Έτσι, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του IEA με τίτλο «Λιθουανία 2025», η στρατηγική της χώρας σηματοδοτεί μια απότομη παρέκκλιση από την ιστορική εξάρτηση της Λιθουανίας από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, ιδίως με προέλευση από τη Ρωσία. Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας προβλέπεται να εξαπλασιαστεί έως το 2050, με τη μισή να χρησιμοποιείται για την παραγωγή υδρογόνου και των παραγώγων του.
Ο μετασχηματισμός κατέχει κεντρική θέση στην Εθνική Στρατηγική Ενεργειακής Ανεξαρτησίας (NEIS) της Λιθουανίας, η οποία ενημερώθηκε το 2024, και η οποία καθορίζει στόχους για ενεργειακή ασφάλεια, κλιματική ουδετερότητα, βιομηχανική ανάπτυξη και προσιτές τιμές.
Ο IEA προειδοποιεί, ωστόσο, ότι η Λιθουανία εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα ορυκτά καύσιμα. Το 2023, το πετρέλαιο κάλυπτε το 41% του συνολικού ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας, ενώ οι μεταφορές από μόνες τους κατανάλωναν το 75% των προϊόντων πετρελαίου.
Παρά τον διπλασιασμό της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε διάστημα δύο ετών, η Λιθουανία εξακολουθεί να μην επιτυγχάνει τους στόχους της όσον αφορά τις ΑΠΕ για το 2030: 4,5 GW χερσαίας αιολικής ενέργειας, 4,1 GW ηλιακής ενέργειας και 1,4 GW υπεράκτιας αιολικής ενέργειας. Ας σημειωθεί, τέλος, ότι ένας διαγωνισμός υπεράκτιας αιολικής ενέργειας το 2024 ακυρώθηκε λόγω έλλειψης προσφορών - σημάδι αβεβαιότητας των επενδυτών.
Σύμφωνα με τον IEA, αν η χώρα της Βαλτικής θέλει να ανταποκριθεί στη μελλοντική ζήτηση, πρέπει να εκσυγχρονίσει γρήγορα το δίκτυό της. Ο IEA ζήτησε προληπτικές επενδύσεις, μεταρρυθμίσεις στον τομέα του net metering, καθώς και νέα σήμανση των τιμών με στόχο την ευελιξία. Χωρίς ταχύτερες διαδικασίες αδειοδότησης και ισχυρότερα κίνητρα, η συμφόρηση του δικτύου θα μπορούσε να επιβραδύνει την ανάπτυξη των ΑΠΕ.
Υπενθυμίζεται ότι η Λιθουανία διέκοψε πλήρως τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία το 2022 και συγχρονίστηκε με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της ηπειρωτικής Ευρώπης τον Φεβρουάριο του 2025 - δέκα μήνες νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα. Η αποσύνδεση αφορούσε αναβαθμίσεις υποδομών ύψους 1,23 δισεκατομμυρίων ευρώ με την υποστήριξη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων 420 χλμ. νέων γραμμών και 200 MW αποθήκευσης μπαταριών.
«Ωστόσο, οι προκλήσεις παραμένουν», σημείωσε ο IEA, προσθέτοντας ότι η επιτυχία θα εξαρτηθεί από τις έγκαιρες μεταρρυθμίσεις, την εμπιστοσύνη των επενδυτών και την έγκαιρη παράδοση των υποδομών.