”χτύπησε” πέρυσι την Ευρώπη, έχει περάσει. Σημειώνεται ότι ακόμη και με πρόσφατη μελέτη από το Stratfor, μια επανάληψη της ενεργειακής κρίσης του 2022 είναι απίθανη, αν και πολύ υψηλότερες τιμές του φυσικού αερίου κατά τη διάρκεια του χειμώνα παραμένουν πιθανές.
Συνολικά, πάντως, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η αγορά προμήθειας ρεύματος είναι πολλαπλές, ειδικά σε ό,τι αφορά τους εναλλακτικούς παρόχους ενόψει και της άρσης των έκτακτων μέτρων από τη νέα χρονιά. Συγκεκριμένα,
- τα “απόνερα” από το Άρθρο 42 του Κώδικα Προμήθειας, που δίνει, όπως τονίζεται ,την ευχέρεια για αλλαγή προμηθευτή, από καταναλωτές με χρέη,
- η μεγάλη κινητικότητα πελατών - ενεργειακός “τουρισμός” μεταξύ, κύρια των των ανεξάρτητων παρόχων, εντός ακόμη και 2 μηνών και με “ανοιχτά” υπόλοιπα, λόγω της σχετικής δυνατότητας που έδινε μέχρι τώρα το πλαίσιο των έκτακτων μέτρων,
- η μη προώθηση αποκοπών για τους μπαταχτσήδες της Καθολικής Υπηρεσίας,
- η συσσώρευση χρεών ύψους 800 εκατ. από το κράτος προς την αγορά προμήθειας για τις επιδοτήσεις σε επιχειρήσεις, έως 35KVa, αγρότες και φούρνους,
- αλλά και η ηγετική θέση της ΔΕΗ, που, όπως τονίζεται ενισχύθηκε από το όλο κλίμα με τα έκτακτα μέτρα και την ενεργειακή κρίση,
δημιουργούν ένα “ασφυκτικό” κλοιο, σε μια αγορά, που μετά τους κλυδωνισμούς που πέρασε, προσδοκά “καλύτερες και πιο ήρεμες” μέρες.
Έτσι, σύμφωνα με όσα ανέφεραν στελέχη της εταιρείας προμήθειας ενέργειας NRG, που ανήκει στον Όμιλο Μοτορ Οιλ, στο περιθώριο ενημερωτικής εκδήλωσης για τα ΜΜΕ, στο πλαίσιο της 87ης ΔΕΘ, θα πρέπει η "δράση να είναι άμεση" για να δουν, στην "τελική", πραγματικά οφέλη οι συνεπείς καταναλωτές, που επιβαρύνονται από την όλη αυτή κατάσταση και εν τέλει η αγορά ενέργειας να λειτουργήσει, απελευθερωμένα, ισότιμα και με αποτελεσματικό έλεγχο.
Κώδικας προμήθειας
Πιο συγκεκριμένα, με βάση όσα σημείωσαν τα στελέχη της NRG θα πρέπει άμεσα να αναθεωρηθεί το άρθρο 42 του κώδικα προμήθειας, - κάτι που όπως αναφέρεται είναι στις προθέσεις της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ -, ώστε να αποκτήσει η αγορά αναγκαίες δικλείδες ασφαλείας για όσους και όσες επιδιώκουν να αλλάξουν προμηθευτή, έχοντας χρέη. Ουσιαστικά τονίζεται η ανάγκη για να κλείσει το παραθυράκι του «ενεργειακού τουρισμού», που δημιουργεί «τρύπα» στα οικονομικά των προμηθευτών.
Επισφάλειες
Όπως ανέφεραν, μάλιστα, τα στελέχη οι επισφάλειες έχουν αυξηθεί στο 3% του τζίρου, από 1% που ήταν προ των εκτάκτων μέτρων, ποσοστό που συμπεριλαμβάνει και τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις, που μάλιστα έχουν αυξηθεί. Αν, δε, αυτές αφαιρεθούν και μείνει μόνο η καθαρή χρέωση για κατανάλωση, τότε το εν λόγω ποσοστό είναι αρκετά μεγαλύτερο.
Σε τροχιά αλλαγών
Πάντως, έτοιμη να αναλάβει δράση για την αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών, όπως του «ενεργειακού τουρισμού», με τροποποίηση του σχετικού άρθρου 42 του Κώδικα Προμήθειας εμφανίζεται η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Ήδη, την εβδομάδα που πέρασε, σε μαραθώνια συζήτηση στα γραφεία της ΡΑΕΕΥ με συμμετοχή στελεχών του ΥΠΕΝ και των εκπροσώπων των εταιρειών προμήθειας, δόθηκε σήμα προς τη Ρυθμιστική Αρχή να επικαιροποιήσει την προηγούμενη γνωμοδότησή της για το θέμα (που χρονολογείται από το καλοκαίρι του 2021) έως τις αρχές Οκτωβρίου, να τη θέσει σε δημόσια διαβούλευση -ώστε να ενσωματώσει τις απόψεις των προμηθευτών- και να καταθέσει την τελική γνωμοδότησή της προς το Υπουργείο εντός του επόμενου μήνα.
Οι διαβουλεύσεις μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών γίνονται στη βάση της υφιστάμενης γνωμοδότησης της ΡΑΑΕΥ που προβλέπει αφενός δημιουργία συστήματος σήμανσης οφειλετών (debt flagging), αφετέρου συγκεκριμένες προϋποθέσεις ώστε ένας προμηθευτής να μπλοκάρει τη μετακίνηση καταναλωτή με χρέη ή να διακόψει το ρεύμα σε πρώην πελάτη του.
Κεντρικό ζήτημα, όπως αναφέρεται, είναι να έχει ισχυρή νομική βάση η όλη πρόταση, ώστε να μην καταπέσει στα δικαστήρια. Υπενθυμίζεται ότι η προηγούμενη ρύθμιση κατέπεσε το 2020 με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που κατέπεσε το 2020 χωρίς να θεσπιστεί έκτοτε άλλη ασφαλιστική δικλείδα. Ως αποτέλεσμα, μοναδική διέξοδος για τους προμηθευτές είναι να διεκδικήσουν δικαστικά τις οφειλές, κάτι βέβαια κοστοβόρο και χρονοβόρο. Απόρροια αυτού του «κενού» σύμφωνα με τους εκπροσώπους των εταιρειών προμήθειας ηλεκτρικού ρεύματος είναι η δημιουργία «φεσιών» της τάξης των 300-400 εκατ. ευρώ, που αποτελούν το πιο επείγον πρόβλημα του κλάδου.
Καθολική υπηρεσία
Άλλο ένα ζήτημα αιχμής είναι και ο χρόνος παραμονής στην καθολική υπηρεσία. Οι προμηθευτές αναφέρουν ότι είναι κρίσιμο, να πραγματοποιούνται οι αποκοπές από τον ΔΕΔΔΗΕ ώστε να μη γίνεται η καθολική υπηρεσία πόλος έλξης για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές.
Υπενθυμίζεται, ότι προμηθευτής Καθολικής Υπηρεσίας ηλεκτρικής ενέργειας είναι ο προμηθευτής που υποχρεούται (νόμος 4001/2011 – ΦΕΚ Α’ 179/22.08.2011) να προμηθεύει μικρούς πελάτες, οικιακούς πελάτες ανεξαρτήτως ισχύος και μη οικιακούς με ισχύ παροχής μέχρι και 25 kVA.
Τα τιμολόγια που ισχύουν για την Καθολική Υπηρεσία είναι ακριβότερα σε σχέση με τα υπόλοιπα, ώστε να αποθαρρύνονται καταναλωτές να βρίσκουν καταφύγιο σε αυτήν. Φαίνεται, ωστόσο, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δημοσιοποίησε η ΡΑΑΕΥ, ότι τους τελευταίους μήνες έστω και οριακά αυξάνεται ο αριθμός τους αντί να μειώνεται. Με βάση την τελευταία Αναφορά Λιανικής της ΡΑΑΕΥ, τον Μάιο υπάγονταν στην Καθολική Υπηρεσία 210.415 μετρητές στη χαμηλή τάση οι οποίοι εξυπηρετούνται από τους πέντε προμηθευτές της Καθολικής Υπηρεσίας (ΔΕΗ, Mytilineos, Elpedison, ΗΡΩΝ και NRG).
Σύμφωνα με όσα τονίζουν τα στελέχη της Nrg, μόλις το 20% όσων είναι στην Καθολική Υπηρεσία είναι πραγματικά ευάλωτοι και δεν μπορουν να πληρώσουν γιαυτό και σημειώνουν ότι θα πρέπει ο ΔΕΔΔΗΕ να εκτελεί εντολές αποκοπής, κάτι που δεν γίνεται τώρα. Όπως σημείωσαν χαρακτηριστικά, αυτή τη στιγμή αγγίζουν τις 4.000 εντολές αποκοπής της NRG που παραμένουν ανεκτέλεστες, παρόλο που έχουν εκδοθεί εδώ και 50 και πλέον ημέρες.
Χρέη Δημοσίου
Ένα άλλο ζήτημα αφορά χρέη 800 εκ. ευρώ, (τα 600 εκατ. μόνο προς τη ΔΕΗ) του Δημοσίου προς στις εταιρείες προμήθειας, έναντι επιδότησης στους 1,25 εκατ, επαγγελματίες μέχρι 35 KVA, αγρότες και φούρνους,
Το πρόβλημα είναι έχει προκύψει γιατί η ΕΕ δεν έχει εγκρίνει την εκταμίευση ζητώντας “απόδειξη” για την νομιμότητα της εν λόγω επιδότησης. Όπως ανέφεραν εκπρόσωποι της NRG, η λύση που τελικά βρέθηκε, είναι με σχετική συνεργασία ΑΑΔΕ και της Υφυπουργού Αλεξάνδρας Σδούκου, να γνωστοποιηθεί σε όσους έλαβαν την επιδότηση, ότι αν δεν απαντήσουν με ένα mail, που θα επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης ότι ήταν δικαιούχοι, θα τη χρεωθούν. Με τον τρόπο αυτό θα επιχειρηθεί να προσδιοριστεί οριστικά, ποιο είναι το ποσό από τα 800 εκ. ευρώ που θα αποπληρώσει το κράτος στις εταιρείες προμήθειας και ποιο το ποσό που θα ζητηθεί πίσω, επειδή οι δικαιούχοι, δεν ήταν τελικά δικαιούχοι.