Το Συμβούλιο της ΕΕ εξέδωσε στις 21 Μαρτίου χωρίς συζήτηση απόφαση για τη θέσπιση μηχανισμού ανταλλαγής πληροφοριών για τις
διακυβερνητικές συμφωνίες και τις μη δεσμευτικές πράξεις μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών
στον τομέα της ενέργειας.
Η απόφαση δίνει στην Κομισιόν την αρμοδιότητα προκαταρκτικαποδοχής ή
απόρριψης κάθε ενεργειακής συμφωνίας που υπογράφει ένα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής
Ενωσης με εκτός Ε.Ε. χώρες.
Σκοπός
της απόφασης είναι να αντιμετωπισθούν ελλείψεις του υφιστάμενου
μηχανισμού ανταλλαγής πληροφοριών για τις ενεργειακές συμβάσεις,
προκειμένου να ενισχυθούν η διαφάνεια και η συνοχή των εξωτερικών
ενεργειακών σχέσεων της ΕΕ, καθώς και η διαπραγματευτική θέση της ΕΕ
έναντι τρίτων χωρών.
Έπειτα από τρεις τριμερείς διαλόγους στα τέλη του 2016, επιτεύχθηκε συμβιβασμός επί των ακόλουθων βασικών θεμάτων:
-
ορισμός της διακυβερνητικής συμφωνίας: προσθήκη των όρων «διεθνείς οργανισμοί» και «διαμετακόμιση»
-
πεδίο εφαρμογής της
εκ των προτέρων αξιολόγησης των διακυβερνητικών συμφωνιών από την Επιτροπή: θα καλύπτει το φυσικό αέριο
και το πετρέλαιο με τυποποιημένη ρήτρα επανεξέτασης
- όταν αποκλίνουν από τη γνώμη της Επιτροπής στην
εκ των προτέρων αξιολόγησή της,
τα κράτη μέλη πρέπει να υποβάλλουν έγγραφη αιτιολόγηση στην Επιτροπή
-
μη δεσμευτικές πράξεις: υπόκεινται σε εκούσια
εκ των υστέρων κοινοποίηση
Μετά την υπογραφή της από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και
τον Πρόεδρο του Συμβουλίου, η νομοθετική πράξη θα δημοσιευθεί στην
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Θα αρχίσει να ισχύει
εντός του 2017 και, μαζί με τον κανονισμό για την ασφάλεια του
εφοδιασμού με φυσικό αέριο, θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην
υλοποίηση της διάστασης της ασφάλειας της Στρατηγικής για την Ενεργειακή
Ένωση.
Ιστορικό
Στο πλαίσιο της «χειμερινής δέσμης μέτρων» του
Φεβρουαρίου 2016, η Επιτροπή πρότεινε να εξετάζει τις διεθνείς συμφωνίες
στον τομέα της ενέργειας πριν αυτές υπογραφούν από τα κράτη μέλη
.
Ισχυρίστηκε ότι, εάν διατάξεις μιας διακυβερνητικής συμφωνίας («ΔΣ»)
κριθούν ως μη συμβατές με το ενωσιακό δίκαιο (όπως η τρίτη δέσμη μέτρων
για την ενέργεια, το δίκαιο ανταγωνισμού, οι κανόνες για τις δημόσιες
συμβάσεις), είναι πολύ δύσκολο ή ακόμη και αδύνατο για ένα κράτος μέλος
να επαναδιαπραγματευθεί τη διακυβερνητική συμφωνία με τρίτη χώρα.
Η
πρόταση αυτή ανταποκρινόταν επίσης στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού
Συμβουλίου του Μαρτίου 2015, στα οποία γινόταν έκκληση για πλήρη
συμμόρφωση με το ενωσιακό δίκαιο όλων των συμφωνιών που αφορούν την
αγορά φυσικού αερίου από εξωτερικούς προμηθευτές.
Το Συμβούλιο
συμφώνησε επί γενικής προσέγγισης τον Ιούνιο του 2016 και στις 7
Δεκεμβρίου 2016 κατέληξε σε άτυπη συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η
οποία επιβεβαιώθηκε από την ΕΜΑ.