Ταυτόχρονα με την έναρξη της ανωτέρω αγοράς, θα ξεκινήσει η λειτουργίατης Αγοράς Επόμενης Ημέρας και της Ενδοημερήσιας Αγοράς, σύμφωνα με την απόφαση ΡΑΕ 1116/2018, με την οποία εγκρίθηκε ο Κανονισμός Χρηματιστηρίου Ενέργειας (ΦΕΚ Β΄ 5914/31.12.2018).
Με τον Κανονισμό της Αγοράς Εξισορρόπησης (εφεξής ο «Κανονισμός») εισάγονται, μεταξύ άλλων, ρυθμίσεις που αφορούν την ευθύνη εξισορρόπησης των μονάδων ΑΠΕ, σε εναρμόνιση με τις Κατευθυντήριες Γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Κρατικές Ενισχύσεις στις ΑΠΕ, σύμφωνα με τις οποίες οι μονάδες ΑΠΕ υπόκεινται σε τυποποιημένες αρμοδιότητες εξισορρόπησης, υπό την προϋπόθεση ότι υφίστανται ανταγωνιστικές ενδοημερήσιεςαγορες.
Ειδικότερα, ο Κανονισμός διακρίνει μεταξύ των μονάδων ΑΠΕ για τις οποίες υφίσταται υποχρέωση συμμετοχής στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΠΕ με Συμβάσεις Ενίσχυσης Διαφορικής Προσαύξησης) και των μονάδων ΑΠΕ που εκπροσωπούνται στις εν λόγω αγορές από τον Διαχειριστή ΑΠΕ & Εγγυήσεων Προέλευσης (ΑΠΕ με Συμβάσεις Ενίσχυσης Σταθερής Τιμής ή Συμβάσεις Πώλησης του προϊσχύσαντος καθεστώτος).
Έτσι, τα χαρτοφυλάκια μονάδων ΑΠΕ με υποχρέωση συμμετοχής στην αγορά υπέχουν ευθύνη εξισορρόπησης, δηλαδή ευθύνη για τις αποκλίσεις μεταξύ των προγραμματιζόμενων φυσικών παραδόσεων ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας (όπως προκύπτουν από τις συναλλαγές στις αγορές χονδρικής) και των παραγόμενων από τις μονάδες ΑΠΕποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας.Η ευθύνη βαρύνει τον Παραγωγό ΑΠΕ, που επιλέγει την απευθείας συμμετοχή στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας ή τον Φορέα Σωρευτικής Εκπροσώπησης ΑΠΕ (ΦοΣΕ ΑΠΕ) που εκπροσωπείένα χαρτοφυλάκιο μονάδων ΑΠΕ.
Αντιθέτως, στην περίπτωση των χαρτοφυλακίων μονάδων ΑΠΕ, για τις οποίες δεν υπάρχει υποχρέωση συμμετοχής στην αγορά, προβλέπεται ρητώς στον Κανονισμό ότι η ευθύνη εξισορρόπησης ανήκει στον ΔΑΠΕΕΠ (άρθρο 8§4). Συνεπώς, τυχόν χρεώσεις λόγω αποκλίσεων βαρύνουν τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) καιδεν πρέπει ναεπιμερίζονταιστους κατόχους των εν λόγω μονάδων ΑΠΕ.
Οι βασικές οικονομικές παράμετροι της υποχρέωσης συμμετοχής των χαρτοφυλακίων ΑΠΕ στην αγορά εξισορρόπησης, ως οντοτήτων με ευθύνη εξισορρόπησης είναι, σύμφωνα με τον Κανονισμόοι ακόλουθες:
(α) Η υποχρέωση καταβολής τέλους Αγοράς Εξισορρόπησης, σύμφωνα με το άρθρο 22 του Κανονισμού και τη σχετική απόφαση ΡΑΕ, που εκδίδεται δύο μήνες πριν από την έναρξη κάθε έτους. Το εν λόγω τέλος αποτελείται από ένα πάγιο κόστος συμμετοχής και από ένα αναλογικό τέλος, συναρτώμενο προς τις ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας αποκλίσεων που καταγράφονται σε μηνιαία βάση για κάθε χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ.
(β) Η ύπαρξη πιστώσεων ή χρεώσεων χρηματικών ποσών για τις ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας αποκλίσεων, σύμφωνα με τους κανόνες Εκκαθάρισης Αποκλίσεων των άρθρων 85, 88 και 89 του Κανονισμού.
(γ) Η επιβολή χρεώσεων μη συμμόρφωσης σε περίπτωση σημαντικών συστηματικών αποκλίσεων της πραγματικής παραγωγής, σύμφωνα με τη μεθοδολογία του άρθρου 102 του Κανονισμού.
(δ) Η υποχρέωση παροχής εγγυήσεων, για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη συμμετοχή στη Αγορά Εξισορρόπησης, σύμφωνα με το άρθρο 111 του Κανονισμού και τη σχετική Μεθοδολογία Υπολογισμού του ύψους των εγγυήσεων που θα εγκριθεί από τη ΡΑΕ.
(ε) Το σύνολο των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων που απορρέουν από την παροχή υπηρεσιών εξισορρόπησης (παροχή ενέργειας εξισορρόπησης ή/και ισχύος εξισορρόπησης), στην περίπτωση των μονάδων ΑΠΕ που έχουν υποχρέωση συμμετοχής στην αγορά και ταυτόχροναδιαθέτουν την τεχνική ικανότητα να παρέχουν τέτοιες υπηρεσίες (Χαρτοφυλάκια Κατανεμόμενων Μονάδων ΑΠΕ). Προϋπόθεση για την ένταξη μίας μονάδας ΑΠΕ σε ένα Χαρτοφυλάκιο Κατανεμόμενων Μονάδων ΑΠΕ είναι η επιτυχής ολοκλήρωση των δοκιμών προεπιλογής,όπως θα προδιαγράφονται στη σχετική απόφαση που θα εκδοθεί από τη ΡΑΕ κατόπιν εισηγήσεως του ΑΔΜΗΕ, περί των Όρων και των Προϋποθέσεων Παροχών Υπηρεσιών Εξισορρόπησης.
Πρέπει όμως να επισημανθεί ότι σύμφωνα με τη μεταβατική διάταξη του άρθρου 112 του Κανονισμού, ο χρόνος έναρξης των υποχρεώσεων εξισορρόπησηςγια τα χαρτοφυλάκια ΑΠΕ, που έχουν υποχρέωση συμμετοχής στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, θα καθοριστεί με απόφαση της ΡΑΕ που θα ληφθεί κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2021 και υπό την προϋπόθεση ότι θα υφίσταται Ενδοημερήσια Αγορά επαρκούς ρευστότητας, που θα επιτρέπει πρόσβαση σε αυτή των Παραγωγών ΑΠΕ και των ΦοΣΕμε εύλογους οικονομικούς όρους, προκειμένου ναδιορθώνουν τις θέσειςτωνχαρτοφυλακίωντους, πριν από το χρόνο φυσικής παράδοσης της ηλεκτρικής ενέργειας και πριν από την επιβολή πρόσθετων χρεώσεων λόγω σημαντικών αποκλίσεων της πραγματικής παραγωγής έναντι της προγραμματισμένης.
Μέχρι την έκδοση της ανωτέρω απόφασης ΡΑΕ, οι Παραγωγοί ΑΠΕ και οι ΦοΣΕ-ΑΠΕ θα υπόκεινται για τα χαρτοφυλάκια τους -διαρθρωμένα υποχρεωτικώς ανά τεχνολογία- στο «Μεταβατικό Μηχανισμό Βέλτιστης Ακρίβειας Πρόβλεψης» και τον «Αντιλογισμό της Απόκλισης των Εσόδων», που ορίζονται στο Ν. 4414/2016 και ρυθμίζονται στον Κώδικα Διαχείρισης ΕΣΜΗΕ (ΦΕΚ Β’ 2309/18.06.2018). Εντούτοις,ακόμα και οι ανωτέρω μεταβατικοί μηχανισμοί δεν έχουν δοκιμαστεί στην πράξη αλλά πρόκειται να τεθούν σε ισχύ μετά από την έκδοση της απόφασης από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τον ορισμό Φορέα Σωρευτικής Εκπροσώπησης Τελευταίου Καταφυγίου (Φο.Σ.Ε.Τε.Κ.). Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ο προβληματισμός μας για τη δυνατότητα παράλληλης εφαρμογής και εναρμόνισης των ανωτέρω μεταβατικών ρυθμίσεων, με τις έννοιες και τις ρυθμίσεις των κανονισμών των νέων αγορών.
Από τα παραπάνω προκύπτει αναμφίβολα, ότι η μετάβαση στιςνέες αγορές ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκεται σε εξέλιξη και μένει να εκδοθεί πλήθος τεχνικών αποφάσεων με τις οποίες θα εξειδικεύονται οι όροι και οι προϋποθέσεις δραστηριοποίησης των συμμετεχόντωνσε αυτές. Μέσα σε αυτό το ρευστό περιβάλλον, οι Παραγωγοί ΑΠΕ που έχουν ή πρόκειται να συνάψουν Συμβάσεις Ενίσχυσης Διαφορικής Προσαύξησης, οφείλουν να επιδείξουν ιδιαίτερη προσοχήστους νομικούς και τους τεχνικούς όρους των συμφωνιών εκπροσώπησης που θα έχουν με Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης και ιδίως στις ρήτρες, με τις οποίες ενδέχεται να μετακυλύονται σε αυτούς τα κόστη εξισορρόπησης που προβλέπονται στους μεταβατικούς ή τους πάγιους κανόνες του ρυθμιστικού πλαισίου.
* Ο κ. Αριστοτέλης Κατράνης είναι Δικηγόρος, Senior Associate της KYRIAKIDES GEORGOPOULOS Law Firm, Μέλος της Ομάδας 'Ενέργεια Υποδομές'.