Παρά το γεγονός ότι υφίσταται το απαραίτητο θεσμικό
πλαίσιο, δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός στην προμήθεια του φυσικού αερίου. Το
μέγεθος της ελληνικής αγοράς είναι μία από τις αιτίες αυτού του γεγονότος, με
συνέπεια το αέριο να προορίζεται για ιδιοκατανάλωση μόνον. Ωστόσο, οι βαθύτερες
αιτίες έχουν να κάνουν με την έλλειψη διασυνδετηρίων αγωγών
reverse
flow με τις γειτονικές χώρες. Μία λύση
που θα μπορούσε να λειτουργήσει έως την ολοκλήρωση της κατασκευής τους θα ήταν
η δυνατότητα πρόσβασης στους τράνζιτ αγωγούς που διέρχονται σήμερα από τη
Ρουμανία, τη Βουλγαρία και την Ελλάδα, μέσω των οποίων διοχετεύεται
αποκλειστικά το ρώσικο φυσικό αέριο. Όμως, οι προσπάθειες της Κομισιόν να
επιτραπεί η ανάστροφη ροή των συγκεκριμένων αγωγών και η πρόσβαση και τρίτων
προμηθευτών σε αυτούς «σκόνταψε» στη Βουλγαρία, που κέρδισε την υπόθεση στα
ευρωπαϊκά δικαστήρια, μπλοκάροντας έτσι την προοπτική αυτή.
Με αυτά τα δεδομένα η αγορά εκτιμά ότι θα πρέπει να
περιμένουμε ως το 2020 για να λειτουργήσει ο
TAP, ώστε να διευκολυνθεί ο
ανταγωνισμός
gas
to
gas.
Η Κομισιόν έσυρε στα ευρωπαϊκά δικαστήρια την
Ελλάδα, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, εγκαλώντας τις για τη μη εφαρμογή των
κανόνων του τρίτου ενεργειακού πακέτου σε ό,τι αφορά τους τράνζιτ αγωγούς, μέσω
των οποίων η
Gazprom
στέλνει το δικό της αέριο. Και ενώ κέρδισε την υπόθεση για την Ελλάδα και τη
Ρουμανία, οι οποίες συμμορφώθηκαν πλήρως, έχασε από τη Βουλγαρία, μία χώρα που
βρίσκεται ενδιάμεσα, με συνέπεια να «παγώσει» η συγκεκριμένη δυνατότητα.
«Είναι δύσκολο να εισαχθεί σήμερα ο ανταγωνισμός
στην αγορά του φυσικού αερίου», υπογράμμισε ο αντιπρόεδρος της ΡΑΕ Μιχάλης
Θωμαδάκης, μιλώντας στο πρόσφατο συνέδριο του ΙΕΝΕ για την «Ενέργεια και
Ανάπτυξη 2014». «Βρισκόμαστε στην άκρη της Ευρώπης, με το τουρκικό σύστημα να
είναι κλειστό. Συνεπώς, η ανταγωνιστική προμήθεια φυσικού αερίου είναι
εξαιρετικά περιορισμένη, άρα περιμένουμε να υπάρξει φθηνό
LNG, να ανοίξουν οι βόρειοι αγωγοί μας
ή να έρθει ο
TAP».
Ο κ. Θωμαδάκης επισήμανε ότι σήμερα ο μηχανισμός των δημοπρασιών επιτρέπει την
ανάπτυξη δραστηριότητας και από άλλους προμηθευτές, αλλά δεν αρκεί αυτό από
μόνο του, καθώς δεν συνιστά πραγματικό μέτρο ανταγωνισμού. «Αν ανοίξει ο αγωγός
με τη Βουλγαρία θα δούμε εντελώς άλλη εικόνα». Ο ίδιος πρόσθεσε ακόμη ότι η
λειτουργία ενός
gas
trading
hub
θα είναι δυνατή, όταν λειτουργήσει ο
TAP.
Αν και υπάρχει θεσμικό πλαίσιο, με το ειδικό σημείο
δηλώσεων, συνεπώς, όποιος θέλει μπορεί να αγοράσει φυσικό αέριο και να το
μεταπωλήσει, δεν υπάρχει διάθεση συμμετοχής από την αγορά, υποστήριξε ο Στέλιος
Μπίκος από τη ΔΕΠΑ. «Λίγοι είναι αυτοί που συμμετέχουν στις δημοπρασίες από την
οικογένεια του αερίου, γιατί η ζήτηση είναι χαμηλή. Πού να πωληθεί το αέριο; Άρα,
για να ανοίξει η αγορά δεν είναι ζήτημα θεσμικών ρυθμίσεων, αφού τις ακυρώνουν
τα βασικά μεγέθη της».
Να σημειωθεί ότι στην ετήσια δημοπρασία που έγινε
την προηγούμενη Παρασκευή από τη ΔΕΠΑ συμμετείχαν και αγόρασαν ποσότητες μόνον η
ΕΛΒΑΛ, του ομίλου Στασινόπουλος, το Αλουμίνιον, του ομίλου Μυτιληναίος, η υαλουργία
Γιούλα, η ΕΛ.ΦΕ. (λιπάσματα) και η
Energean
Oil &
Gas.
Η Ν.Α. Ευρώπη, τόνισε από την πλευρά του ο Γιάννης
Δεσύπρης, πρώην πρόεδρος του ΙΕΝΕ και Διευθυντής Ρυθμιστικών Θεμάτων στον όμιλο
Μυτιληναίος, είναι από τις πλέον εξαρτώμενες. «Βουλγαρία και Ελλάδα συντηρούν
συμβόλαια προμήθειας πλήρως συνδεδεμένα με προϊόντα πετρελαίου και παράδοση στα
σύνορά τους, ένα καθεστώς της δεκαετίας του 1980, ως, δηλαδή, η Βουλγαρία να
μην είναι ενταγμένη στην Ε.Ε. Επιπλέον, δεν επιτρέπεται
Third
Party
Access στους
transit αγωγούς που διασχίζουν τη Ρουμανία και τη
Βουλγαρία, είναι
fully-
booked από τη
Gazprom. Το
αποτέλεσμα, βέβαια, είναι ότι, ενώ ο έλληνας Ρυθμιστής και ο νομοθέτης έχουν
προσαρμόσει πλήρως το νομικό καθεστώς στα ευρωπαϊκά πρότυπα, η Ελλάδα παραμένει
ένα
energy
island και θα περιμένει τον ΤΑΡ μετά το
2020 προκειμένου να λειτουργήσει η αγορά
της».