στους λάκκους πίσσας La Brea, στο σημερινό Λος Άντζελες, δείχνει ότι και οι δύο παράγοντες λειτούργησαν συντονισμένα για να επιφέρουν τον αφανισμό της μεγαπανίδας της περιοχής. Η αύξηση της θερμοκρασίας και η ξήρανση του κλίματος καθώς και το κυνήγι και η καύση του τοπίου από τον άνθρωπο οδήγησαν σε μεγάλες πυρκαγιές που προκάλεσαν τον αφανισμό των ζώων στο τέλος της Πλειστόκαινου εκεί πριν από περίπου 13.000 χρόνια και άλλαξαν για πάντα το οικοσύστημα, αναφέρουν οι ερευνητές στο περιοδικό Science της 18ης Αυγούστου.
Τα ευρήματα "αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα της φύσης, η οποία είναι ότι τα φαινόμενα σπάνια, αν ποτέ, οδηγούνται από έναν μόνο παράγοντα", λέει η Ντανιέλ Φρέιζερ, παλαιοοικολόγος στο Καναδικό Μουσείο της Φύσης στην Οτάβα, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα.
Το είδος της "συνέργειας κλίματος-ανθρώπου" που εμπλέκεται στον αφανισμό των μεγαλύτερων θηρίων της Καλιφόρνιας μπορεί να προειδοποιεί για δραματικές ανατροπές στα σύγχρονα οικοσυστήματα που υπόκεινται στη συνεχιζόμενη κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τον άνθρωπο, λένε οι ερευνητές. Η νότια Καλιφόρνια, για παράδειγμα, έχει θερμανθεί περισσότερο από 2 βαθμούς Κελσίου κατά τη διάρκεια του τελευταίου αιώνα, μια ταχύτερη αλλαγή από ό,τι αντιμετώπισε η περιοχή κατά την προηγούμενη χρονική περίοδο.
Μια σπαθοδοντική γάτα (Smilodon fatalis) παραμονεύει μια ομάδα καμήλων του χθες (Camelops hesternus) στη La Brea πριν από περίπου 15.000 χρόνια (εικονογραφημένο). Πριν θερμανθεί η περιοχή, ήταν υγρή, καλυμμένη με δάση και υποστήριζε πολλά μεγάλα είδη θηλαστικών όπως αυτά.
Στη νέα μελέτη, ο F. Robin O'Keefe, παλαιοντολόγος και εξελικτικός βιολόγος στο Πανεπιστήμιο Marshall στο Huntington, W.Va., και οι συνεργάτες του μελετούσαν αρχικά τα λείψανα αρχαίων σαρκοφάγων που είχαν κολλήσει και πεθάνει στις ασφάλτινες διαρροές της La Brea, διερευνώντας πώς τα ζώα είχαν αλλάξει σωματικά μέσα σε πολλές χιλιάδες χρόνια. Τότε οι ερευνητές βρήκαν στοιχεία για ένα γεγονός εξαφάνισης που καταγράφηκε στο αρχείο απολιθωμάτων των λάκκων πίσσας.
"Είχαμε πάρα πολλά είδη μεγαπανίδας και ξαφνικά εξαφανίστηκαν", λέει ο O'Keefe.
Η ομάδα άρχισε να συγκεντρώνει δεδομένα για περισσότερα είδη. Συνολικά, οι ερευνητές χρονολόγησαν λείψανα από 172 άτομα από οκτώ είδη μεγαπανίδας από 10.000 έως περίπου 15.600 χρόνια πριν. Περιελάμβαναν ζώα που είχαν εξαφανιστεί, όπως οι σπαθοδοντικές γάτες (Smilodon fatalis), οι τρομεροί λύκοι (Aenocyon dirus) και οι βραδύποδες (Paramylodon harlani), καθώς και ένα μόνο είδος που επέζησε μέχρι σήμερα, το κογιότ (Canis latrans). Και βέβαια, πριν από περίπου 13.000 χρόνια, τα επτά από τα οκτώ μεγαθηλαστικά είδη εξαφανίστηκαν όλα από το αρχείο απολιθωμάτων της πίσσας, διαπίστωσε η ομάδα.
Για να κατανοήσουν τι συνέβαινε στο περιβάλλον πριν από πολύ καιρό, οι ερευνητές στράφηκαν σε πυρήνες ιζημάτων από τη γειτονική λίμνη Elsinore.
Οι πυρήνες χρησιμεύουν ως αρχείο της περιφερειακής βλάστησης, του κλίματος και των μεταβολών της συχνότητας των πυρκαγιών κατά τη διάρκεια δεκάδων χιλιάδων ετών. Ο O'Keefe και οι συνεργάτες του συνέκριναν επίσης το χρόνο εξαφάνισης με την υπολογιστική μοντελοποίηση της αύξησης του ανθρώπινου πληθυσμού στην ήπειρο που δημιουργήθηκε από μια βάση δεδομένων με πολλές χιλιάδες ραδιοχρονολογήσεις αρχαιολογικών χώρων σε όλη τη Βόρεια Αμερική.
Οι πυρήνες ιζημάτων αποκάλυψαν ότι κατά τη διάρκεια της χιλιετίας που προηγήθηκε της εξαφάνισης, η περιοχή θερμάνθηκε κατά 5,6 βαθμούς Κελσίου και στέγνωσε. Τα δάση αρκεύθου και βελανιδιάς της περιοχής έδωσαν τη θέση τους σε πιο ανθεκτικά στην ξηρασία και τη φωτιά φυτά. Λίγο μετά την έναρξη αυτής της μετατόπισης, η Νότια Καλιφόρνια πέρασε μια περίοδο 300 ετών με έντονες πυρκαγιές, γεγονός που αποδεικνύεται από την έξαρση του ξυλάνθρακα στα αρχεία των λιμνών. Η μοντελοποίηση της ομάδας για τους ανθρώπινους πληθυσμούς δείχνει ότι ο αριθμός τους αυξήθηκε ραγδαία ακριβώς πριν από την έναρξη των πυρκαγιών. Το γεγονός ότι η πληθυσμιακή άνοδος συμπίπτει τόσο στενά με τις πυρκαγιές υποδηλώνει ότι οι δύο αυτές περιπτώσεις συνδέονται μεταξύ τους.
Επιπλέον, η αλλαγή του κλίματος και οι ανθρώπινες δραστηριότητες όχι μόνο επιτάχυναν τις εξαφανίσεις, διαπίστωσε η ομάδα, αλλά και μετέτρεψαν τα δάση της περιοχής σε θαμνώνες chaparral για τα καλά.
Ο O'Keefe το περιγράφει ως βρόχο ανατροφοδότησης, σημειώνοντας ότι το κυνήγι των φυτοφάγων ζώων καθιστά επίσης το οικοσύστημα πιο επιρρεπές στις πυρκαγιές, καθώς τα φυτά μένουν αφάγωτα. "Δημιουργείται αυτός ο φαύλος κύκλος", λέει. "Προσθέτετε περισσότερους ανθρώπους και γίνεται πιο ζεστό και πιο ξηρό, και σκοτώνετε περισσότερα φυτοφάγα ζώα. Έτσι, υπάρχει περισσότερη καύσιμη ύλη [για να καεί]".
Τα επτά είδη μεγαπανίδας εξαφανίστηκαν από τη Νότια Καλιφόρνια περίπου 1.000 χρόνια πριν από την εξαφάνισή τους σε άλλες περιοχές της Βόρειας Αμερικής. Αυτοί οι άλλοι πληθυσμοί μπορεί να είχαν παρόμοιο τέλος, λένε οι ερευνητές. "Υπάρχουν ενδείξεις για ένα γεγονός σε ολόκληρη την ήπειρο, όχι μόνο στη Νότια Καλιφόρνια, αλλά σε ολόκληρη την ήπειρο περίπου την ίδια στιγμή", λέει ο O'Keefe.
Η Sandra Brügger, παλαιοοικολόγος στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας στην Ελβετία, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα, σημειώνει ότι παρόμοιες γρήγορες οικολογικές μεταμορφώσεις έχουν καταγραφεί στη Μεσόγειο και σε μια ευρύτερη περιοχή της Δύσης (των ΗΠΑ) κατά τη μετάβαση από την Πλειστόκαινο στην επόμενη Ολόκαινο Εποχή.
Τα νέα ευρήματα δεν παρέχουν μόνο μια ματιά στο παρελθόν, αλλά αποτελούν επίσης μια "προειδοποιητική ιστορία" σχετική με το παρόν και την επιβίωση της σύγχρονης βιοποικιλότητας, λέει ο O'Keefe, επισημαίνοντας τις πρόσφατες μεγάλες, έντονες πυρκαγιές στη Χαβάη, τη Δύση των ΗΠΑ και τον Καναδά. "Έτσι, οι παραλληλισμοί είναι σίγουρα εκεί. Το μόνο που διαφέρει σήμερα είναι ότι ξέρουμε τι συνέβη στο παρελθόν, και αν μπορούμε να μάθουμε κάτι από αυτό, ίσως μπορέσουμε να αλλάξουμε την πορεία μας".
sciencenews.org