To μήνυμα των δύο ηγετών στο προ ημερών κοινό τους άρθρο στη Figaro, που δημοσιεύθηκε ανήμερα της επίσκεψης Μερτς στο Παρίσι, και το οποίο μιλά για ανάγκη «ισότιμης μεταχείρισης εντός ΕΕ κάθε ενεργειακής τεχνολογίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα», εννοώντας τα πυρηνικά, αναζωπυρώνει τα σενάρια για αλλαγή στάσης του Βερολίνου στο θέμα.
Tα σενάρια ενισχύουν οι πληροφορίες οι πληροφορίες ότι η κυβέρνηση Μερτς εξετάζει ήδη κατά πόσο είναι τεχνικά εφικτή η επιστροφή σε λειτουργία των πιο πρόσφατα παροπλισμένων αντιδραστήρων, αλλά και δημοσκόπηση που δείχνει ότι το 55% των Γερμανών είναι υπέρ της πυρηνικής ενέργειας. Τέτοια ποσοστά που συνδέονται ευθέως με το βαρύ λογαριασμό που πλήρωσε (και συνεχίζει να πληρώνει) η Γερμανία όταν βρέθηκε χωρίς πυρηνικά στη κρίση μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ήταν αδιανόητα πριν το 2022.
Στη γειτονιά μας, ο πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε προ ημερών ότι η δοκιμαστική παραγωγή ενέργειας από το πρώτο πυρηνικό σταθμό της χώρας, αυτόν στο Ακούγιου, αναμένεται στα τέλη του 2025, ενώ σε πλήρη λειτουργία θα τεθεί το 2028.
Και στη Ρουμανία, τη πρώτη χώρα στην Ευρώπη που φαίνεται ότι θα αποκτήσει μικρό αρθρωτό αντιδραστήρα (Small Modular Reactor- SMR), σε συνεργασία με τη Nuscale Power, ο CEO της αμερικανικής εταιρείας δήλωσε πρόσφατα ότι είναι θέμα χρόνου η έναρξη κατασκευής της μονάδας.
Στη Ρουμανία ο πρώτος αντιδραστήρας «τσέπης» της ΕΕ
«Το πρώτο ευρωπαϊκό έργο στους SMRs θα είναι ρουμάνικο», είπε χθες μιλώντας στην ημερίδα του ΙΕΝΕ «Innovation in Energy», ο καθηγητής Ionut Purica, επικεφαλής του Συμβουλευτικού Κέντρου για την Ενέργεια και το Περιβάλλον της ρουμανικής ακαδημίας, θυμίζοντας ότι η χώρα δρομολογεί άλλες δύο νέες μονάδες στο πυρηνικό σταθμό της Cernavodă από κοινού με τις αμερικανικές εταιρείες Fluor και Sargent & Lundy.
Συνυπολογίζοντας τα παραπάνω, τις πρόσφατες ανακοινώσεις της κυβέρνησης Μελόνι ότι η Ιταλία θα έχει ξανά πυρηνική ενέργεια μέχρι το 2030 και της νέας βουλγαρικής κυβέρνησης που έχει βάλει στόχο να γίνει η χώρα «nuclear energy hub» της Ευρώπης με 12 νέους αντιδραστήρες, ένα είναι βέβαιο: Την επόμενη δεκαετία η Ελλάδα θα είναι απολύτως περικυκλωμένη από τη συγκεκριμένη τεχνολογία.
«Η έναρξη λειτουργίας των πρώτων μεγάλων αντιδραστήρων στη Τουρκία (2025-2026) και στην Αίγυπτο (2026-2027), κάτι που δεν έχει γίνει πλήρως αντιληπτό στην Ελλάδα, αναπόφευκτα θα θέσει σε άλλη διάσταση τη συζήτηση και εδώ. Και πιθανότατα θα οδηγήσει την Ελλάδα στην έναρξη ενός εθνικού δημοσίου διάλογου πάνω στο θέμα, προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις», ανέφερε χθες από το βήμα του ΙΕΝΕ, ο Διονύσης Χιώνης, συνιδρυτής με τον Στάθη Βλασσόπουλο της Athlos Energy, που προωθεί την ανάπτυξη της πυρηνικής τεχνολογίας.
Στο μόνιμο ερώτημα, πώς θα πειστεί η κοινή γνώμη για την ασφάλεια των σταθμών παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, θυμίζει πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου σύμφωνα με την οποία το 55% των Ελλήνων έχουν θετική άποψη, έναντι 45% που δηλώνουν αρνητικοί. Ποσοστά που στο παρελθόν ήταν αντιστρόφως ανάλογα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και τα σημερινά νούμερα όσων εκφράζουν σκεπτικισμό και επιφυλάξεις είναι χαμηλά.
Το τάιμινγκ και η Ελλάδα
Στη πραγματικότητα, τη συζήτηση στην Ελλάδα είχε ανοίξει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός όταν πέρυσι το καλοκαίρι δήλωνε από τον Economist ότι η πυρηνική ενέργεια αποτελεί μονόδρομο για το net zero σενάριο, με τη σκυτάλη να παίρνει ο νυν υφυπ. Ενέργειας και πρώην σύμβουλος του Κυρ. Μητσοτάκη για θέματα ενέργειας, Νίκος Τσάφος, επιχειρώντας να ανοίξει κι άλλο τη κουβέντα και να ζυγίσει αντιδράσεις σε μια γειτονιά γεμάτη από πυρηνικά.
Συνοψίζοντας, η μέχρι σήμερα θέση της κυβέρνησης για τους SMR είναι πως πρόκειται για μια νέα τεχνολογία που πρέπει να την παρακολουθούμε από τώρα, ώστε να είμαστε έτοιμοι όταν ωριμάσει να σχεδιάσουμε την ενδεχόμενη αξιοποίησή της.
Ενα χρόνο μετά από τις πρώτες εκείνες κυβερνητικές τοποθετήσεις το πυρηνικό μπλοκ στη γειτονιά μας δείχνει ακόμη πιο ισχυρό. Αυτή τη στιγμή εννιά και πλέον χώρας της περιοχής, από τις Ιταλία, Σλοβενία, Σερβία και Κροατία μέχρι τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Τουρκία, την Αίγυπτο και την Ιορδανία, «τρέχουν» προγράμματα πυρηνικής ενέργειας ή επενδύουν σε αυτήν.
«Αργά ή γρήγορα η Μεσόγειος θα μετατραπεί σε nuclear hub και εφόσον οι SMR πείσουν ότι μπορούν να ρίξουν τα κόστη, κατασκευάζονται ταχύτερα από τους συμβατικούς αντιδραστήρες και είναι αξιόπιστες λύσεις για την εξισορρόπηση των ενεργειακών συστημάτων, θα παίξουν ρόλο-κλειδί στη περιοχή», ανέφερε από την ίδια πάντα εκδήλωση, ο Managing Director της βρετανικής εταιρείας συμβούλων LucidCatalyst, Michael Drury.
Το crash test στον Καναδά
Στις περισσότερες αναλύσεις διεθνώς προβλέπεται ότι η αγορά των μικρών αυτών αντιδραστήρων θα πάρει μπροστά από το 2035, με ελάχιστες προσθήκες νωρίτερα, ότι θα επιταχύνει μετά το 2040 και ότι πρόκειται να προσθέσει περίπου 150-200 GW μέχρι τα τέλη του 2050.
Το crash test ωστόσο θα γίνει στον Καναδά. Κλειδί του όλου εγχειρήματος θα αποτελέσει η κατασκευή του πρώτου τέτοιου reactor τον κόσμο, ισχύος 300 MW και ικανού να καλύψει τις ανάγκες 300.000 σπιτιών, στο Οντάριο του Καναδά, όπου προ ημερών η τοπική κυβέρνηση άναψε το τελικό πράσινο φως.
Είναι ένας ακρογωνιαίος λίθος για την πυρηνική βιομηχανία και εφόσον ο σχεδιαζόμενος σταθμός στο Darlington (DNNP) αποδειχθεί οικονομικός, ταχύτερος στη κατασκευή και αξιόπιστος στη λειτουργία, προφανώς και θα δοθεί μεγάλη ώθηση στη τεχνολογία των SMR.
Είναι ο πρώτος από τέσσερις συνολικά παρόμοιους σταθμούς συνολικού κόστους 20,9 δισ. δολαρίων που δρομολογούνται στο Οντάριο, δαπάνη προφανώς εξαιρετικά ψηλή, καθώς πρόκειται για μια εντελώς καινούργια τεχνολογία που δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί πουθενά.
Σαν κόστος εκτιμάται ότι μπορεί να μειωθεί και πάνω από 80%, όσο θα αυξάνεται η παραγωγή των SMRs, θα τυποποιείται η συγκεκριμένη τεχνολογία και θα πολλαπλασιάζονται τα πεδία εφαρμογής της. Από τη ναυτιλία και το repowering μονάδων άνθρακα, μέχρι τα gigafactory υδρογόνου και τα data centers, όπως δείχνει η παρακάτω διαφάνεια από την παρουσίαση του στελέχους της LucidCatalyst.
Πυρηνική ενέργεια και τιμές
Στο φλέγον ερώτημα, σε τι βαθμό η πυρηνική ενέργεια μπορεί να ρίξει τις τιμές του ρεύματος για τους τελικούς καταναλωτές, πέρα από το παράδειγμα της Γαλλίας -της φθηνότερης σχεδόν αγοράς στην Ευρώπη, λόγω των συνολικά 57 εν λειτουργία αντιδραστήρων- ακριβής απάντηση, προσαρμοσμένη στην περίπτωση των SMR, ακόμη δεν υπάρχει.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του καθηγητή του ΑΠΘ, Παντελή Μπίσκα, η εγκατάσταση «αντιδραστήρων τσέπης» στην Ελλάδα θα μπορούσε να ρίξει τις τιμές ρεύματος στη χονδρική ακόμη και κατά 25%, μειώνοντας τις ετήσιες δαπάνες για τον καταναλωτή μέχρι και 1,7 δισ. ευρώ.
Στον αντίποδα βέβαια αυτό θα απαιτούσε κάποιες επενδύσεις αρκετών δισεκατομμυρίων. Σήμερα τα κόστη ενός τυπικού SMR (τύπου Nuward, ισχύος 340 MW) κινούνται μεταξύ 1,9 και 3,9 δισ. ευρώ, καθώς η τεχνολογία είναι ακόμη ανώριμη, βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο και δεν έχουμε δει ακόμη πουθενά απτά δείγματα παρόμοιων επενδύσεων.
Στο σενάριο πάντως μιας μαζικής ανάπτυξης των νέων αυτών μικρών αντιδραστήρων, ο κ. Drury εκτίμησε χθες ότι τα κόστη για μια τυπική μικρή πυρηνική μονάδα των 300 MW μπορεί με την τυποποίηση της παραγωγής να πέσουν και στο 1 δισ. ευρώ (4.000-6.000 €/MWh).
Σημειωτέον ότι σήμερα υπάρχουν περισσότεροι από 90 διαφορετικοί τύποι SMR, μια τεράστια ποικιλία σχεδίων και παραλλαγών, που δυσκολεύει τους τελικούς χρήστες να εντοπίσουν την καλύτερη λύση. Οταν ωριμάσει η τεχνολογία εκτιμάται ότι θα περιοριστούν το πολύ σε 3- 4.
Έτερη μεγάλη πρόκληση, διεθνώς, λίαν κρίσιμη για την επιτυχία του νέου στοιχήματος, αφορά τις αδειοδοτήσεις και τον ευρύτερο ρόλο των ρυθμιστικών αρχών. Το παράδειγμα ωστόσο της Βρετανίας δείχνει ότι οι SMR θα μπορούσαν να αδειοδοτηθούν σε λιγότερο από ένα χρόνο μετά τον εντοπισμό του χώρου.
«Οι ρυθμιστικές αρχές στην Ευρώπη δεν χρειάζεται να κάνουν τα πάντα από την αρχή, μπορούν να χρησιμοποιήσουν το έτοιμο πλαίσιο που υπάρχει σε άλλες χώρες», λέει ο M. Drury, επικαλούμενος τη περίπτωση της Ρουμανίας και τη χρήση του αμερικανικού knowhow, λόγω της εμπλοκής της NuScale Power στη συγκεκριμένη επένδυση.
(από euro2day.gr)