Τα στοιχεία του IEA, τα οποία αποτυπώνουν μείωση των παγκόσμιων εξαγωγών άνθρακα κατά σχεδόν 200 εκατ. τόνους έως το 2030 επανακαθορίζουν τη ζήτηση χωρητικότητας, επηρεάζοντας κυρίως τα μεγάλα bulk carriers.
Όπως καταγράφεται στην έκθεση Coal 2025, παρότι το έτος που διανύουμε διατηρεί ακόμη χαρακτηριστικά «μεταβατικής σταθερότητας», οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προβλέψεις δείχνουν ότι ο ρόλος του άνθρακα στο παγκόσμιο ενεργειακό μίγμα περιορίζεται σταθερά έως το 2030 και ακόμη περισσότερο έως το 2050.
O αντίκτυπος
Σύμφωνα με τον IEA, οι παγκόσμιες εξαγωγές άνθρακα αναμένεται να υποχωρήσουν το 2025 κατά περίπου 4,8%, στο 1,47 δισ. τόνους.
Η πτωτική πορεία συνεχίζεται το 2027, με τις εξαγωγές να εκτιμώνται στο 1,4 δισ. τόνους, ενώ έως το 2030 προβλέπεται περαιτέρω μείωση στο 1,3 δισ. τόνους.
Παρότι τα στοιχεία αφορούν συνολικές εξαγωγές (και όχι αποκλειστικά θαλάσσιες), ο αντίκτυπος στον dry bulk στόλο θεωρείται άμεσος, δεδομένου ότι ο άνθρακας παραμένει ένα από τα βασικά φορτία για τα πλοία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η εικόνα της Ινδονησίας, του μεγαλύτερου εξαγωγέα θερμικού άνθρακα παγκοσμίως. Ο IEA εκτιμά ότι οι εξαγωγές της χώρας θα μειωθούν δραστικά από 555 εκατ. τόνους το 2024 σε μόλις 368 εκατ. τόνους το 2030. Η μείωση αυτή αποδίδεται κυρίως στην αυξημένη εγχώρια κατανάλωση και στη χαμηλότερη παραγωγή.
Όπως επισημαίνουν αναλυτές της Clarksons, παρότι οι αποστάσεις μεταφοράς από την Ινδονησία προς τους βασικούς αγοραστές -Κίνα και Ινδία- είναι σχετικά μικρές, οι όγκοι είναι τόσο μεγάλοι ώστε οποιαδήποτε συρρίκνωση έχει δυσανάλογα μεγάλο αντίκτυπο στη ζήτηση χωρητικότητας.
Σε επίπεδο κατανάλωσης, το 2025 εμφανίζεται ως μια χρονιά οριακής αύξησης. Η παγκόσμια χρήση άνθρακα αναμένεται να ενισχυθεί κατά 0,5%, φτάνοντας περίπου τους 8,85 δισ. τόνους με το κλείσιμο της χρονιάς.
Η Κίνα διατηρεί τη δεσπόζουσα θέση της, με την κατανάλωση να παραμένει κοντά στα επίπεδα του 2024, ενώ στην Ινδία παρατηρούνται προσωρινές μειώσεις λόγω ισχυρών μουσώνων και χαμηλότερης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε ό,τι αφορά τις ΗΠΑ, η άνοδος των τιμών φυσικού αερίου και η καθυστέρηση στην απόσυρση λιγνιτικών μονάδων οδηγούν σε ελαφρά αύξηση της χρήσης άνθρακα.
Ωστόσο, το μακροπρόθεσμο πλαίσιο είναι σαφές και επιβεβαιώνεται και από τα συνολικά ενεργειακά στοιχεία του IEA.
Σύμφωνα με το World Energy Outlook, ο άνθρακας, που το 2024 αντιστοιχούσε σε περίπου 178 exajoules (27%) της παγκόσμιας ενεργειακής προσφοράς, υποχωρεί στους 143 exajoules (20%) έως το 2035 και περιορίζεται περαιτέρω στους 95 exajoules (13%) έως το 2050.
Την ίδια στιγμή, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας -ηλιακή, αιολική και υδροηλεκτρική- καταγράφουν ισχυρή άνοδο, με την ηλιακή ενέργεια να αυξάνεται από 31 exajoules το 2024 σε 79 exajoules το 2050 και την αιολική από 19 σε 40 exajoules.
Το φυσικό αέριο παραμένει σχετικά ανθεκτικό, αλλά και αυτό εμφανίζει σταθεροποίηση μακροπρόθεσμα, ενώ η πυρηνική ενέργεια ενισχύεται σταδιακά.
Περιβάλλον αυξανόμενης πίεσης για τη ναυτιλία ξηρού φορτίου
Για τη ναυτιλία ξηρού φορτίου οι εξελίξεις στην παγκόσμια ενεργειακή προσφορά μεταφράζονται σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης πίεσης, αλλά όχι άμεσης αποδόμησης.
Ήδη το 2025 παρατηρείται μετατόπιση φορτίων άνθρακα από τα μεγάλα πλοία τύπου capesize προς panamax, αντανακλώντας τόσο τη μείωση των όγκων όσο και τις αλλαγές στα εμπορικά πρότυπα.
Όπως σημειώνει ο IEA, η πραγματική δοκιμασία για την αγορά θα έρθει μετά το 2026, όταν η υποχώρηση της ηλεκτροπαραγωγής από άνθρακα θα γίνει πιο εμφανής, λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης των ΑΠΕ, της σταδιακής επέκτασης της πυρηνικής ενέργειας και της αυξημένης διαθεσιμότητας LNG.
Συνολικά, αν και ο άνθρακας θα παραμείνει σημαντικό φορτίο για αρκετά ακόμη χρόνια, η πορεία του δείχνει ξεκάθαρα καθοδική.
Για τους πλοιοκτήτες του dry bulk κλάδου αυτό σημαίνει αυξημένη ανάγκη για ευελιξία, διαφοροποίηση φορτίων και προσαρμογή σε μια αγορά όπου η ενεργειακή μετάβαση δεν αποτελεί πλέον μελλοντικό σενάριο, αλλά μια εξελισσόμενη πραγματικότητα.
(από την εφημερίδα «ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ»)