Ο “μόνιμος” Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίγιεφ, συμμετείχε στον ‘Διάλογο Πέτερσμπεργκ για το Κλίμα’ που πραγματοποιείται στο Βερολίνο. Το διεθνές αυτό συνέδριο λειτουργεί ως μία προπαρασκευαστική εκδήλωση για τις ετήσιες διασκέψεις του ΟΗΕ για το κλίμα, τα γνωστά COP. Δεδομένου ότι η χώρα του Καυκάσου θα φιλοξενήσει το φετινό COP, ο Αλίγιεφ συμμετείχε στον Διάλογο, προκαλώντας αμηχανία στους Γερμανούς οργανωτές, αλλά και ανησυχίες για το μέλλον των κλιματικών στόχων.
Μεταξύ άλλων, ο Αζέρος Πρόεδρος δήλωσε ότι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θα συνεχίσουν να αποτελούν απαραίτητα κομμάτια της ενεργειακής αλυσίδας για αρκετά χρόνια ακόμα. Ως εκ τούτου, εξήγησε πως το Μπακού στοχεύει να ενισχύσει τις επενδύσεις του στον τομέα των υδρογονανθράκων. Όπως τόνισε ο Αλίγιεφ, η παρουσία αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου δεν είναι πρόβλημα για τη χώρα του ή άλλους παραγωγούς, αλλά αποτελούν «δώρο θεού». Δήλωσε μάλιστα αποφασισμένος να προστατεύσει το δικαίωμα των κρατών-παραγωγών να συνεχίσουν τις εξορύξεις και τις εξαγωγές υδρογονανθράκων.
Ακόμα και πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022, το Μπακού αποτελούσε μία από τις πρώτες εναλλακτικές της Ευρώπης στην προσπάθεια απεξάρτησης από τις ρωσικές ενεργειακές πηγές. Η εισβολή στην Ουκρανία σήμανε ότι οι αγωγοί του Αζερμπαϊτζάν ήταν πλέον οι μόνοι “μη εχθρικοί” από την ανατολή. Για ολόκληρο το 2023 και το πρώτο τρίμηνο του 2024, το 50% των αζερικών εξαγωγών φυσικού αερίου κατέληξε στην Ευρώπη. Και παρά τις πρόσφατες δηλώσεις ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν επιθυμεί να χρηματοδοτήσει νέα ενεργειακά έργα στο Αζερμπαϊτζάν, ούτε είναι πρόθυμη να εγγυηθεί ότι θα συνεχίσει να αγοράζει το αζερικό φυσικό αέριο, ο Αλίγιεφ δεν δίστασε να δεσμευτεί ότι θα διπλασιάσει τις ενεργειακές εξαγωγές προς την ΕΕ μέσα στα επόμενα χρόνια.
Στις εικόνες: Το 50% των αζερικών εξαγωγών φυσικού αερίου καταλήγει στην Ευρώπη. Πηγή: The Ministry of Energy of the Republic of Azerbaijan.
Οι υδρογονάνθρακες διαδραματίζουν αναμφισβήτητα κομβικό ρόλο για το Αζερμπαϊτζάν. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, το 39,7% των κρατικών εσόδων για το διάστημα Ιανουάριος- Σεπτέμβριος 2023 προήλθαν από τo Κρατικό Ταμείο Πετρελαίου, το οποίο διαχειρίζεται τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Ο κομβικός ρόλος της χώρας στο αναδυόμενο ενεργειακό σκηνικό συνεπάγεται ότι ο ίδιος ο Αλίγιεφ, ο οποίος εκλέγεται στον προεδρικό θώκο από το 2003 με ποσοστά που ξεπερνούν το 70% ή και 90%, θα παραμείνει στην εξουσία χωρίς ουσιώδη κριτική από τη Δύση. Παράλληλα, οι ενεργειακές εξαγωγές του Αζερμπαϊτζάν διασφάλισαν μία ιδιαίτερα ήπια και μετριοπαθή αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων με την Αρμενία, το 2020 και το 2023.
Τα ζητήματα γεωπολιτικής δεν είναι τα μόνα που σχετίζονται με τις δηλώσεις του Αλίγιεφ. Η δέσμευση της παγκόσμιας κοινότητας περί μείωσης της χρήσης υδρογονανθράκων κατά τη διάρκεια του περσινού COP28 στο Κατάρ— του έτερου μεγάλου εξαγωγέα φυσικού αερίου προς την Ευρώπη— τίθεται σε αμφισβήτηση. Πώς μπορεί η Ευρώπη, αλλά και η παγκόσμια αγορά ευρύτερα, να απαγκιστρωθεί από τους υδρογονάνθρακες και να περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη στους 1,5°C, όταν ταυτόχρονα επενδύει σε νέες υποδομής παραγωγής άνθρακα; Ενδεχομένως, η πραγματοποίηση του COP29 στο Μπακού αποτελεί ένα σαφές σημάδι για τις πραγματικές προθέσεις των αγοραστών υδρογονανθράκων.