Το κείμενο
θέσεων και προτάσεών της για τον τρόπο σχεδιασμού και ανάπτυξης του Συστήματος απέστειλε
η ΕΛΕΤΑΕΝ στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας στο πλαίσιο ειδικής διαβούλευσης της
Ρ.Α.Ε. Αναφέρει μεταξύ άλλων ότι ο σχεδιασμός του συστήματος είναι κρίσιμος για
την ανάπτυξη των ΑΠΕ και προτείνει να υλοποιηθεί ο υφιστάμενος σχεδιασμός εντός
των χρονοδιαγραμμάτων, αλλά και να προστεθούν νέες συνδέσεις, πέραν αυτού.
Το πλήρες κείμενο της επιστολής της ΕΛΕΤΑΕΝ έχει ως εξής:
«Ο τρόπος
σχεδιασμού και ανάπτυξης του Συστήματος είναι αναμφισβήτητα ο ακρογωνιαίος
λίθος για την επίτευξη της αναγκαίας μεγάλης διείσδυσης Α.Π.Ε.. Στο ίδιο
πλαίσιο εντάσσονται και τα θέματα ισότιμης πρόσβασης τρίτων, κορεσμού και
δέσμευσης ηλεκτρικού χώρου αλλά και ειδικότερα θέματα όπως αυτά των περικοπών
ενέργειας. Η μέχρι σήμερα εμπειρία έχει καταγράψει μια σειρά θεματικών που
έχουν κωδικοποιηθεί και καταγραφεί επαρκώς στο υπό διαβούλευση κείμενο της
Ρ.Α.Ε..
Υπό το φως
των ανωτέρω θεωρούμε ιδιαίτερα χρήσιμη την πρωτοβουλία της Ρ.Α.Ε. να συλλέξει
τις απόψεις των φορέων. Η καταγραφή των απόψεων αυτών θα συμβάλει στην προώθηση
και ωρίμανση του διαλόγου με στόχο τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου αναπτυξιακού
πλαισίου εντός των κατευθύνσεων που έχει ήδη θέσει η Ρ.Α.Ε. στο κείμενό της.
Ως βάση του
σχολιασμού των θεμάτων που έχουν τεθεί στη διαβούλευση, απαιτείται να ληφθεί το
στρατηγικό πλαίσιο εξέλιξης του συστήματος διανομής, μεταφοράς και παραγωγής
ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο –κατά την άποψή μας- περιλαμβάνει τους
ακόλουθους άξονες-απαιτήσεις:
1.
Τα
έργα ανάπτυξης του ηλεκτρικού συστήματος
που έχουν ενταχθεί στην υφιστάμενη ΜΑΣΜ πρέπει να υλοποιηθούν εντός των
εγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων. Φυσικά, η απαίτηση αυτή εξαρτάται από τη
γενναία απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών και την ενίσχυση των
δικαιοδοσιών παρέμβασης στο χώρο από τους υπεύθυνους ή εντεταλμένους φορείς,
για την ταχεία υλοποίηση των έργων. Εξαρτάται επίσης από την θεσμική ενίσχυση
και την ενίσχυση σε μέσα, πόρους και προσωπικό του Διαχειριστή. Υπενθυμίζεται
ότι στην ισχύουσα ΜΑΣΜ έχουν ενταχθεί μερικά πολύ σημαντικά έργα όπως είναι ο
κόμβος 400
kV της Πελοποννήσου και η διασύνδεση των Κυκλάδων.
Στο πλαίσιο αυτό,
προτείνεται να προβλεφθούν
·
αξιολόγηση της σημαντικότητας του
κάθε έργου ή της κάθε ομάδας έργων της ΜΑΣΜ για την επίτευξη των στόχων Α.Π.Ε.,
·
προσέγγιση της ποσοτικής
συνεισφοράς του κάθε έργου στη διείσδυση Α.Π.Ε. και
·
μηχανισμός παρακολούθησης της
εξέλιξης των έργων αυτών στο πλαίσιο της.
Επειδή σήμερα, όπως
διαπιστώνει η Ρ.Α.Ε., δεν υφίσταται ειδικό πλαίσιο για τον σχεδιασμό ανάπτυξης
του Συστήματος για την εξυπηρέτηση των Α.Π.Ε., ο θεσμικός φορέας ελέγχου και
υλοποίησης των ανωτέρω μπορεί να είναι η ίδια η Ρ.Α.Ε., όπου θα εισηγούνται οι
αρμόδιοι Διαχειριστές μέσω Εκθέσεων Στρατηγικής Ανάπτυξης Α.Π.Ε. οι οποίες
τελικά θα αποτελούν μέρος της ΜΑΣΜ.
Σε κάθε περίπτωση, η
εθνική προσπάθεια για την επίτευξη των στόχων του 2020 απαιτεί η προτεραιότητα
στην ανάπτυξη του Συστήματος να καθορίζεται με βάση του στόχους Α.Π.Ε. Υπό την
έννοια αυτή, το σημερινό πλαίσιο ανάπτυξης και σχεδιασμού του Συστήματος πρέπει
να διαμορφωθεί κατάλληλα ώστε να λάβει το ίδιο το χαρακτήρα του συγκεκριμένου
πλαισίου για την εξυπηρέτηση των Α.Π.Ε., την αναγκαιότητα του οποίου ορθώς
διαπιστώνει η Ρ.Α.Ε.
2.
Οι
εγχώριες διασυνδέσεις και νέες
ηλεκτρικές ενισχύσεις πρέπει να προωθηθούν πέραν της εγκεκριμένης ΜΑΣΜ.
Ειδικά η στρατηγική διασύνδεσης όλων των νησιών του Αιγαίου πρέπει να προωθηθεί
κατά προτεραιότητα με βάση τις σχετικές μελέτες που έχουν ανακοινωθεί. Αυτό θα
επιτρέψει την πλήρη αξιοποίηση του αιολικού και γεωθερμικού δυναμικού του
Αιγαίου.
3.
Η
ολοκλήρωση και ενσωμάτωση του ελληνικού ηλεκτρικού συστήματος με το ευρωπαϊκό
πρέπει να προωθηθεί. Στο πλαίσιο αυτό, απαιτούνται
νέες διεθνείς διασυνδέσεις, με σαφή προσανατολισμό στην ένταξή τους
ως έργα κοινοτικού ενδιαφέροντος στο Ten Year Network Development Plan
(“TYNDP”) που έχει εκπονήσει ο ENTSO-E. Η Ελλάδα πρέπει επίσης να προωθήσει
ενεργά την κατασκευή νέων σημαντικών έργων Υψηλής Τάσης στην περιοχή των
Βαλκανίων –και ειδικά στο δυτικό τμήμα τους- πέραν των συνόρων της.
Στο ίδιο πλαίσιο
εντάσσεται και η διασύνδεση της Κρήτης, η οποία πέραν της αξιοποίησης του
πλούσιου αιολικού δυναμικού του νησιού, πρέπει να ενταχθεί στον μακροχρόνιο
σχεδιασμό διότι θέτει την Ελλάδα στο τραπέζι του διεθνούς διαλόγου για τον
ενεργειακό μεσογειακό δακτύλιο.
4.
Η ανάπτυξη του δικτύου διανομής
πρέπει να αξιοποιήσει βράχυ-μεσοπρόθεσμα τις τεχνολογίες πληροφορικής και
ευφυών δικτύων με
σκοπό την ευρεία διείσδυση της αποκεντρωμένης παραγωγής ενέργειας
συμπεριλαμβανομένης της
mini/
micro συμπαραγωγής, των φωτοβολταϊκών συστημάτων, των
μικρών ανεμογεννητριών και των συστημάτων βιομάζας και, κυρίως, τον ενεργό
έλεγχο της ζήτησης και των αιχμών του φορτίου.
5.
Η
έννοια της
αποθήκευσης ενέργειας στο
διασυνδεδεμένο σύστημα, πρέπει να αποτελέσει σημαντική παράμετρο του
σχεδιασμού. Η αντλησιοταμίευση είναι σήμερα η πιο άμεση λύση. Επομένως πρέπει
να υπάρξει ένα άμεσο πρόγραμμα μελέτης για την διερεύνηση της πιθανής
μετατροπής υφιστάμενων υδροηλεκτρικών σταθμών αλλά και η αναζήτηση νέων
κατάλληλων θέσεων. Άλλες λύσεις –όπως είναι η ηλεκτροκίνηση και η παραγωγή
υδρογόνου πάντα με χρήση Α.Π.Ε. ή πιθανώς τα συστήματα συμπιεσμένου αέρα-
πρέπει επίσης να ενταχθούν στο μακροχρόνιο σχεδιασμό (ορίζοντας 2050).
6.
Γενικά,
η αύξηση της «ευελιξίας» του
συστήματος με εφαρμογές αποθήκευσης ενέργειας -και ένα ισχυρό δίκτυο
διασυνδέσεων- είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη μεγαλύτερη δυνατή ενσωμάτωση
ενεργειακών πηγών που χαρακτηρίζονται από σημαντική μεταβλητότητα της παραγωγής
τους (όπως η αιολική ενέργεια).
Εξαιρετικής σημασίας
είναι η
προσεκτική επιλογή του μίγματος
συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής ώστε να μπορεί να υποστηρίξει τις ανάγκες
διείσδυσης Α.Π.Ε. και μείωσης εκπομπών ΑτΘ. Οι νέοι συμβατικοί σταθμοί –που
θα συνοδεύουν τις Α.Π.Ε. και την αντλησιοταμίευση- πρέπει να είναι ευέλικτοι
και να μπορούν γρήγορα να εντάσσονται στο σύστημα και να ανακτούν φορτίο. Αν η
ελληνική πολιτεία συνεχίσει να αδειοδοτεί και να κατασκευάζει πρόσθετη ισχύ που
δεν έχει αυτά τα χαρακτηριστικά, αυτό θα οδηγήσει αφ’ ενός μεν σε αυξημένο
κόστος εκπομπών ΑτΘ, αφ’ ετέρου δε σε αυξημένο κόστος εφεδρείας και διαχείρισης
μεταβλητής παραγωγής εξαιτίας της αδυναμίας βέλτιστης λειτουργίας των
συγκεκριμένων σταθμών σε ένα σύστημα με αυξημένη διείσδυση Α.Π.Ε.. Περαιτέρω οι
αδυναμίες αυτές της πρόσθετης ισχύος από ορυκτά καύσιμα θα οδηγήσει είτε σε
αντιοικονομική λειτουργία των πρόσθετων αυτών συμβατικών σταθμών εξαιτίας
απαγορευτικά αυξημένων παύσεων είτε σε απαράδεκτες περικοπές παραγωγής από
Α.Π.Ε. και άρα σε μη επίτευξη των στόχων της εθνικής ενεργειακής πολιτικής. Πρέπει
να είναι λοιπόν σαφές ότι
το συνολικό
κόστος του ηλεκτρικού συστήματος με αυξημένη διείσδυση Α.Π.Ε. εξαρτάται σημαντικά
από την επιλογή του υπόλοιπου συμβατικού μίγματος και όχι μόνο από την ύπαρξη
αυτής καθ’ αυτής της παραγωγής Α.Π.Ε.
Σε σχέση με
μερικά από τα επιμέρους ζητήματα που τίθενται στη διαβούλευση, σημειώνονται τα
ακόλουθα:
1.
Το μέχρι σήμερα εκδηλωμένο ενδιαφέρον μέσω του πλήθους
των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί, επιτρέπει ήδη μια άριστη επιλογή των
κατευθύνσεων και προτεραιοτήτων προς τις οποίες πρέπει να κινηθεί ο σχεδιασμός
και η ανάπτυξη του Συστήματος για την επόμενη δεκαετία. Η εικόνα αυτή δεν πρόκειται να αλλοιωθεί ή να
διαφοροποιηθεί στο μέλλον.
2.
Είναι χρήσιμο
ο ρυθμός χορήγησης αδειών παραγωγής
για νέες επενδύσεις Α.Π.Ε. να μην κωλύεται από τον περιορισμό του
θεωρητικού κορεσμού των υφιστάμενων
δικτύων ο οποίος θα επέλθει αν υλοποιηθούν τα έργα που έχουν λάβει άδεια
παραγωγής,
αλλά να λαμβάνει υπόψη τις δεσμευτικές προσφορές σύνδεσης.
Έτσι, θα έχει προλάβει να λάβει άδεια παραγωγής ένα σημαντικό πλήθος έργων
Α.Π.Ε. που θα μπορεί να ωριμάζει την αδειοδοτική του κατάσταση εξοικονομώντας
πολύτιμο χρόνο και πιθανά να λάβει δεσμευτική προσφορά σύνδεσης αν κατά το
χρόνο χορήγησης της Ε.Π.Ο. έχει απελευθερωθεί υφιστάμενος ηλεκτρικός χώρος ή/και
δημιουργηθεί νέος μέσω νέων έργων ενίσχυσης.
Με τον
τρόπο αυτό θα επέλθει επιπλέον, μεγαλύτερη ισορροπία και εξορθολογισμός της
σημερινής κατάστασης που έχει διαμορφωθεί, κατά την οποία δύναται να
εξετάζονται μεγάλα έργα σε κορεσμένες περιοχές όταν περιλαμβάνουν συνολική λύση
διασύνδεσης αλλά όχι μεμονωμένα έργα Α.Π.Ε. σε αυτές τις περιοχές.
3.
Προκειμένου να εφαρμοσθεί αποτελεσματικά η νομική υποχρέωση
της χορήγησης προτεραιότητας στις Α.Π.Ε. κατά την πρόσβαση στο δίκτυο, θα
πρέπει κατ’ ελάχιστον οι προσφορές σύνδεσης των συμβατικών σταθμών να
καθίστανται δεσμευτικές μετά την χορήγηση Ε.Π.Ο. σε αυτούς και να έχουν
συγκεκριμένη χρονική διάρκεια όπως και για τις Α.Π.Ε. Αυτό θα εξασφαλίσει ένα
ελάχιστο ισότιμης αντιμετώπισης, αλλά πρέπει να ληφθούν και άλλα μέτρα και
πολιτικές που θα οδηγούν σε ουσιαστική εφαρμογή της νομικής υποχρέωσης για
προτεραιότητα των Α.Π.Ε.
4.
Η μεθοδολογία υπολογισμού των περικοπών ενέργειας
πρέπει να διακρίνεται από απλότητα και σαφήνεια με στόχο να οδηγεί σε μια
επαρκή προσέγγιση του πραγματικού μεγέθους.
5.
Η διαφανής και ισότιμη πρόσβαση τρίτων, απαιτεί τη
διαμόρφωση σαφών κανόνων και αντικειμενικών κριτηρίων με βάση τα οποία θα
καθορίζεται η δυνατότητα, ο τρόπος και το κόστος σύνδεσης καθώς και η ισότιμη
μεταχείριση των χρηστών. Οι κανόνες αυτοί πρέπει να διαμορφωθούν με άμεση
συμμετοχή των φορέων του κλάδου, να διακρίνονται από διαφάνεια στην εφαρμογή
τους και σύγχρονη αντίληψη και να λαμβάνουν υπόψη την εξέλιξη της τεχνολογίας.
6.
Μια βασική έλλειψη σε επίπεδο σχεδιασμού ως τώρα είναι
η πραγματοποίηση του σε ξεχωριστά επίπεδα (Μεταφορά & Διανομή) χωρίς το ένα
να λαμβάνει υπόψη το άλλο. Κι αν στο επίπεδο της Μεταφοράς τα πράγματα είναι
σχετικά σαφή - με τα γνωστά προβλήματα- στο επίπεδο της Διανομής φαίνεται ότι
απαιτείται η αντιμετώπιση περισσότερων ελλειμμάτων με κυριότερο ίσως την
απουσία Κώδικα. Το θέμα εκτιμάται ότι θα αναδειχθεί σε ένα σημαντικό εμπόδιο
ανάπτυξη των μικρών ανεμογεννητριών. Η
λογική του συνολικού σχεδιασμού και η σύνδεση των δύο επιπέδων μπορεί να
προκύπτει μέσω των Εκθέσεων Στρατηγικής Ανάπτυξης των Α.Π.Ε. που αναφέρθηκαν
και γενικά μέσω του ειδικού
πλαισίου για τον σχεδιασμό ανάπτυξης του Συστήματος για την εξυπηρέτηση των Α.Π.Ε., την
ανάγκη του οποίου διαπιστώνει και το υπό διαβούλευση κείμενο.
7.
Εντοπίζοντας
τέλος στο συγκεκριμένο σημείο μελέτης, αδειοδότησης και υλοποίησης των
σημαντικών έργων Συστήματος σημειώνονται συμπληρωματικά των όσων αναφέρθησαν
στον πρώτο άξονα ανωτέρω, τα ακόλουθα: Υπό συνθήκες θα μπορούσε να αναλάβει ο
ιδιωτικός τομέας μέρος της όλης διαδικασίας. Πρακτικά, μετά την ολοκλήρωση του
σχεδιασμού των κρίσιμων γραμμών ανάπτυξης του Συστήματος που απαιτούνται κατά
προτεραιότητα για τις Α.Π.Ε., θα μπορούσε να ανατίθεται με διαγωνιστική
διαδικασία το αντικείμενο «μελέτη-αδειοδότηση-κατασκευή-εκμετάλλευση» των έργων
στο πρότυπο των μεγάλων οδικών έργων.
Εκφράζοντας
και πάλι την ευαρέσκειά μας για την πρωτοβουλία σας, δηλώνουμε ότι είμαστε στη
διάθεση της Ρ.Α.Ε. και των λοιπών αρχών για ενεργό συμμετοχή στο διάλογο για
την οριστικοποίηση των αποφάσεων».