Οι τελευταίες κινήσεις των ΗΠΑ απέναντι στη Βενεζουέλα επαναφέρουν στο προσκήνιο μία σύνθετη γεωπολιτική και ενεργειακή μάχη, με άμεσες επιπτώσεις στο παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου και στη ναυτιλία.
Η κατάσχεση, στις 10 Δεκεμβρίου, ενός VLCC φορτωμένου με περίπου 1,85 εκατ. βαρέλια βαρέως αργού Merey και οι δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ περί «ολικού αποκλεισμού» όλων των πλοίων που βρίσκονται υπό καθεστώς κυρώσεων και τα οποία καταπλέουν ή αποπλέουν από τη Βενεζουέλα, δημιούργησαν εύλογη ανησυχία στην αγορά. Ωστόσο, η υπάρχουσα προσφορά στη spot αγορά αμβλύνει -προς ώρας- την αβεβαιότητα.
Σύμφωνα με στοιχεία της Kpler, μετά την κατάσχεση, μόλις τρία δεξαμενόπλοια φόρτωσαν βενεζουελανό αργό: Δύο με προορισμό τις ΗΠΑ και ένα με άγνωστη κατεύθυνση. Την ίδια ώρα, περίπου 19 φορτωμένα δεξαμενόπλοια, με συνολικό φορτίο περί τα 11 εκατ. βαρέλια, είναι αγκυροβολημένα στα ύδατα της λατινοαμερικανικής χώρας, ενώ άλλα επτά πλοία παραμένουν σε κατάσταση ballast «περιμένουν οδηγίες». Η εικόνα αυτή αποτυπώνει τη στάση αναμονής τόσο των φορτωτών όσο και των πλοιοκτητών, καθώς αυξάνονται οι φόβοι για νέες κατασχέσεις.
Παρά τις απειλές, τα συνολικά φορτία δεν έχουν ακόμη καταρρεύσει. Την προηγούμενη εβδομάδα οι φορτώσεις ανήλθαν σε περίπου 678 χιλ. βαρέλια ημερησίως, επίπεδο παρόμοιο με τις αρχές Δεκεμβρίου. Ωστόσο, τους μήνες Οκτώβριο και Νοέμβριο οι εξαγωγές κυμάνθηκαν κοντά στο 1 εκατ. βαρέλια/ημέρα, εκ των οποίων περίπου το 20% κατευθυνόταν στις ΗΠΑ μέσω της άδειας της Chevron, με το υπόλοιπο -στη συντριπτική πλειονότητα- να βρίσκει δρόμο προς την Κίνα, άμεσα ή μέσω μεταφορτώσεων στη Μαλαισία.
Η Κίνα
Οι μεγαλύτεροι «χαμένοι» από μια ενδεχόμενη κλιμάκωση είναι τα κινεζικά ανεξάρτητα διυλιστήρια (teapots), τα οποία αποτελούν τον βασικό αγοραστή του βαρέος τύπου πετρελαίου Merey, ενώ η χώρα είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής βενεζουελανού αργού πετρελαίου, το οποίο αντιπροσωπεύει περίπου το 4% των εισαγωγών της. Παρ’ όλα αυτά, σε διεθνές επίπεδο η αγορά δεν δείχνει πανικό. Τα φορτία Merey για άφιξη Ιανουαρίου αποτιμώνται ακόμη γύρω στα -13 έως -13,5 δολ./βαρέλι έναντι του brent, επίπεδα που παραμένουν ελκυστικά.
Καθοριστικό ρόλο παίζει και η τεράστια ποσότητα floating storage. Περίπου 16,4 εκατ. βαρέλια βενεζουελανού αργού βρίσκονται σήμερα «στο νερό», ενώ το σύνολο των φορτίων σε διαμετακόμιση -συμπεριλαμβανομένης της πλωτής αποθήκευσης- αγγίζει τα 72 εκατ. βαρέλια, το υψηλότερο επίπεδο από τον Μάιο του 2022. Αυτό σημαίνει ότι η Κίνα δύσκολα θα αντιμετωπίσει πραγματική στενότητα πριν από τον Φεβρουάριο.
Την ίδια ώρα, με φόντο τις απειλές Τραμπ, το Πεκίνο αντιτάχθηκε σε αυτό που χαρακτήρισε ως «μονομερή εκφοβισμό», αλλά δεν διευκρίνισε πώς ακριβώς θα βοηθήσει τη χώρα της Νότιας Αμερικής ή αν θα προσφέρει καταφύγιο στον Νικολάς Μαδούρο. «Το Πεκίνο αντιτίθεται σε όλες τις μορφές “μονομερούς εκφοβισμού” και υποστηρίζει τις χώρες στην προστασία της κυριαρχίας και της εθνικής τους αξιοπρέπειας», δήλωσε ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι στον ομόλογό του της Βενεζουέλας Ιβάν Γκιλ. Ο Γουάνγκ δεν ανέφερε το όνομα των Ηνωμένων Πολιτειών ή του Τραμπ στην επίσημη ανακοίνωση της τηλεφωνικής συνομιλίας, ενώ δεν έδωσε λεπτομέρειες σχετικά με τη μορφή ή την έκταση της υποστήριξης που η Κίνα θα μπορούσε να προσφέρει στη Βενεζουέλα, με την οποία το Πεκίνο είχε δηλώσει προηγουμένως ότι είχε δημιουργήσει μια αδιάσπαστη φιλία. Εδώ και χρόνια, η Κίνα παρέχει πιστωτικές γραμμές στη Βενεζουέλα στο πλαίσιο συμφωνιών δανείων έναντι πετρελαίου.
Εναλλακτικές λύσεις
Σύμφωνα με τους αναλυτές, τα κινεζικά διυλιστήρια εξετάζουν εναλλακτικές λύσεις, όπως τα βαριά καναδικά TMX grades ή τα ιρακινά Basrah Heavy και Qaiyarah. Όμως το κόστος αποτελεί σοβαρό εμπόδιο. Το καναδικό AWB, για παράδειγμα, αποτιμάται πάνω από 10 δολάρια ακριβότερα από το Merey.
Θεωρητικά, ιρανικά και ρωσικά βαρέλια θα μπορούσαν να καλύψουν μέρος του κενού. Στην πράξη, όμως, πολλά ρωσικά grades είναι πιο ελαφριά και λιγότερο κατάλληλα, ενώ τα βαριά ιρανικά (Iran Heavy, Soroosh, Pars) αντιπροσωπεύουν μόλις το 30% της ιρανικής παραγωγής, ανεπαρκές για πλήρη υποκατάσταση.
Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, οι επιπτώσεις στην αγορά δεξαμενόπλοιων είναι περιορισμένες. Όπως σημειώνει η Vortexa, η παγκόσμια προσφορά είναι επαρκής και ο ανταγωνισμός μεταξύ κυρώσιμων φορτίων είναι έντονος. Ωστόσο, το κόστος μεταφοράς για τη Βενεζουέλα ενδέχεται να αυξηθεί σημαντικά, καθώς οι πλοιοκτήτες γίνονται πιο επιφυλακτικοί.
Αναλυτές της Clarksons και της Argus υπογραμμίζουν ότι ένα πιο «επιθετικό» σενάριο, με συστηματικές κατασχέσεις πλοίων του «σκιώδους στόλου», θα μπορούσε να αποσύρει χωρητικότητα από την αγορά και να στηρίξει τους ναύλους της mainstream ναυτιλίας. Παράλληλα, ενδεχόμενη παρεμπόδιση των εισαγωγών ρωσικής νάφθας θα μπορούσε να πλήξει άμεσα την ίδια την παραγωγή της Βενεζουέλας, η οποία χρειάζεται περίπου 150 χιλ. βαρέλια/ημέρα ελαφρών υδρογονανθράκων για να διατηρήσει παραγωγή κοντά στο 1 εκατ. βαρέλια/ημέρα.
Σε βάθος χρόνου, οι εξελίξεις θα μπορούσαν να αποδειχθούν ακόμη και θετικές σε παγκόσμιο επίπεδο. Μέχρι τότε, όμως, η αγορά θα συνεχίσει να κινείται σε ένα θολό τοπίο: άφθονη spot προσφορά, αυξανόμενοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι και μια ναυτιλία που παρακολουθεί στενά, γνωρίζοντας ότι οι πραγματικές ανατροπές συχνά έρχονται όχι άμεσα, αλλά με καθυστέρηση.
(από την εφημερίδα «ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ»)