Σε κρίσιμη καμπή βρίσκεται η ευρωπαϊκή ναυτιλιακή πολιτική, καθώς κορυφώνεται η συζήτηση για την εναρμόνιση του ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών (EU ETS) με το νέο παγκόσμιο κλιματικό πλαίσιο του ΙΜΟ.
Η θέσπιση ενός ενιαίου συστήματος τιμολόγησης εκπομπών μέσω του IMO Net Zero αναμένεται να αποτρέψει στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό και να προστατεύσει την ευρωπαϊκή λιμενική και εφοδιαστική αλυσίδα, αναφέρουν ναυτιλιακοί φορείς, ενώ την ίδια ώρα στην Ε.Ε. αναζωπυρώνεται ο διάλογος για την πορεία του ευρωπαϊκού ETS στη ναυτιλία, καθώς πλησιάζει η αναθεώρησή του για την περίοδο μετά το 2026.
Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ναυτιλίας και οι Ευρωπαίοι Εφοπλιστές (ECSA) ζήτησαν συντονισμένη προσέγγιση με τον ΙΜΟ, ενώ περιβαλλοντικές οργανώσεις, όπως η T&E, προειδοποίησαν ότι η αποδυνάμωση του ETS θα υπονομεύσει τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις ναυτιλιακές εκπομπές.
Έκκληση για ευθυγράμμιση
Την ανάγκη για στρατηγική εναρμόνιση του ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών (EU ETS) για τη ναυτιλία με το επερχόμενο Πλαίσιο Net Zero του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO) επισημαίνει σε έγγραφο θέσεων το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ναυτιλίας (World Shipping Council - WSC).
Η σύσταση έρχεται λίγο πριν από την κρίσιμη συνεδρίαση της Επιτροπής Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος του ΙΜΟ, τον Οκτώβριο 2025, όπου αναμένεται να υιοθετηθεί το νέο διεθνές κλιματικό πλαίσιο για τη ναυτιλία με πλήρη εφαρμογή από το 2028.
Το WSC υπογραμμίζει ότι η ευθυγράμμιση του ETS της Ε.Ε. με την παγκόσμια τιμολόγηση εκπομπών του ΙΜΟ θα ενισχύσει την αποτελεσματικότητα των μέτρων για το κλίμα, αποφεύγοντας παράλληλα τη «διπλή επιβάρυνση» από επικαλυπτόμενα ρυθμιστικά συστήματα. Όπως σημειώνεται, η ενσωμάτωση των δύο πλαισίων μπορεί να περιορίσει τη γραφειοκρατία, να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών ναυτιλιακών εταιρειών και να ενισχύσει τη συνοχή των διεθνών προσπαθειών απαλλαγής από τις εκπομπές.
Την ίδια ώρα, έντονη είναι η συζήτηση στις Βρυξέλλες για την αναθεώρηση του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών (EU ETS) στη ναυτιλία, μετά την ολοκλήρωση της τρίμηνης δημόσιας διαβούλευσης της Κομισιόν και εν αναμονή της υιοθέτησης από τον IMO του νέου παγκόσμιου πλαισίου για το net zero τον προσεχή Οκτώβριο.
Η ECSA, εκπροσωπώντας τους Ευρωπαίους πλοιοκτήτες, ζήτησε την πλήρη εναρμόνιση του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών (EU ETS) και του FuelEU Maritime με το πλαίσιο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού ΙΜΟ, υποστηρίζοντας πως η διατήρηση διπλών κανονισμών θα οδηγήσει σε υπερβολικό βάρος και κινδύνους διπλής φορολόγησης.
Ο γενικός γραμματέας της ECSA, Σωτήρης Ράπτης, μιλώντας στους Lloyd’s List, είπε ότι οι μηχανισμοί του ΙΜΟ είναι, κατά την εκτίμηση της Ένωσης, πιο φιλόδοξοι περιβαλλοντικά από τους ευρωπαϊκούς κανόνες.
Στον αντίποδα, η περιβαλλοντική ΜΚΟ Transport & Environment (T&E) ανέφερε ότι το σύστημα του ΙΜΟ, αν εφαρμοζόταν μόνο του, θα άφηνε περίπου το 85% των ευρωπαϊκών ναυτιλιακών εκπομπών ατιμολόγητο, ενώ πρόσθεσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει επίσης να εξετάσει το ενδεχόμενο σταδιακής κατάργησης έως το 2028 της απαλλαγής για ορισμένα δρομολόγια πλοίων μεταξύ μικρών νησιών της Ε.Ε. και της ηπειρωτικής χώρας, υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν ήδη καθαρές εναλλακτικές λύσεις για τα δρομολόγια αυτά.
Επίσης, ζήτησε τα κεφάλαια του συστήματος εμπορίας εκπομπών ETS να επανεπενδυθούν για να συμβάλουν στη γεφύρωση του χάσματος τιμών μεταξύ των πράσινων και των ορυκτών καυσίμων. Υπογράμμισε εξάλλου ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν στέρεα και συνεπή στοιχεία για την αποφυγή του ETS, αλλά η Ε.Ε. θα μπορούσε να εξετάσει νέες διασφαλίσεις για να αποθαρρύνει τους πλοιοκτήτες να το κάνουν. Σημείωσε τέλος ότι στις διαδρομές που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, η Ε.Ε. θα μπορούσε να εφαρμόσει την τιμή του διοξειδίου του άνθρακα από την αφετηρία έως τον προορισμό, αντί να βασίζεται στο πρώτο και το τελευταίο σκέλος των ταξιδιών των πλοίων.
Τι είναι το Net Zero
Το Πλαίσιο Net Zero του ΙΜΟ προβλέπει έναν ενιαίο παγκόσμιο μηχανισμό τιμολόγησης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στόχους για τη μείωση της έντασης άνθρακα των ναυτιλιακών καυσίμων (Greenhouse Gas Fuel Intensity - GFI).
Το σύστημα θα περιλαμβάνει μητρώο ανταλλαγής μονάδων GHG, δίνοντας τη δυνατότητα στα πλοία να συμμορφώνονται μέσα από αγοραπωλησίες εντός του κλάδου. Η ανταλλαγή μονάδων GHG (Greenhouse Gas) στη ναυτιλία αναφέρεται σε έναν μηχανισμό εμπορίας εκπομπών, κατά τον οποίο οι πλοιοκτήτες ή διαχειριστές πλοίων μπορούν να αγοράζουν ή να πωλούν δικαιώματα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου -με άλλα λόγια, «μονάδες άνθρακα»- στο πλαίσιο ενός συστήματος αγοράς όπως το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών (ETS) της Ε.Ε. ή το επερχόμενο IMO GHG Fuel Intensity Registry.
(από την εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ")