και τα μέτρα, ώστε να επιτευχθούν οι μακροπρόθεσμοι ενεργειακοί και κλιματικοί στόχοι.
Η επόμενη μέρα από την πανδημία, ενσωματώνει λοιπόν ένα σύνολο προκλήσεων για τον ενεργειακό τομέα - ο οποίος, όπως και οι υπόλοιποι τομείς, καλείται αρχικά να ανακτήσει τον κύκλο εργασιών του, να διασφαλίσει τη συνέχιση επενδύσεων και των θέσεων εργασίας, καθώς και τη δημιουργία νέων, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να προγραμματίσει με το βέλτιστο τρόπο πολιτικές και μέτρα που θα μας οδηγήσουν στην ενεργειακή μετάβαση - όπως παρουσιάζονται και στο πρόσφατα ολοκληρωμένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Αυτό ακριβώς το τελευταίο σημείο, αποτελεί και το πλεονέκτημα του ενεργειακού τομέα, καθώς υπάρχει ένας οδικός χάρτης επενδύσεων και πολιτικών, ικανός να συν-διαμορφώσει ένα βιώσιμο πρότυπο ανάπτυξης της εθνικής μας οικονομίας προς όφελος της κοινωνίας.
Ήδη στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, η αγορά διαχέει σαφή θετικά μηνύματα ότι η ανάπτυξη σταθμών ηλεκτροπαραγωγής δεν πρόκειται να διαταραχθεί ουσιωδώς και ότι η πλειοψηφία των προγραμματισμένων επενδύσεων όσο και νέων θα προχωρήσει χωρίς ουσιαστικές καθυστερήσεις.
Η διατήρηση αυτού του θετικού κλίματος στην εγχώρια αγορά ΑΠΕ πρέπει να διαφυλαχθεί και τα πρώτα δείγματα, τόσο σε επίπεδο εφαρμογής πολιτικών και μέτρων που λήφθηκαν από πλευράς πολιτείας - ακόμη και κατά τη διάρκεια της πανδημίας - όσο και από την πρόσβαση σε χρηματοδότηση από τον εγχώριο χρηματοπιστωτικό τομέα, είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά και δείχνουν ότι αυτός ο τομέας οικονομικής δραστηριότητας δύναται να βγει ακόμη ισχυρότερος κατά την επόμενη περίοδο.
Ωστόσο, προκλήσεις εμφανίστηκαν και σε αυτόν τον τομέα καθώς η μείωση της ηλεκτρικής κατανάλωσης ανέδειξε, σε προγενέστερο του προβλεπόμενου χρόνο, συνθήκες της λειτουργίας των ενεργειακών αγορών που θα υπάρχουν για τους συμμετέχοντες όπου η υψηλή διείσδυση των ΑΠΕ θα είναι και δεδομένη και ολοένα αυξανόμενη. Στο πλαίσιο αυτό, η λειτουργία του νέου μοντέλου αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η σύζευξη των ενεργειακών αγορών, η ανάπτυξη του πλαισίου λειτουργίας των σταθμών αποθήκευσης, η ολοκλήρωση έργων επέκτασης, ενίσχυσης και ψηφιοποίησης των ενεργειακών υποδομών, καθώς και η ολοκλήρωση της αναμόρφωσης του αδειοδοτικού πλαισίου για τις ΑΠΕ πρέπει να δρομολογηθούν χωρίς καθυστέρηση.
Το μεγάλο ωστόσο στοίχημα και η πρόκληση έτσι όπως διαμορφώνεται έπειτα από την κρίση της πανδημίας, είναι κατά πόσο είμαστε έτοιμοι να εκμεταλλευτούμε την ώθηση για ανάπτυξη και ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας, σε δράσεις με σαφή αναπτυξιακό και μακροπρόθεσμο χαρακτήρα και υψηλής εγχώριας προστιθέμενης αξίας. Χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα στην ενέργεια είναι ο κτιριακός τομέας, ο οποίος μπορεί και πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως εφαλτήριο για την ενίσχυση της εθνικής οικονομίας. Αυτό προϋποθέτει ωστόσο την στόχευση των μέτρων ενίσχυσης της ρευστότητας σε δράσεις και προγράμματα του κτιριακού τομέα που θα μπορούν να προσδώσουν αυτήν την αναπτυξιακή προοπτική, καθώς και την ενεργή συμμετοχή του ιδιωτικού χρηματοπιστωτικού τομέα που στο παρελθόν ήταν απών από αντίστοιχες δράσεις.
Οι ήδη σχεδιασμένες δράσεις που βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση σε υφιστάμενα και νέα κτίρια, προωθούν τη χρήση ΑΠΕ σε αυτά και τη σύζευξη τομέων, οφείλουν αρχικά να υλοποιηθούν χωρίς καθυστέρηση, και παράλληλα νέες με όσο γίνεται πιο εξωστρεφή και συμμετοχικό χαρακτήρα να δρομολογηθούν, προσβλέποντας παράλληλα σε αλλαγή του προτύπου ενεργειακής κατανάλωσης - όχι λόγω της πανδημίας, αλλά λόγω της βιωσιμότητας και των βέλτιστων επιπτώσεων των μέτρων αυτών σε επίπεδο κοινωνίας και οικονομίας.
Η επόμενη μέρα του ενεργειακού τομέα, μπορεί πράγματι να είναι αισιόδοξη και να αποτελέσει την αφετηρία υλοποίησης πιο βιώσιμων και αναπτυξιακών επενδύσεων, σε μεγαλύτερη και πιο γρήγορη κλίμακα από αυτή που είχε αρχικά θεωρηθεί, φτάνει παράλληλα με τον κεντρικό συντονισμό και τη διάθεση των κατάλληλων κονδυλίων, να επιτευχθεί και η δυναμική συμμετοχή των ενεργειακών εταιριών, του τεχνικού κλάδου και του χρηματοπιστωτικού τομέα. Στόχος και επιδίωξη πρέπει να αποτελέσει η ανάπτυξη νέων πολιτικών, ακόμη πιο δυναμικών και φιλόδοξων, ικανών να συνδυάσουν την απαίτηση για αναπτυξιακή προοπτική με την επίτευξη μιας βιώσιμης ενεργειακής μετάβασης.
*Λίγα λόγια για τον Γιάννη Βουγιουκλάκη, Στέλεχος GIZ GmbH
Ενεργειακός εμπειρογνώμονας, με διαρκή συμμετοχή σε δράσεις εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού και ενεργειακών πολιτικών για την προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και τη Βελτίωση της Ενεργειακής Απόδοσης τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Μέλος εθνικών και ευρωπαϊκών τεχνικών επιτροπών. Στέλεχος GIZ GmbH. Μέλος ΔΣ Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας A.E.