ΙΕΑ: Η Ελλάδα Σταθερός Πελάτης της Παραγωγής Πετρελαίου του Ιρακινού Κουρδιστάν

Ένας από τους σταθερούς πελάτες της πετρελαϊκής παραγωγής του ιρακινού Κουρδιστάν είναι η χώρα μας, όπως σημειώνει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) στην τελευταία έκθεσή του για την παγκόσμια αγορά πετρελαίου. Ο Οργανισμός τονίζει, μεταξύ άλλων, ότι η Ελλάδα, αλλά και χώρες, όπως η Κροατία, το Ισραήλ, η Ισπανία και, κυρίως, η Ιταλία, θα πληγούν αν η Άγκυρα πραγματοποιήσει την απειλή της να εμποδίσει τις κουρδικές εξαγωγές αργού μετά το δημοψήφισμα της 25ης Σεπτεμβρίου, που έχει, επίσης, προκαλέσει την αντίδραση τόσο της κεντρικής ιρακινής κυβέρνησης όσο και του γειτονικού Ιράν.

Πάντως, ο ΙΕΑ παρατηρεί ότι η συνολική παραγωγή του Ιράκ σημείωσε αύξηση τον Σεπτέμβριο, παρά τις απειλές της Βαγδάτης προς την αυτόνομη κουρδική κυβέρνηση του Αρμπίλ, καθώς σημείωσε αύξηση η παραγωγή από τις πετρελαιοφόρους περιοχές του νοτίου Ιράκ.

( πηγή: ΙΕΑ)

Ειδικότερα, αν και το δημοψήφισμα που διοργάνωσαν οι Κούρδοι του Ιράκ για την ανεξαρτησία της αυτόνομης περιοχής τους στις 25 Σεπτεμβρίου προκάλεσε ένταση στη σχέση τους με την κεντρική κυβέρνηση Βαγδάτης, η παραγωγή και οι εξαγωγές πετρελαίου του Ιράκ συνεχίζονται κανονικά. Έτσι, όπως σημειώνει ο ΙΕΑ, η παραγωγή κατά το Σεπτέμβριο αυξήθηκε κατά 30 χιλ. βαρέλια την ημέρα, αγγίζοντας συνολικά τα 4,52 εκατ. βαρέλια την ημέρα, καθώς αυξήθηκαν οι εξαγωγές από το νότιο Ιράκ. Παράλληλα, και οι ροές πετρελαίου από τη βόρεια ημιαυτόνομη περιοχή των Κούρδων προς το εξωτερικό, μέσω Τουρκίας παρέμειναν σχετικά σταθερές στα 580 χιλ. βαρέλια την ημέρα.

Έχοντας την υποστήριξη των γειτόνων της, της Τουρκίας και του Ιράν, η Βαγδάτη έχει ζητήσει από την Αυτόνομη Κουρδική Κυβέρνηση (KRG) να ακυρώσει το δημοψήφισμα. Σε αντίθετη περίπτωση απειλή την KRG με κυρώσεις, διεθνή απομόνωση και πιθανά στρατιωτικά χτυπήματα.

Στόχος της κεντρικής ιρακινής κυβέρνησης είναι να ανακτήσει γρήγορα τον έλεγχο στο Βορρά. Ο πρωθυπουργός Χάιντερ αλ-Αμπάντι και το κοινοβούλιο ζήτησαν την επιστροφή του ελέγχου των κοιτασμάτων πετρελαίου που ανήκουν στην ομοσπονδιακή North Oil Co (NOC) και τη διεκπεραίωση όλων των πωλήσεων πετρελαίου από τον Κρατικό Οργανισμό Εμπορίας Πετρελαίου (SOMO). Παρ’ όλο που η Βαγδάτη θεωρεί επισήμως τις εξαγωγές πετρελαίου που πραγματοποιούν οι Κούρδοι παράνομες, έχει ως τώρα κλείσει τα μάτια στις περισσότερες συναλλαγές τους. Η κεντρική ιρακινή κυβέρνηση σχεδιάζει επίσης να επισκευάσει και να λειτουργήσει εκ νέου τον πετρελαιαγωγό της από τα πεδία Κιρκούκ προς το Τσεϋχάν της Τουρκίας σε μια προσπάθεια να παρακάμψει σε μεγάλο βαθμό το ιρακινό Κουρδιστάν. Υπενθυμίζεται ότι το Ιράκ σταμάτησε τη χρήση της διαδρομής το 2014, οπότε το Ισλαμικό Κράτος (IS IS) έκανε τη σαρωτική του εμφάνιση στην περιοχή, αλλά ελπίζει να μεταφέρει ποσότητες αργού 250 χιλ. - 400 χιλ. βαρελιών την ημέρα μέσω του συγκεκριμένου αγωγού. Οι επισκευές είναι πιθανό να διαρκέσουν αρκετό χρονικό διάστημα καθώς το δίκτυο έχει υποστεί σοβαρή ζημιά.

Προς το παρόν, οι εξαγωγές από το βόρειο Ιράκ συνεχίζουν να ρέουν μέσω του αγωγού πετρελαίου της KRG που συνδέεται με τον αγωγό Κιρκούκ - Τσεϋχάν στο Fishkabour στα σύνορα με την Τουρκία. Ωστόσο, η Άγκυρα, η οποία φοβάται ότι η ανεξαρτησία των Κούρδων του Ιράκ θα ξεσηκώσει και το δικό της κουρδικό πληθυσμό, απείλησε να απενεργοποιήσει τον αγωγό που μεταφέρει στη Μεσόγειο τα φορτία πετρελαίου από το έδαφος που ελέγχει η KRG. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας εκτιμά ότι οποιαδήποτε κίνηση για την παύση των ροών θα αποτελούσε πλήγμα για την αυτόνομη κουρδική οντότητα, η οποία εξάγει όλο το αργό που παράγει – και από το οποίο προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός της - μέσω της Τουρκίας.

Περίπου 600 χιλ. βαρέλια την ημέρα, με περίπου το μισό να προέρχεται από το πεδίο Κιρκούλ, το οποίο ελέγχεται από τις κουρδικές δυνάμεις αλλά διεκδικεί η Βαγδάτη, διοχετεύονται στο εξωτερικό μέσω της Τουρκίας. Άλλα 40 χιλ. βαρέλια την ημέρα αποστέλλονται στην Τουρκία με φορτηγά από το πεδίο Shaikan που λειτουργεί η Gulf Keystone. Για τη Βαγδάτη, το δημοψήφισμα εντείνει τις μακροχρόνιες διαμάχες σχετικά με το καθεστώς του πλούσιου σε πετρέλαιο Κιρκούκ, το δικαίωμα της KRG για ανεξάρτητες πωλήσεις πετρελαίου και την κατανομή των εσόδων. Η KRG έχει αποκτήσει το δικαίωμα να εκτελεί ένα μέρος των εξαγωγών για λογαριασμό της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, αλλά από τον Ιούνιο δεν έχουν πραγματοποιηθεί μεταφορές.

Ταυτόχρονα, ο ΙΕΑ προβλέπει ότι η διακοπή των ροών πετρελαίου από την Αυτόνομη Κουρδική Κυβέρνηση του Βορείου Ιράκ θα σήμαινε επίσης προβλήματα κυρίως για τους ευρωπαίους αγοραστές αργού από την KRG. Η Ιταλία είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας, με την Κροατία, την Ελλάδα, την Ισπανία και το Ισραήλ να κατατάσσονται ως σταθεροί πελάτες των Κούρδων του Ιράκ. Επίσης, σε περίπτωση διακοπής των εξαγωγών θα πρέπει να ανησυχούν οι ξένες εταιρείες που πραγματοποιούν γεώτρηση πετρελαίου στο ιρακινό Κουρδιστάν. Μόλις πρόσφατα η KRG τακτοποίησε τις οφειλές της προς τις εταιρείες DNO και Genel. Λίγο πριν το δημοψήφισμα, η Rosneft επέκτεινε την ενεργειακή της συμφωνία με την KRG. Ο ρωσικός κρατικός πετρελαϊκός κολοσσός προχωρά με σχέδια για επενδύσεις στον αγωγό αργού πετρελαίου που συνδέει το Κουρδιστάν με την Τουρκία ενώ σκοπεύει να χρηματοδοτήσει και έναν αγωγό εξαγωγής φυσικού αερίου. Η KRG και η Rosneft προχώρησαν σε μια ευρεία συμφωνία το Φεβρουάριο, που περιλαμβάνει ανάπτυξη πέντε πεδίων πετρελαίου και φυσικού αερίου, επενδύσεις στον αγωγό εξαγωγής πετρελαίου προς την Τουρκία και αγορά εξαγωγικών ποσοτήτων αργού από την KRG.

Όσο για το upstream, τα πεδία που ζητά η Βαγδάτη να της επιστρέψει η KRG περιλαμβάνουν το Bai Hassan και την Avana, καθώς και αυτά στο Ain Zalah, τη Sufaya και το Butmah. Το Κουρδιστάν παράγει περίπου 600 χιλ. βαρέλια την ημέρα από τα πεδία που βρίσκονται υπό τον έλεγχό του: περίπου το μισό αντλείται από την Avana και το Bai Hassan, το οποίο βρίσκεται υπό τον έλεγχο της KRG, δεδομένου ότι οι δυνάμεις των Κούρδων ανταρτών Peshmerga πήραν τον έλεγχο της περιοχής μετά την εμφάνιση των μαχητών του IS IS στο βόρειο Ιράκ το 2014. Έκτοτε, οι Κούρδοι του Ιράκ πραγματοποιούν εξαγωγές πετρελαίου ανεξάρτητα από τη Βαγδάτη.

 ( πηγή: ΙΕΑ)

Όπως επισημαίνει ο ΙΕΑ, ο Ιρακινός υπουργός πετρελαίου Jabbar al-Luaibi έδωσε εντολή στο NOC να αυξήσει την ημερήσια παραγωγή από τη βόρεια επαρχία της Νινευή σε περισσότερο από 30 χιλ. βαρέλια. Η παραγωγή από τα πεδία, ορισμένα από τα οποία διεκδικούνται από την KRG, αναμένεται να ικανοποιήσει την υψηλότερη ζήτηση από τα τοπικά διυλιστήρια σε περιοχές που προηγουμένως ελέγχονταν από το IS IS. Τα κοιτάσματα πετρελαίου στην περιοχή περιλαμβάνουν την Qayara, η οποία τώρα παράγει περίπου 10 χιλ. βαρέλια την ημέρα, καθώς και τα πεδία Sulfaya, Ain Zalah και Butmah - με δυναμικότητα εκάστου περί τα 10 χιλ. βαρέλια την ημέρα. Τα σχέδια παραγωγής ξεκίνησαν μετά την επανεκκίνηση του διυλιστηρίου της Qayara, δυναμικότητας 20 χιλ. βαρελιών την ημέρα κοντά στη Μοσούλη, την πρωτεύουσα της επαρχίας, και το οποίο σήμερα λειτουργεί στη μισή του δυναμικότητα.

Επίσης, έχουν επαναληφθεί οι εργασίες στο διυλιστήριο Haditha, δυναμικότητας 16 χιλ. βαρελιών την ημέρα στη δυτική επαρχία Anbar. Ο Luaibi ζήτησε επίσης την επείγουσα αποκατάσταση κατεστραμμένων εγκαταστάσεων και πεδίων πετρελαίου στο Κιρκούκ και στο Salah-al-Din.

Όσον αφορά το νότιο Ιράκ, από το οποίο προέρχεται η «μερίδα του λέοντος» των ιρακινών εξαγωγών, ο ΙΕΑ σημειώνει στην νέα έκθεσή του ότι το σχέδιο της Royal Dutch Shell για αποχώρηση από το πετρελαϊκό πεδίο Majnoon, που παράγει 220 χιλ. βαρέλια την ημέρα, θα μπορούσε να καταστήσει πιο δύσκολο για τη Βαγδάτη να επιτύχει τα μακροπρόθεσμα σχέδιά της για αύξηση της παραγωγικής της δυναμικότητας. Η Shell, που κατέχει μερίδιο 45% στο Majnoon, το οποίο και λειτουργεί βάσει σύμβασης τεχνικών υπηρεσιών (TSC), είχε ως στόχο να αυξήσει την παραγωγή του στα 420 χιλ. βαρέλια την ημέρα μέσα σε τρία χρόνια. H μαλαισιανή Petronas κατέχει ποσοστό 30%, ενώ η ιρακινή κυβέρνηση έχει το υπόλοιπο 25% του Majnoon. Ο Luaibi δήλωσε ότι οι Chevron και Total έχουν εκφράσει την προθυμία τους να εργαστούν στο πεδίο.

Ο Ιρακινός υπουργός πετρελαίου δήλωσε επίσης ότι η Exxon Mobil βρισκόταν σε προχωρημένες διαπραγματεύσεις για ένα ολοκληρωμένο πρότζεκτ έγχυσης υδάτων που είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της παραγωγής από το νότο της χώρας. Το σχέδιο περιλαμβάνει την ανάπτυξη των πετρελαϊκών πεδίων Bin Umar, Nassiriya, Luhais, Ratawi και Tuba. Ο Οργανισμός παρατηρεί, τέλος, ότι οι διεθνείς πετρελαϊκές που εκτελούν τα μεγάλα πρότζεκτ στο νότιο Ιράκ ζήτησαν την αναθεώρηση των συμβάσεων TSC μετά την κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου, στα τέλη του 2014, που προκάλεσαν μεγάλη πίεση στον προϋπολογισμό της Βαγδάτης, η οποία δεν μπόρεσε να καταβάλει στις εταιρείες αυτές τα ποσά που τους όφειλε βάσει των ως άνω συμφωνιών.