Και αυτό γιατί το πετρέλαιο έχει πλημμυρίσει την αγορά. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) προβλέπει μάλιστα μια τεράστια υπερπροσφορά στα δύο πρώτα τρίμηνα του 2026: Η προσφορά θα υπερβαίνει τη ζήτηση κατά 4 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, οδηγώντας σε μια τεράστια συσσώρευση πετρελαίου.Η διεθνής τιμή του μαύρου χρυσού θα μπορούσε μάλιστα να υποστεί ακόμη πιο απότομη πτώση.
Ωστόσο, η μείωση αυτή των τιμών δεν αναμένεται να φτάσει στον καταναλωτή. Όχι γιατί τα πρατήρια καυσίμων θα έχουν μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους, αλλά επειδή τα διυλιστήρια δεν έχουν την ικανότητα να διυλίσουν τόσο πολύ πετρέλαιο, επομένως η πτώση των τιμών δεν θα μετακυλιστεί πλήρως στη βενζίνη και το ντίζελ.
Τα ευρωπαϊκά περιθώρια κέρδους στο ντίζελ πλησιάζουν τα 34 δολάρια ανά βαρέλι, το υψηλότερο επίπεδό τους εδώ και χρόνια
«Η δυναμικότητα διύλισης, ειδικά για το ντίζελ, δεν επαρκεί για να καλύψει τη ζήτηση για τόσο πολύ πετρέλαιο», λένε Ευρωπαίοι παράγοντες της αγοράς ενέργειας. Η Ευρώπη είναι το επίκεντρο του προβλήματος, «Τα υψηλά περιθώρια κέρδους ήδη προεξοφλούν πολλές διαταραχές και δίνουν στα διυλιστήρια σε όλο τον κόσμο ένα ισχυρό κίνητρο να αυξήσουν την παραγωγή», λέει ο Εουτζίν Λίντελ Eugene Lindell της συμβουλευτικής εταιρείας FGE. Το πρόβλημα είναι ότι ενώ τα κίνητρα είναι ισχυρά για να κερδίσουν περισσότερα χρήματα, η δυνατότητα παραγωγής προϊόντων διύλισης είναι περιορισμένη
Πίεση στην Ευρώπη
Η Ευρώπη θα αποτελέσει το επίκεντρο της πίεσης, καθώς η απαγόρευση καυσίμων που προέρχονται από ρωσικό αργό πετρέλαιο επιβάλλει την αντικατάσταση μιας ροής που εξακολουθούσε να αντιπροσωπεύει σημαντικό μέρος της περιφερειακής ισορροπίας.
Ο IEA προβλέπει ότι η ήπειρος θα εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από τις εισαγωγές πετρελαίου από τη Μέση Ανατολή και την Ασία, προειδοποιώντας ότι «θα απαιτηθούν υψηλότερα spreads arbitrage» για την προσέλκυση αυτών των επιπλέον βαρελιών». Οι επενδυτές θα πρέπει δηλαδή να εκμεταλλεύονται ακόμη περισσότερο τις προσωρινές διαφορές τιμής . Αυτό συνεπάγεται υψηλότερο κόστος, μεγαλύτερο ανταγωνισμό για τις προμήθειες και πραγματικό κίνδυνο συμφόρησης εάν η παγκόσμια αγορά δεν ανακατευθύνει αρκετό προϊόν στην Ευρώπη.
Οι ευρωπαϊκές πετρελαϊκές εταιρείες επωφελούνται πάντως από υψηλότερα περιθώρια κέρδους, σύμφωνα με το Reuters. Τα κέρδη της TotalEnergies, της κορυφαίας πετρελαϊκής εταιρείας της Γαλλίας, αυξήθηκαν κατά 76%.
Φάση ακραίας πίεσης
Οι επιθέσεις της Ουκρανίας με drones σε ρωσικά διυλιστήρια και αγωγούς έχουν διαταράξει τις λειτουργίες, συμβάλλοντας σε αυτήν την έλλειψη. Αν και η Ευρώπη δεν αγοράζει ρωσικό ντίζελ ή βενζίνη, αυτές οι επιθέσεις επηρεάζουν επίσης τις παγκόσμιες αγορές, καθώς άλλοι παίκτες πρέπει πλέον να ανταγωνίζονται για τα ίδια προϊόντα διύλισης.
Ο IEA προειδοποιεί ότι η παγκόσμια αγορά διυλισμένων προϊόντων πλησιάζει σε μια φάση ακραίας πίεσης .Ο τομέας πρέπει τώρα να αντιμετωπίσει τον αντίκτυπο της απαγόρευσης της ΕΕ στα καύσιμα που επεξεργάζονται από ρωσικό αργό πετρέλαιο, η οποία θα τεθεί σε ισχύ στα μέσα Ιανουαρίου.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, «οι επιπτώσεις θα είναι ιδιαίτερα σοβαρές στην Ευρώπη, αναφορικά με τις εισαγωγές ντίζελ και κηροζίνης ακριβώς όταν ξεκινά η χειμερινή περίοδος αιχμής».
Η έκθεση του ΙΕΑ υπογραμμίζει την αυξανόμενη αποσύνδεση μεταξύ της αυξανόμενης προσφοράς αργού πετρελαίου και των περιορισμένων προϊόντων διύλισης. Ο IEA τονίζει ότι αυτή η αναντιστοιχία έχει επαναφέρει την κερδοφορία της διύλισης «σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία»
Φθηνό πετρέλαιο, ακριβό ντίζελ
«Το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ των χαμηλών τιμών του πετρελαίου και των υψηλών τιμών των προϊόντων διύλισης, είναι απίθανο να μειωθεί σύντομα », λέει ο Τζον Εβανς, αναλυτής της PVM Oil Associates. «Πρόκειται για ένα πρόβλημα διύλισης, το οποίο θα συνεχιστεί στο άμεσο μέλλον, εκτός εάν κατασκευαστούν νέες μονάδες στις δυτικές οικονομίες, κάτι που είναι εξαιρετικά απίθανο».
Τα διυλιστήρια εκτός των χωρών του ΟΟΣΑ δεν θα μπορέσουν επίσης να απορροφήσουν πλήρως το σοκ. Αρκετά μεγάλα διυλιστήρια στη Νιγηρία, το Κουβέιτ ή την Μαλαισία, αντιμετωπίζουν επίσης παρατεταμένες διακοπές λειτουργίας, γεγονός που ανάγκασε τον IEA να μειώσει σημαντικά τις προβλέψεις του.
«Αυτές οι διαταραχές έχουν εκτοξεύσει τα περιθώρια κέρδους του ντίζελ στη Μέση Ανατολή πάνω από τα 30 δολάρια ανά βαρέλι», αντανακλώντας την αυξανόμενη έλλειψη», εξηγούν παράγοντες της αγοράς και προσθέτουν: «Αυτό σημαίνει ότι ένα βαρέλι ντίζελ πωλείται 30 δολάρια περισσότερο από ένα βαρέλι πετρελαίου».
Ο συνδυασμός νέων κυρώσεων, μειωμένης διαθεσιμότητας στις περιοχές εξαγωγής και καθυστερήσεων στην ενεργοποίηση νέας δυναμικότητας αφήνει λιγότερα περιθώρια για ένα ολοένα και πιο εύθραυστο σύστημα».
Περίπλοκη η νέα χρονιά
Σε αυτό το πλαίσιο, ο IEA καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το 2026 διαμορφώνεται ως μια περίπλοκη χρονιά. Η διαθεσιμότητα προϊόντων διύλισης θα είναι ευάλωτη για μήνες και η πίεση στις ευρωπαϊκές υποδομές θα αυξηθεί.
Με τις κυρώσεις να περιορίζουν περαιτέρω τις ρωσικές ροές και τα διυλιστήρια να λειτουργούν στα όριά τους, η αγορά εισέρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία οποιοδήποτε νέο σοκ θα μπορούσε αμέσως να μεταφραστεί σε πιέσεις τιμών και τοπικές ελλείψεις εφοδιασμού. Ωστόσο, αυτό που φαίνεται βέβαιο είναι ότι ενώ θα πέφτουν οι τιμές του πετρελαίου, στα βενζινάδικα δεν θα δούμε και μεγάλη διαφορά…
(από την εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ")