή έννοια του όρου, εξακολουθούν να είναι ισχυρές, το γαλλικό παράδειγμα πυροδότησε "έξαψη" και αναζωπύρωσε τη δημόσια συζήτηση για την επαναλειτουργία της υπό το παλαιό καθεστώς.
Ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ, Γιώργος Αδαμίδης, με γραπτή δήλωσή του στο γύρισμα του μήνα που διανύουμε είχε σημειώσει τα ακόλουθα:
"Στις 9 Νοεμβρίου του 2021 η τιμή της μετοχής της ΔΕΗ στο ταμπλό του Χρηματιστηρίου Αθηνών σκαρφάλωσε στα 10,7 €. Το γεγονός εξυπηρετούσε αφάνταστα το αφήγημα της Κυβέρνησης σύμφωνα με το οποίο η αποκρατικοποίησή της απογείωσε την επιχείρηση που κόντεψε (σύμφωνα με τις κυβερνητικές αντιλήψεις) να καταστραφεί οικονομικά εξαιτίας της ασφυξίας λόγω του δημόσιου χαρακτήρα της και της πολιτικής στήριξης χαμηλών τιμών στο ηλεκτρικό ρεύμα. Χθες (31 Αυγούστου) η τιμή της μετοχής έκλεισε στα 5,2050 €, έχοντας χάσει το 50% της αξίας της μέσα σε ένα δεκάμηνο και όλο αυτό γίνεται παρά τις τρομακτικές αυξήσεις στην ενέργεια, την ασυδοσία και την αυθαιρεσία που επικρατεί στη διαμόρφωσή τους. Αυτό σημαίνει πως η κεφαλαιοποίησή της με δεδομένο το σύνολο των υφιστάμενων μετοχών που είναι 382.000.000 έχει πέσει στο 1.988.310.000 €. Αν σας θυμίζει κάτι το νούμερο είναι ακριβώς αυτά τα χρήματα που πετάει στον κουβά η Κυβέρνηση για να στηρίξει τους καταναλωτές επιδοτώντας το καρτέλ παραγωγής μόνο για τον μήνα Σεπτέμβριο. Τι σημαίνει αυτό; Μπορούσαμε σαν Κράτος, την ώρα που πολλά ευρωπαϊκά κράτη μετά τη Γαλλία ψάχνουν τρόπους να κρατικοποιήσουν τις επιχειρήσεις παραγωγής ενέργειας να αναλάβουμε ξανά τη διαχείριση της ΔΕΗ και να ελέγξουμε τον ενεργειακό Αρμαγεδδώνα που εξελίσσεται. Άλλωστε για πόσο ακόμη θα μπορεί να διαθέτει αυτά τα εξωφρενικά ποσά ανά μήνα η Κυβέρνηση για να αφήνει ανεξέλεγκτο το ολιγοπώλιο των παραγωγών; Ή θα καταρρεύσει η ίδια ή ο κρατικός προϋπολογισμός. Αν και δεν νομίζω να έχει ενδοιασμούς ως προς το τι θα επιλέξει !!!"
Το energia.gr, προσέγγισε τον πρόεδρο των εργαζομένων της ΔΕΗ για να μας αναπτύξει περαιτέρω τη σκέψη του. Ο κ. Αδαμίδης, σε σχετική ερώτησή μας, απάντησε πως μια επανακρατικοποίηση της ΔΕΗ θα μπορούσε να γίνει κατ΄αρχάς, μέσω αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου και όπως απαγόρευσαν στην πλειοψηφία του ελληνικού δημοσίου να συμμετάσχει σε εκείνη, να γίνει το ίδιο προς την πλευρά των ιδιωτών ώστε το κράτος να ανακτήσει τον έλεγχο της Επιχείρησης και να μπορεί να χαράξει και να ασκήσει ανεξάρτητη πολιτική στην ενέργεια, αντί να να την ασκούν τα "συμφέροντα", όπως είπε χαρακτηριστικά.
Αναγνώρισε όμως ότι η αυτή η κυβέρνηση δεν πρόκειται να κάνει τίποτε παρόμοιο. Το μόνο που μπορεί να κάνει όμως είναι να αποσυνδέσει την τιμή της χρηματιστηριακής τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας από τις διακυμάνσεις του φυσικού αερίου, όπως φωνάζουμε ένα χρόνο τώρα στην ΓΕΝΟΠ. Να ακολουθήσει το παράδειγμα της Ισπανίας δηλαδή.
Ο κ. Αδαμίδης υποστήριξε ακόμη πως στην κρίσιμη συνεδρίαση της Ε.Ε. τον περασμένο Μάρτιο, έδωσαν το έναυσμα των θεσμικών αλλαγών στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στα όρια της Ε.Ε. οι πρωθυπουργοί της Ισπανίας και της Πορτογαλίας που ζήτησαν και πέτυχαν να εξαιρεθούν από τον ισχύοντα μηχανισμό στην ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρισμού.
"Εμείς ως ΓΕΝΟΠ προτείνουμε να ακολουθήσει η χώρα το ιβηρικό μοντέλο και να επιβληθεί ανώτατη τιμή στη λιανική, δηλαδή στα 14 με 15 λεπτά η κιλοβατώρα, ενώ θα πρέπει να επιβληθεί πλαφόν και στην τιμή των ρύπων για να μπορούμε να κάψουμε φθηνότερο λιγνίτη", υποστηρίζει.
Θυμίζουμε ότι η Ε.Ε. αναγκάζεται, λόγω του βάθους της κρίσης, να εξετάσει κάθε διαθέσιμη επιλογή που συμβάλει στην αποκλιμάκωση των ενεργειακών τιμών, παγώνοντας την ισχύ του μοντέλου οριακής τιμολόγησης της αγοράς ηλεκτρισμού.
Ρωτήσαμε τέλος τον πρόεδρο της ΓΕΝΟΠ εάν θεωρεί πως στο ευρύτερο πλαίσιο μεταστροφής της κυβέρνησης σε ορισμένα καίρια ενεργειακά ζητήματα που άπτονται της κεντρικής πολιτικής φιλοσοφίας της, όπως η επιστροφή στη μεγαλύτερη συμμετοχή του λιγνίτη στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής, η μετάθεση κατά τουλάχιστον δύο χρόνια της απολιγνιτοποίησης, αλλά και οι εξαγγελίες για επανέναρξη των ερευνών υδρογονανθράκων, θα μπορούσε να ενταχθεί και η πιθανή επανακρατικοποίηση της ΔΕΗ απάντησε ευθέως, πως όντως υπάρχει αυτό το ενδεχόμενο.
Δεν είναι όμως ο επικεφαλής του συνδικαλιστικού οργάνου των εργαζομένων της ΔΕΗ που εμφορείται από αυτές τις απόψεις, αλλά και σημαίνοντα στελέχη της αγοράς με τα οποία επικοινωνήσαμε. Η επανακρατικοποίηση της ΔΕΗ ακόμη και στο 100% είναι μια στρατηγική που θα πρέπει να μελετηθεί πάρα πολύ καλά και να αναδειχτούν και οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα γίνει, αλλά και και το τί ακριβώς θα εξυπηρετήσει, μας είπαν. Ο Μακρόν προφανώς τα είχε μελετήσει όλα αυτά και αποφάσισε να επαναγοράσει το υπόλοιπο του μετοχικού κεφαλαίου της EDF.
Στην ερώτηση γιατί η κυβέρνηση δεν θα σκεφτόταν ποτέ να επανακρατικοποιήσει την ΔΕΗ, η βασική απάντηση που πήραμε ήταν ότι, κατ' αρχάς δεν πιστεύει σε αυτό και για το λόγο αυτό μείωσε τη συμμετοχή της από 51% σε 34%. Επίσης, υπάρχει και το ζήτημα των δεσμεύσεων που έχει πιθανώς αναλάβει έναντι των funds που διακρατούν μετοχές της Επιχείρησης και οι οποίες, εάν υπάρχουν, θα μπορούσαν να αποτελούν αποτρεπτικό παράγοντα προς την κατεύθυνση της επανεθνικοποίησης της ΔΕΗ. "Γι αυτό το λόγο και δεν το συζητά καν (η κυβέρνηση). Δεν έχει τεθεί ποτέ στο τραπέζι μια τέτοια πρόταση", μας είπε ένας εξ αυτών.
Επανέλαβαν δε ότι θα μπορούσε μια κυβέρνηση, αλλά όχι η παρούσα, να ανασκευάσει τη θέση της στο ζήτημα, όπως έκανε νωρίτερα φέτος με τους υδρογονάνθρακες και τον λιγνίτη- ακόμη και εάν αυτή η πολιτική έχει περισσότερο εμβαλωματικό, παρά στρατηγικό χαρακτήρα.
Μάλιστα τόνισαν πως για την κυβέρνηση υπάρχουν άλλες προτεραιότητες στα θέματα της επάρκειας και των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή, θα μπορούσε να παρέμβει στη λειτουργία της αγοράς, να παρέμβει στο θέμα των δικαιωμάτων ρύπων, απο κοινού με τις άλλες χώρες της Ε.Ε. ώστε να μειωθούν από τα σημερινά "απαράδεκτα" όπως τα χαρακτήρισαν, επίπεδα, όπως άλλωστε και τα κόστη εξόρυξης του λιγνίτη που πρέπει να αναθεωρηθούν προς τα κάτω.
Ήδη, ανέφεραν στο portal, έχουν αρχίσει να πληθαίνουν οι φωνές στην Ε.Ε. για να πέσουν οι τιμές του CO2, δυστυχώς όμως δεν το κάνει η Κομισιόν, επειδή ένα σημαντικό τμήμα των εσόδων από αυτό το χρηματιστηριακό παιγχνίδι καταλήγει στον έλεγχο funds που δεν έχουν καμία σχέση με την ενέργεια ή τα κράτη, αλλά επηρεάζουν πράγματα και καταστάσεις στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Και επίσης, πολλές χώρες εισπράττουν χρήματα από την εμπορία των ρύπων για να χρηματοδοτήσουν έργα ΑΠΕ και να επιδοτήσουν το κόστος της ενέργειας, προκειμένου να μην επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό τους. Αυτή η τακτική όμως επιβαρύνει το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας σε βάρος των οικονομιών!