Τη συμφωνία υπέγραψαν ο επίτροπος για τις Βιώσιμες Μεταφορές και τον Τουρισμό, Απόστολος Τζιτζικώστας, ο Έλληνας αναπληρωτής υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης, ο Βούλγαρος αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός Μεταφορών Γκροζντάν Καρατζόφ και ο Ρουμάνος υφυπουργός Μεταφορών Ιονουτ Κριστιάν Σεβόιου σηματοδοτώντας την ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας και τη δρομολόγηση ενός έργου υψηλής γεωπολιτικής και οικονομικής σημασίας για την περιοχή.
«Το Μνημόνιο έρχεται να μετατρέψει τη γεωγραφική θέση σε ουσιαστικό στρατηγικό πλεονέκτημα και να εναρμονίσει σχεδιασμό, χρονοδιαγράμματα και χρηματοδότηση», δήλωσε ο Επίτροπος για τις Βιώσιμες Μεταφορές και τον Τουρισμό, Απόστολος Τζιτζικώστας, υπογραμμίζοντας κατά την ομιλία του τον καθοριστικό ρόλο του Κάθετου Διαδρόμου Αιγαίου - Μαύρης Θάλασσας, στο ευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών. Όπως είπε ο κ. Τζιτζικώστας, κεντρικό ρόλο στο νέο αυτό πλαίσιο διαδραματίζει ο άξονας Θεσσαλονίκη - Αλεξανδρούπολη - Βουκουρέστι, ο οποίος «θα αποτελέσει μία από τις σημαντικότερες στρατηγικές αρτηρίες της Ευρώπης», με κρίσιμη σημασία τόσο για τη συνδεσιμότητα όσο και για τη στρατιωτική κινητικότητα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Ο Επίτροπος υπογράμμισε ότι με την ενεργή συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της CINEA και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, προβλέπεται έως το τέλος του 2026 να έχει διαμορφωθεί πλήρες κοινό σχέδιο για έργα, άξονες και χρηματοδότηση. Παράλληλα, τόνισε πως η νέα αυτή συνεργασία θέτει τα θεμέλια για τον πιο στρατηγικό άξονα μεταφορών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, «μια πρώτη γραμμή άμυνας για την ασφάλεια, την οικονομία και την ανθεκτικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Απ. Τζιτζικώστας: Άξονας - ορόσημο για όλη την Ευρώπη, για την ασφάλεια, την ανάπτυξη και τις μετακινήσεις όλων των πολιτών
Από τον Επίτροπο Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, Απόστολο Τζιτζικώστα, και τους υπουργούς Υποδομών και Μεταφορών των τριών χωρών, Κωνσταντίνο Κυρανάκη (Ελλάδα), Grozdan Karadjov (Βουλγαρία) και Ionuț Cristian Săvoiu (Ρουμανία), υπογράφηκε, χθε, στις Βρυξέλλες, το σύμφωνο συνεργασίας για τον κάθετο οδικό και σιδηροδρομικό άξονα που θα συνδέσει τις τρεις χώρες.
Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, «ο συγκεκριμένος άξονας, που θα συνδέει τη Θεσσαλονίκη με το Βουκουρέστι, μέσω Αλεξανδρούπολης και Βουλγαρίας, είναι κομβικής σημασίας για την Ευρώπη και ο κ. Τζιτζικώστας είχε θέσει το συγκεκριμένο έργο ως κορυφαίο στην ατζέντα του από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε Επίτροπος». Έπειτα από συνεχείς συναντήσεις με τους αρμόδιους Υπουργούς των τριών χωρών και με όλους τους εμπλεκόμενους, υπογράφηκε το σύμφωνο συνεργασίας και παρουσιάστηκε το ακριβές σχέδιο για τον άξονα, με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.
Αυτό, όπως τόνισε ο Επίτροπος, θα επιτρέψει να αρχίσουν άμεσα τα έργα, προκειμένου οι τρεις χώρες να συνδεθούν με σύγχρονο και ασφαλή σιδηρόδρομο και αυτοκινητόδρομο.
Στα πλεονεκτήματα του έργου περιλαμβάνονται «η αναβάθμιση του στρατηγικού ρόλου των τριών χωρών στην ευρύτερη περιοχή, ενισχύεται η ασφάλεια της Ευρώπης, διότι εκτός της σύνδεσης Ελλάδας - Βουλγαρίας - Ρουμανίας, συνδέονται ταυτόχρονα το Αιγαίο με τη Μαύρη Θάλασσα και τον Εύξεινο Πόντο και τελικά με την Κεντρική Ευρώπη, ενώ είναι εξαιρετικά σημαντικές οι προεκτάσεις για την ασφάλεια, τις μεταφορές, τις μετακινήσεις, το εμπόριο, την εξωστρέφεια και τον τουρισμό».
Η υπογραφή του συμφώνου συνεργασίας αποτελεί «ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της σύνδεσης μεταξύ Ρουμανίας, Βουλγαρίας και Ελλάδας κατά μήκος του Ευρωπαϊκού Διαδρόμου Μεταφορών Βαλτικής Θάλασσας - Μαύρης Θάλασσας - Αιγαίου και του ευρύτερου Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών και έρχεται σε μια συγκυρία οξείας γεωπολιτικής έντασης και αυξημένων αναγκών ασφάλειας για την Ευρώπη», υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση.
«Η υπογραφή του μνημονίου συμφωνίας είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια τυπική πράξη. Είναι ένα ορόσημο για όλη την Ευρώπη. Βουλγαρία, Ρουμανία και Ελλάδα προβαίνουν σε μια σαφή, συλλογική επιλογή, να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους για την ενίσχυση των μεταφορικών συνδέσεων που ενώνουν τις τρεις χώρες μεταξύ τους και με την Κεντρική Ευρώπη. Όλοι μαζί, στέλνουμε ένα ισχυρό μήνυμα: Η περιοχή Μαύρης Θάλασσας-Αιγαίου Πελάγους δεν είναι πλέον μια περιφερειακή περιοχή της ΕΕ. Εδώ συναντώνται δύο από τους μεγαλύτερους διαδρόμους της Ευρώπης: ο διάδρομος Βαλτική Θάλασσα - Εύξεινος Πόντος - Αιγαίο Πέλαγος του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών και ο διάδρομος Ρήνου - Δούναβη. Αυτή η διασταύρωση συνεπάγεται για την Ελλάδα, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία μια μοναδική ευθύνη. Να είναι οι τρεις χώρες οι φύλακες των στρατηγικών οικονομικών αρτηριών, των ζωτικών αλυσίδων εφοδιασμού και των οδών στρατιωτικής κινητικότητας της ΕΕ», υπογράμμισε ο κ. Τζιτζικώστας.
Ο Επίτροπος τόνισε πως η υπογραφή του συμφώνου συνεργασίας μετατρέπει τα σχέδια σε απτά έργα και επισήμανε τη σημασία του σιδηροδρομικού και οδικού άξονα για την ασφάλεια της Ευρώπης: «Οι ανάγκες ασφάλειας της ΕΕ αυξάνονται και η ικανότητά μας να μεταφέρουμε δυνάμεις, αγαθά και ενέργεια σε όλη την ευρωπαϊκή επικράτεια είναι κεντρικής σημασίας για το μέλλον της Ευρώπης. Αυτός ο άξονας από τη Θεσσαλονίκη στην Αλεξανδρούπολη και στο Βουκουρέστι μέσω Βουλγαρίας και στη συνέχεια έως την Κεντρική Ευρώπη, αλλά και ανατολικά προς τη Μολδαβία και την Ουκρανία θα είναι μια από τις πιο σημαντικές, στρατηγικές και ασφαλείς αρτηρίες και θα αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα κινητικότητας για την ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Αντίστοιχης αξίας είναι και η αναβάθμιση της διασυνοριακής γραμμής Θεσσαλονίκη - Προμαχώνας - Kulata, αφού αποτελεί επένδυση στην επιχειρησιακή ετοιμότητα της Ευρώπης. Αυτά τα έργα αποτελούν επίσης κινητήριες δυνάμεις της ανταγωνιστικότητας, με σπουδαίες οικονομικές και αναπτυξιακές προοπτικές».
Αναφερόμενος στο χρονοδιάγραμμα και συγκεκριμένα στις ενέργειες εντός του επόμενου έτους, ο κ. Τζιτζικώστας τόνισε: «Σήμερα θέσαμε τον πολιτικό ακρογωνιαίο λίθο. Από αύριο αρχίζουμε να χτίζουμε. Εντός του 2026, θα παρουσιάσουμε ένα κοινό σχέδιο που θα χαρτογραφήσει τον κεντρικό, δυτικό και ανατολικό άξονα, θα γίνει ο καθορισμός προτεραιοτήτων και θα παρουσιαστεί το ολοκληρωμένο σχέδιο χρηματοδότησης. Και το σύμφωνο συνεργασίας αποτελεί την πολιτική δέσμευση της ΕΕ και των τριών χωρών για την υλοποίηση του σπουδαίου αυτού έργου, του πιο στρατηγικού μεταφορικού συνδέσμου της Ευρώπης για το νοτιοανατολικό τμήμα της. Που αποτελεί μια πραγματική πρώτη γραμμή άμυνας για την ασφάλειά μας, την εσωτερική μας αγορά, τις τρεις οικονομίες μας, και πάνω απ' όλα για τους πολίτες μας».
Κ. Κυρανάκης: Ενισχύει τον κρίσιμο άξονα Βορρά - Νότου
Ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, στην ομιλία του αναφέρθηκε στη σημασία του έργου που αποτελεί όπως είπε «στρατηγική δέσμευση και όχι τυπική διαδικασία, καθώς ενισχύει έναν κρίσιμο άξονα Βορρά-Νότου, σημαντικό για το εμπόριο, τη στρατηγική ασφάλεια, τις εμπορευματικές ροές και τη συνοχή της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ».
Όπως τόνισε από τις Βρυξέλλες ο κ. Κυρανάκης, «ο διάδρομος θα επανασυνδέσει ιστορικά κέντρα και λιμάνια σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Σόφια, Ρούσε, Κωνστάντζα, Βουκουρέστι, αναβιώνοντας μια διαδρομή που επί αιώνες καθόριζε το εμπόριο και τις στρατηγικές μετακινήσεις από το Αιγαίο προς τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη και αυτό θα γίνει με σύγχρονα ευρωπαϊκά πρότυπα».
Ο ίδιος αναφέρθηκε στη σημασία του έργου στη στρατιωτική κινητικότητα και τόνισε ότι η συμφωνία επιταχύνει έργα που «θα καταστήσουν τον διάδρομο αξιόπιστο, γρήγορο, ασφαλή και βιώσιμο. Παράλληλα, αποστέλλει πολιτικό μήνυμα υπέρ της επέκτασης του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών προς Μολδαβία και Ουκρανία, ενισχύοντας τη γεωπολιτική ανθεκτικότητα της ΕΕ».
Ο ίδιος αναφέρθηκε και στην ολοκλήρωση των ελληνικών τμημάτων, λέγοντας πως «με εθνικούς πόρους και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, συμπεριλαμβανομένων κονδυλίων Συνοχής και CEF (Connecting Europe Facility), προωθούμε έργα αξίας άνω του 1,3 δισεκατομμυρίου ευρώ έως το 2030 για την ολοκλήρωση των ελληνικών τμημάτων του διαδρόμου BBA (Baltic-Black Sea-Aegean Corridor), συνολικής αξίας 2,6 δισεκατομμυρίων ευρώ. Επιπλέον, απαιτείται χρηματοδότηση ύψους 700 εκατομμυρίων ευρώ για συμπληρωματικές υποδομές.
Από την πλευρά τους, ο Βούλγαρος υπουργός Μεταφορών Γκρόζνταν Καρατζόφ και ο Ρουμάνος ομόλογός του, αναφέρθηκαν στη συνεργασία τους με τον Επίτροπο Μεταφορών και τον Έλληνα ομόλογό τους, σε ένα έργο που όπως είπαν στηρίζεται στη συνεργασία των κρατών μελών για επενδύσεις σε υποδομές και στρατιωτική κινητικότητα, τονίζοντας τη σημασία του συντονισμού, της διαλειτουργικότητας, της ψηφιοποίησης και της αποτελεσματικής διέλευσης συνόρων για μια πιο συνδεδεμένη και ασφαλή Ευρώπη.
Στην υπογραφή της Συμφωνίας παραβρέθηκε και ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, Μάρεκ Μόρα, ο οποίος μίλησε για τη χρηματοδότηση του έργου, τον άριστο συντονισμό όπως είπε των κρατών μελών, ενώ εστίασε στη σημασία της υλοποίησης του διαδρόμου για τη στρατιωτική κινητικότητα στην ανατολική πλευρά της ΕΕ.