Σύγκρουση Ισραήλ και Ιράν (Τρία Αναλυτικά και Ερμηνευτικά Πλαίσια)

Σύγκρουση Ισραήλ και Ιράν (Τρία Αναλυτικά και Ερμηνευτικά Πλαίσια)
του Δημήτρη Πεπόνη
Σαβ, 21 Ιουνίου 2025 - 13:20

Πριν από οκτώ μήνες έγραφα τα εξής: Το Ισραήλ είναι το μόνο κράτος από το Πακιστάν μέχρι τη Γαλλία στην κατεύθυνση ανατολής-δύσης και από τη Ρωσία μέχρι τη Νότια Αφρική στην κατεύθυνση βορρά-νότου που έχει στην κατοχή του και υπό την κυριαρχία του πυρηνικά όπλα (υπάρχουν κράτη που έχουν πυρηνικά όπλα στην κατοχή τους αλλά όχι υπό την κυριαρχία τους)

Προφανώς από αυτό το γεγονός, το οποίο αποτελεί μια παρέκκλιση, πηγάζουν πολλαπλές ανισορροπίες ισχύος και αποτροπής σε μια τεράστια σε έκταση περιοχή. Είναι εξαιρετικά απίθανο, αν όχι αδύνατο, το Ισραήλ των 10 εκατομμυρίων ανθρώπων (κόκκινο στον χάρτη), να καταφέρει να διατηρήσει το πυρηνικό του μονοπώλιο σε ολόκληρη αυτή την αχανή περιοχή, από την Ευρώπη του Ρήνου, τη Βαλτική, τη Μεσόγειο και τον Εύξεινο, από τον Καύκασο, την Κασπία και την Αράλη μέχρι τον Ινδικό Ωκεανό, και από τον Ινδοκαύκασο, τις οροσειρές του Παμίρ και του Καρακορούμ και τα υψίπεδα της Μογγολίας μέχρι την έρημο Καλαχάρι και το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, μια περιοχή της υφηλίου στην οποία κατοικούν περίπου 2,5 δισεκατομμύρια ή 2.500 εκατομμύρια άνθρωποι (μπλε στον χάρτη).

Πιο πρόσφατα επισήμανα, μεταξύ άλλων, ότι δίχως την καταστροφή των ιρακινών και συριακών ενόπλων δυνάμεων, την αλλαγή καθεστώτος σε Βαγδάτη και Δαμασκό, την ρευστοποίηση των δύο αραβικών κρατών και την απώλεια ελέγχου του εναέριου χώρου τους, δεν θα ήταν δυνατή η τρέχουσα ισραηλινή επιχείρηση στο Ιράν (Operation Rising Lion). Επιπλέον, θύμισα ότι πολύ πριν από τα προηγούμενα το Ισραήλ είχε καταστρέψει τους πυρηνικούς αντιδραστήρες του Ιράκ το 1981 (Operation Opera/Babylon) και της Συρίας το 2007 (Operation Outside the Box/Orchard) και τόνισα πως, σε ό,τι αφορά το στενό περιφερειακό επίπεδο, η 13η Ιουνίου 2025 στο Ιράν αποτελεί συνέχεια της 6ης Σεπτεμβρίου 2007 στη Συρία και της 7ης Ιουνίου 1981 στο Ιράκ (εδώ ολόκληρη η συλλογιστική).

Γνωρίζουμε ότι αναλόγως το ερμηνευτικό και αναλυτικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσονται γεγονότα και εξελίξεις προκύπτει διαφορετικό νόημα. Εξ ου και τα προηγούμενα αποτελούν απλώς ένα και ασφαλώς όχι το μοναδικό επίπεδο και πλαίσιο ανάλυσης.

Παρακάτω παραθέτω τρία ενδεικτικά αναλυτικά και ερμηνευτικά πλαίσια (υπάρχουν κι άλλα στο βιβλίο) στα οποία μπορείτε να εντάξετε τη σύγκρουση Ισραήλ και Ιράν προκειμένου να βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα, ή να προβληματιστείτε λίγο βαθύτερα, πέρα από την φρενίτιδα και την τυραννία της επικαιρότητας, προς τον ορίζοντα της προβλεψιμότητας.

Όσα ακολουθούν γράφονταν το φθινόπωρο του 2022 και δημοσιεύτηκαν την άνοιξη του 2023 στο βιβλίο μου Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης

I

Τα συριακά στρατεύματα αποσύρθηκαν από τον Λίβανο στις 30 Απριλίου 2005. Η ομιλία γίνεται έναν μηνά μετά, στα τέλη Μαΐου. Τον Ιούλιο του 2006, περίπου έναν χρόνο μετά την ομιλία της κ. Ράης, ξεκινά ο πόλεμος στον Λίβανο ανάμεσα στους «επικρατούντες ή θριαμβεύοντες υπό τον θεό» ή τους υποστηριζόμενους από Αυτόν (Yisrā’el) και το «κόμμα του θεού» (Ḥizbu‘llāh).

Οι Ισραηλινοί ισχυρίστηκαν πως δεν ηττήθηκαν. Οι της Χεζμπολά ισχυρίστηκαν πως οι Ισραηλινοί ηττήθηκαν. Δεν είναι αυτό το ουσιώδες. Το καίριο είναι ότι δεν κατάφεραν να φέρουν εις πέρας τους στόχους που είχαν, τα «παραδοτέα». Αυτοί, σε βάθος χρόνου, ήταν η αποδυνάμωση ή το ξεδόντιασμα των δυνάμεων της Χεζμπολά στον Λίβανο, έπειτα η απομόνωση του καθεστώτος Άσσαντ ( αφού θα είχαν αλλάξει οι συσχετισμοί στον Λίβανο) και η πτώση του, μετά η « επίλυση του Παλαιστινιακού» , και τέλος, η ολοκληρωτική απομόνωση του Ιράν στην περιοχή, προκειμένου –μέσω εξωτερικής πίεσης, περικύκλωσης από Ιράκ και Αφγανιστάν και εσωτερικής αποσταθεροποίησης– να υπάρξει αλλαγή καθεστώτος στη συγκεκριμένη χώρα. (Σελ. 190-191)

II

Η ρίζα των δεινών των τελευταίων εκατό χρόνων για τις περιοχές που περιβάλλονται από –και γειτνιάζουν με– τον τριγωνικό άξονα Βαλτική Θάλασσα - Εύξεινος Πόντος - Περσικός Κόλπος, με κορυφή την Ανατολική Μεσόγειο, είναι η Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων το 1919, το σύστημα και η τάξη των Βερσαλλιών καθώς και οι συναφείς συμφωνίες. Τα αποτελέσματα αυτής της « τάξης» τα έζησαν οι άνθρωποι, αρχικά την περίοδο του Μεσοπολέμου και έπειτα κατά τη διάρκεια του Β΄ ΠΠ, ενώ τα ζούμε ακόμη και σήμερα καθώς επανέρχονται με το πέρας του Ψυχρού Πολέμου, όπως θα διαπιστώσουμε στη συνέχεια . (Σελ. 29) 

 Δύο είναι οι μεγάλες παρανοήσεις που προκύτουν αό την κυρίαρχη και επικρατούσα ανάγνωση και ερμηνεία του Α΄ ΠΠ, η υπέρβαση των οποίων μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε όσα διαδραματίζονται στο παρόν και μας αφορούν άμεσα. Αρχικά, το δυτικό μέτωπο παρουσιάζεται ως το κύριο, έχοντας τα ιστοριογραφικά φώτα στραμμένα πάνω του, ενώ στην πραγματικότητα ήταν δευτερεύον. Ο Α΄ ΠΠ ήταν πάνω από όλα ένας πόλεμος της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, δηλαδή της Ευρώπης της Βαλτικής και του Ευξείνου (περιλαμβάνοντας τα Στενά), δευτερευόντως του Καυκάσου και της Μεσοποταμίας και, ασφαλώς, της Ευρώπης του Ρήνου και της Μάγχης.

Επιπλέον, η ιστοριογραφία του Μεγάλου Πολέμου, εκτός του ότι έχει μεταβάλει το δευτερεύον σε πρωτεύον, ορίζει στενότατα τη χρονική του διάρκεια μέσω του περιορισμού της γεωγραφίας του... (Σελ. 39)

...η διαφορά μεταξύ μιας διευρυμένης ματιάς του Μεγάλου Πολέμου όπως αυτή που παρουσιάζουμε, η οποία ξεκινάει από την περιφέρεια με τον πόλεμο στη Λιβύη το 1911, πλησιάζει εγγύτερα με τους Βαλκανικούς Πολέμους το 1912-1913, καταλήγει στον πυρήνα με την κορύφωση των ετών 1914-1918 και αποκλιμακώνεται μέχρι το 1922 (η Μικρασιατική Εκστρατεία μπορεί να ιδωθεί ως μέρος του σβησίματος του πολέμου), και της σημερινής εποχής, έπειτα από έναν αιώνα, είναι ότι μεταψυχροπολεμικά ξαναφουντώνουν όλα τα ζωτικά μέτωπα του Α΄ ΠΠ. Ωστόσο, αυτό συμβαίνει σταδιακά και σποραδικά μέσω φαινομενικά ασύνδετων μεταξύ τους πολέμων χαμηλής έντασης και παρατεταμένης διάρκειας, οι οποίοι εκκινούν από τα Βαλκάνια (πρώην Γιουγκοσλαβία, 1991-1999), συνεχίζονται στη Μεσοποταμία (Ιράκ το 1990 και το 2003, Συρία το 2011), στον Καύκασο (Γεωργία το 2008, Αρμενία-Αζερμπαϊτζάν το 1992, το 2020 και το 2022) και στην Κεντρική Βόρεια Αφρική (Λιβύη, 2011), για να καταλήξουμε από το 2014 και ύστερα ξανά στην Ανατολική Ευρώπη, και συγκεκριμένα στο νότιο παρευξείνιο τμήμα της και στην Ουκρανία. (Σελ. 42)

III

Η γραμμή Αστραχάν - Αρχάγγελσκ, δηλαδή η διασύνδεση Κασπίας και Λευκής Θάλασσας μέσω της λεκάνης απορροής του Βόλγα, ήταν ο τελικός στρατηγικός στόχος της επιχείρησης «Μπαρμπαρόσα». Η διασύνδεση Βαλτικής - Ευξείνου ήταν ο αρχικός στόχος. Τα νοήματα παραμένουν κοινά τόσο στον Α΄ όσο και στον Β΄ ΠΠ. Τόσο το 1 9 1 4 όσο και το 1 9 4 1 έχουμε εισβολή στο Ιράν, στην πρώτη περίπτωση από τους Οθωμανούς με τη βοήθεια των Γερμανών και στη δεύτερη από τους Σοβιετικούς από κοινού με τους Βρετανούς.

Το νόημα δεν ήταν απλώς ενεργειακό (ήτοι πετρέλαια) αλλά και στρατηγικό: Κασπία, διασφάλιση τροφοδοσίας, προληπτική αποτροπή κίνησης προς τα εδάφη της Ινδίας, εξασφάλιση του Βόλγα ( Σήμερα η Ρωσσία είναι ασφαλής ως προς το Ιράν, δηλαδή ως προς την Κασππία και τον Βόλγα, όμως το Ιράν δεν είναι ασφαλές, καθώς επιδιώκεται ο δυναμικός « εκδημοκρατισμός» του, δηλαδή ο έλεγχός του από τις δυτικές δυνάμεις) . Λίγο βορειοδυτικότερα, στις ακτές του Ευξείνου και στις όχθες του Δνείπερου, τόσο το 1914 όσο και το 1941 η Οδησσός και το Κίεβο βρίσκονταν πίσω από τα ρωσσικά στρατεύματα και τη γραμμή του μετώπου κατά την έναρξη των πολέμων: προς τα τέλη Αυγούστου του 1941 γερμανικά στρατεύματα προσέγγιζαν το Κίεβο και στις αρχές του ίδιου μήνα ρουμανικά και γερμανικά στρατεύματα προσέγγιζαν την Οδησσό. Σήμερα οι δύο πόλεις βρίσκονται μπροστά και απέναντι από τα ρωσσικά στρατεύματα. Υπό αυτήν την έννοια, λόγω των διευρύνσεων/επεκτάσεων του ΝΑΤΟ, η Ρωσσία βρίσκεται σε σε μειονεκτική θέση συγκριτικά με την έναρξη τόσο του Α΄ όσο και του Β΄ ΠΠ. (Σελ. 70-71).

(από antifono.gr - πηγή: cosmoidioglossia.blogspot.com)

Ακολουθήστε το energia.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του energia.gr