(Αχμέτ Νταβούτογλου, Το Στρατηγικό βάθος, εκδόσεις «Ποιότητα», Αθήνα 2010, σελ. 200, 407) ως εξής : Οι τουρκικές και μουσουλμανικές μειονότητες σε Βουλγαρία, Ελλάδα, Μακεδονία, Σαντζάκ, Κοσσυφοπέδιο, Βοσνία και Ρουμανία αποτελούν σημαντικά στοιχεία της Βαλκανικής πολιτικής της Τουρκίας. Η ζώνη που εξικνείται από Μπίχατς, Βοσνία, Σαντζάκ, Κοσσυφοπέδιο, Αλβανία, Μακεδονία, Κίτρτζαλι Βουλγαρίας, Δυτική Θράκη, και καταλήγει στην Ανατολική Θράκη και έχει τον χαρακτήρα ζωτικής αρτηρίας για τη γεωπολιτική της Τουρκίας». Με όχημα την θρησκεία βαίνει και η τουρκική οικονομία. Κατά την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, σύμφωνα με το τουρκικό υπουργείο Οικονομικών, οι τουρκικές εξαγωγές στα Βαλκάνια αυξήθηκαν γεωμετρικά ως εξής : Βοσνία 875%, Κόσοβο 390% Σκόπια 232%.
Την Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2011, ημέρα αγία του Ισλάμ, ο Ερντογάν έκανε το ναμάζι του στο οθωμανικό Ζωγραφιστό Τζαμί, που αναστηλώθηκε με τουρκικές δαπάνες στο αλβανοκρατούμενο Τέτοβο, και διεκήρυξε στα πλήθη των πιστών : «Δεν μπορούμε να σας ξεχάσουμε όσο ανάμεσά μας βρίσκονται εγγόνια της οθωμανικής κληρονομιάς. Αδέλφια μας ζουν στην Βοσνία, στην Πρίστινα, στο Πρίζρεν, στα Σκόπια, στο Μοναστήρι, στο Τέτοβο». Την Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου 2013 διελάλησε στην Κεσάνη, δίπλα στον ‘Εβρο : «Η Θράκη είναι ταυτοχρόνως η Θεσσαλονίκη, η Κομοτηνή, η Ξάνθη, το Κίρτζαλι στη Βουλγαρία, ο Βαρδάρης, τα Σκόπια, το Πρίζρεν στο Κόσοβο, το Σεράγεβο. Η Θράκη είναι η ζωντανή ιστορία της Τουρκίας στην Ευρώπη και η εκπρόσωπος του ιστορικού παρελθόντος της σε αυτήν τη γεωγραφική περιοχή». Στις 7 και 8 Δεκεμβρίου 2017 επισκέφτθηκε επίσημα την Αθήνα και την Κομοτηνή και <ήτησε να αναθεωρηθεί η Συνθήκη της Λωζάννης. Στις 13 Μαίου 2015 θεμελίωσε στο κέντρο των Τιράνων ένα τζαμί το οποίο θα είναι το μεγαλύτερο στα Βαλκάνια και το χρηματοδοτεί με 30 εκατομμύρια ευρώ! Με τον Αλβανό ομόλογό του εγκαινιάζει νέο τζαμί στο οθωμανικό φρούριο Πρέζε. «Είναι το σύμβολο της κοινής κληρονομιάς μας» διακηρύσσει. Στην Αλβανία η Τουρκία διαθέτει επενδύσεις 2,7 δισεκατομμύρια δολάρια, 296 επιχειρήσεις και πολεμικό ναύσταθμο στον Αυλώνα. Αρχές Δεκεμβρίου 2017 αναγγέλλεται ότι η Αλβανία ιδρύει εθνικό αερομεταφορέα, ο οποίος θα είναι παράρτημα των Τουρκικών Αερογραμμών. Παράλληλα ενθαρρύνει το όραμα της «Μεγάλης Αλβανίας».
Στα Σκόπια κυριαρχεί η Τουρκία. Η κολοσσιαία τουρκική TAV Airports Holding διαχειρίζεται τα δύο μοναδικά αεροδρόμια «Μέγας Αλέξανδρος» της Πρωτεύουσας και «Απόστολος Παύλος» της Αχρίδας και τον μοναδικό Εμπορευματικό Αερολιμένα στο Στίπ που διακινεί τις τουρκικές εξαγωγές στην ευρύτερη περιοχή. Η τουρκική Τράπεζα Χάλκ εξαγόρασε την Εξαγωγική – Πιστωτική Τράπεζα των Σκοπίων. Με το Μορφωτικό Ίδρυμα της διδάσκει στα σχολεία ρην τουρκική γλώσσα και το Κοράνι. Αναστηλώνει τα παλαιά οθωμανικά τεμένη και κτίζει δεκάδες νέα. Μέσα σε δέκα χρόνια έχουν ανεγερθεί περισσότερα από 300 νέα τζαμιά - τα 12 νέα στην πρωτεύουσα Σκόπια όπου λειτουργούν 27 τζαμιά και μόνον 15 εκκλησίες. Στον κεντρικό Δήμο Τσαίρ της πρωτεύουσας Σκόπια ο Ερντογάν σκοπεύει να αναγείρει το μεγαλύτερο τέμενος του Κράτους.
Στη Βουλγαρία η Άγκυρα επηρεάζει την εύθραυστη πολιτική σταθερότητα με το κόμμα της τουρκικής μειονότητας, που εκλέγεται σταθερά τρίτο κόμμα στη Βουλή… Αλλά δεν αρκείται… Στις 21 Φεβρουαρίου 2013 ο Πρωθυπουργός Μπορίσωφ κατήγγειλε στη Βουλή ότι ο ηθικός αυτουργός στο σχέδιο δολοφονίας του ήταν ο τότε ηγέτης του τουρκικού κόμματος Αχμέτ Ντογκάν. Τον Οκτώβριο 2010 ο Βούλγαρος υπουργός Εσωτερικών ανακοίνωσε ότι στη Νότια Βουλγαρία βρέθηκαν πολλές αποδείξεις, ότι δρούσε η οργάνωση του εξτρεμιστικού Ισλάμ Al Waqf al Islami με έδρα την Κωνσταντινούπολη. Τον Ιούλιο 2012 βόμβα ανατίναξε λεωφορείο Ισραηλινών τουριστών στο Μπουργκάς με πολλά θύματα. Διαπιστώθηκε μετά ότι την επίθεση είχε οργανώσει η ισλαμική οργάνωση Χεζμπολλάχ. Παραμονές των εκλογών τον Μάρτιο 2017 η ‘Αγκυρα απέστειλε δεκάδες καραβάνια Τούρκων φυγάδων για να ψηφίσουν το κόμμα της τουρκικής μειονότητας. Βούλγαροι πολίτες τους ανέκοψαν στα σύνορα, και σημειώθηκαν αλλεπάλληλα επεισόδια. Στις 18 Μαρτίου 2017 ο Πρόεδρος της Βουλγαρίας Ρούμεν Ράντεφ δήλωσε : «Η ΕΕ πρέπει να λάβει σαφή θέση για την παρέμβαση της Τουρκίας στη Βουλγαρία. Η Βουλγαρία θέλει να αναπτύξει σχέσεις ισχυρής γειτονίας με την Τουρκία, αλλά οι παρεμβάσεις της στις εκλογές μας είναι απολύτως απαράδεκτες».
* Πρώην Πρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, Ιστορικός
(από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ)