Η Ελλάδα, σημείωσε ο κ. Γκίκας, διαθέτει ένα λιμενικό σύστημα στο οποίο συνυπάρχουν οι δημόσιοι και οι ιδιωτικοί φορείς, κάτι που είναι θεμιτό, και συμβάλλει ουσιαστικά στην Ανάπτυξη, «χρειαζόμαστε όμως και ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό μηχανισμό κρατικής εποπτείας». Όπως είπε, η νέα Μονάδα διατηρεί την αυτοτέλειά της, υπάγεται απευθείας στον υπουργό για λόγους θεσμικής ανεξαρτησίας, ενώ ενισχύεται με νέες εποπτικές «και κυρωτικές αρμοδιότητες». Ξεκαθάρισε μάλιστα ότι «συνεργάζεται στενά με το Λιμενικό Σώμα. Είναι συμπληρωματική η δράση αυτής της Μονάδας. Δεν αντικαθιστά τις αρμοδιότητες του Λιμενικού Σώματος».
Για την αποστολή και λειτουργία της νέας εποπτικής Μονάδας, είπε ότι χωρίζεται σε τρεις πυλώνες:
1-Διαφάνεια και έλεγχος στους λιμένες. Όλοι οι παραχωρησιούχοι, σημερινοί και μελλοντικοί, θα λειτουργούν με διαφάνεια και σεβασμό στην σύμβαση που έχουν υπογράψει αλλά και στην νομοθεσία.
2-Ασφάλεια πλοίων, λιμένων και επιβατών. Θα υπάρχουν ενιαία πρότυπα, σύγχρονα πρωτόκολλα, σαφείς συστάσεις και δυνατότητα λήψης προληπτικών μέσων.
3-Προστασία περιβάλλοντος. Η νέα Αρχή αναλαμβάνει τις αρμοδιότητες που αφορούν την ανέλκυση των ναυαγίων.
Ως προς το β' μέρος του νομοσχεδίου, είπε -μεταξύ άλλων- πως προβλέπεται για πρώτη φορά ότι οι λιμενοσταθμάρχες στα μικρά νησιά, όπως Αμοργός, Κάσος, Αλόννησος κ.ά. επιτρέπεται να είναι και ανθυποπλοίαρχοι της Σχολή Δοκιμών Σημαιοφόρων ΛΣ-ΕΑ ώστε να μπορέσουν να αναλάβουν θέσεις ευθύνης σε μικρούς μεν αλλά σημαντικούς λιμένες.
Αναφερόμενος στη διάταξη που επιτρέπει σε κάποια στελέχη την παραμονή για ένα επιπλέον έτος στην υπηρεσία, είπε ότι αφορά στελέχη με συμπυκνωμένη εμπειρία 35 ετών, τα οποία έχουν υπηρετήσει επί δεκαετίες σε βασικά λιμεναρχεία στο ανατολικό Αιγαίο, και, που «έχουν δώσει όλο τους το είναι στην διαδικασία φύλαξης των θαλάσσιων συνόρων. Στελέχη τα οποία αναγνωρίζονται για το ήθος, την επαγγελματική τους επάρκεια και την ικανότητά τους. "Ναι ρε αδερφέ", μπορείς να δώσεις ένα άλλο χρόνο, αυτή την εμπειρία την συσσωρευμένη, να την αξιοποιήσεις επ' ωφελεία του ΛΣ-ΕΑ» είπε ο κ. Γκίκας, διαβεβαιώνοντας ότι η επιλογή τους θα γίνει μετά από πρόσκληση και αίτηση, και με βάση αντικειμενικά κριτήρια.
Τέλος, επιβεβαίωσε το ενδιαφέρον του υπουργείου για ενίσχυση του ΛΣ-ΕΑ λόγω και των νέων αυξημένων καθηκόντων με την επιτήρηση των θαλάσσιων πάρκων, «γι'αυτό, κιόλας, έχουμε διασφαλίσει 1.000 προσλήψεις λιμενοφυλάκων μέσα στο 2026».
Επιφυλάξεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης
Για «παλινωδία» επέκρινε την κυβέρνηση ο εισηγητής της μειοψηφίας και βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Στ. Μιχαηλίδης. Η ίδια κυβέρνηση που κατήργησε το 2020 τη Δημόσια Αρχή Λιμένων (ΔΑΛ), έρχεται πέντε χρόνια μετά, και την ξαναφέρνει με το όνομα ΕΜΑΛΠ «σχεδόν με τις ίδιες αρμοδιότητες και ευθύνες και σε ορισμένα σημεία, βέβαια, να υπερκαλύπτει άλλες υπηρεσίες» είπε ο κ. Μιχαηλίδης.
Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Μεϊκόπουλος είπε ότι η ΕΜΑΛΠ φαίνεται να είναι μια διάδοχη μονάδα της ΔΑΛ,«η οποία όμως δεν έχει τις αρμοδιότητες άσκησης δημόσιας εξουσίας στα ιδιωτικοποιημένα λιμάνια. [. . .] Κανένα ευνομούμενο κράτος δεν αφήνει την άσκηση δημόσιας εξουσίας να περνά στα χέρια των ιδιωτών» είπε ο κ. Μεϊκόπουλος.
Η κυβέρνηση μετονομάζει τη ΔΑΛ σε ΕΜΑΛΠ, αλλά στην πραγματικότητα, η λειτουργία των λιμανιών συνεχίζει να γίνεται με όρους απελευθέρωσης της αγοράς και κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων είπε η αγορήτρια του ΚΚΕ, Μαρία Κομνηνάκα. Όσο για την οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια της μονάδας, η κ. Κομνηνάκα είπε ότι λειτουργεί ως δικαιολογία για να βγάζει τις ευθύνες από την κυβέρνηση για τυχόν υποστελέχωση, υποχρηματοδότηση, για κενά και ελλείψεις στην εποπτική μονάδα.
«Αλλοπρόσαλλο» και «ανερμάτιστο» χαρακτήρισε το νομοσχέδιο ο αγορητής της Νέας Αριστεράς Θ. Δρίτσας. Όπως είπε, η ΕΜΑΛΠ δεν αποτελεί μετονομασία της ΔΑΛ που θεσμοθετήθηκε επί ΣΥΡΙΖΑ το 2016. Η ΔΑΛ, σημείωσε, έχει καταργηθεί «κακώς, κάκιστα» από τη ΝΔ, το 2022 με τη δικαιολογία ότι ήταν «κατά της επιχειρηματικότητας». Εμείς δεν είχαμε λογική ιδιωτικοποιήσεων των λιμανιών αλλά να σώσουμε ότι μπορούσε να σωθεί είπε ο κ. Δρίτσας.
Ο αγορητής της Ελληνικής Λύσης Κ. Μπούμπας, κάλεσε την κυβέρνηση να απαντήσει γιατί κατήργησε τη ΔΑΛ; Ήταν «λανθασμένη» απόφαση; Γι' αυτό και δημιουργεί τώρα μια νέα δημόσια εποπτική αρχή;
Ο αγορητής της ΚΟ της «Νίκης», Κ. Δελβερούδης είπε ότι ο σκοπός και ο ρόλος της νέας υπηρεσίας παραμένουν ασαφείς ως προς το αν μπορεί να ασκήσει τις αρμοδιότητες που αφορούν την ασφάλεια των πλοίων.
Ο τίτλος του νέου οργάνου στα αγγλικά έχει τον όρο «Authority» δηλαδή Αρχή, ενώ στα ελληνικά αποκαλείται «Μονάδα» παρατήρησε η αγορήτρια της Πλεύσης Ελευθερίας, Τζώρτζια Κεφαλά. «Πρέπει να αποφασίσετε εάν πρόκειται για αναβάθμιση αυτό που πάτε να κάνετε, ή για υποβάθμιση [...] Διότι, θεσμικά, έχει διαφορά ο χαρακτηρισμός» είπε η κ. Κεφαλά.
Τέλος, ο εισηγητής της πλειοψηφίας και βουλευτής της ΝΔ, Φ. Φόρτωμας τόνισε ότι «λόγω του μεγάλου αριθμού δρομολογίων, κρίνεται πλέον αναγκαία μια κεντρική επιτελική εποπτεία, τόσο σε θέματα ασφάλειας όσο και σε ζητήματα δικαιωμάτων των επιβατών».