Τα οχυρωματικά έργα, στην κορυφή βράχου ύψους 30 μέτρων, καταλήφθηκαν με μεγάλο κόστος σε ζωές στις 6 Ιουνίου 1944 από άνδρες των ορεινών καταδρομών του αμερικανικού πεζικού. Πρόσφατες πραγματογνωμοσύνες διαπίστωσαν νέα σημαντική σπηλαίωση στα βράχια κάτω από το οχυρό, απειλώντας και πάλι την επιβίωσή του.
Η κλιματική αλλαγή και η διάβρωση καταπίνουν ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα των γαλλικών ακτογραμμών, θέτοντας ερωτήματα για τη νομή της γης, την ασφάλεια των κοινοτήτων και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Στις παραλίες της Νορμανδίας, όπου 150.000 στρατιώτες των Συμμάχων αποβιβάσθηκαν απέναντι στα πολυβόλα των ναζί, η ίδια η ιστορία και η μνήμη απειλούνται με εξαφάνιση.
«Αν χαθεί η τοποθεσία, θα χαθεί και η ιστορία του τι συνέβη εδώ», λέει ο Σκοτ Ντεζαρντέν, διευθυντής του αμερικανικού στρατιωτικού μνημείου της Πουέντ-ντι-Οκ, που υποδέχεται κάθε χρόνο 900.000 επισκέπτες. Η αρμόδια γαλλική υπηρεσία έχει καταγράψει περισσότερες από 90 ιστορικές τοποθεσίες της απόβασης, συμπεριλαμβανομένων και 44 μουσείων, που προσελκύουν περισσότερους από 5 εκατομμύρια επισκέπτες τον χρόνο.
Ενα πολυβολείο, τμήμα της οχύρωσης που χρησιμοποιήθηκε κατά την απόβαση στη Νορμανδία τον Ιούνιο του 1944, διακρίνεται πεσμένο από τους βράχους. Φωτ. Andrea Mantovani / The New York Times.
Τα δύο τρίτα των ακτών της Νορμανδίας κινδυνεύουν, όμως, από διάβρωση, με τους ειδικούς να προβλέπουν ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί εξαιτίας της ανόδου της στάθμης των θαλασσών, από τις εντονότερες καταιγίδες και τις επικίνδυνες παλίρροιες. «Η παραλία θα μετατοπισθεί προς την ενδοχώρα. Είμαστε σίγουροι γι’ αυτό», λέει ο Στεφάν Κοστά, καθηγητής γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο της Καν και ειδικός για την κλιματική αλλαγή στη Νορμανδία.
Η γαλλική κυβέρνηση έχει ήδη αποδεχθεί την ήττα της. Υστερα από αιώνες κατασκευής αναχωμάτων και πέτρινων τειχών, οι αρμόδιες υπηρεσίες υιοθέτησαν πλέον φιλοσοφία συμβίωσης και προσαρμογής με τη θάλασσα. Οι κοινότητες στις παραλίες της απόβασης επεξεργάζονται τώρα σχέδια, στα οποία περιλαμβάνεται ακόμη και η μετεγκατάστασή τους σε ασφαλέστερα σημεία.
Για πολλούς, όμως, η εγκατάλειψη μιας τόσο ιστορικής τοποθεσίας είναι αδιανόητη. «Οι παραλίες της Νορμανδίας δεν είναι απλά σύμβολα. Είναι μέρος ενός μύθου. Ολοι πρέπει να έρθουν εδώ τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους για να καταλάβουν τι έγινε στο σημείο αυτό», λέει ο Σαρλ ντε Βαλαβέγ, δήμαρχος της κωμόπολης Σεν-Μαρί-ντι-Μον, όπου βρίσκεται η παραλία Γιούτα.
Η προσωπική ιστορία του δημάρχου είναι συνυφασμένη με την απόβαση. Αμερικανοί αλεξιπτωτιστές, που προσγειώθηκαν στο κέντρο του χωριού λίγες ώρες πριν από την απόβαση, τραυμάτισαν σοβαρά τον πατέρα του σημερινού δημάρχου. Ο τραυματίας δέχθηκε τις πρώτες βοήθειες των αλεξιπτωτιστών, οι οποίοι τον μετέφεραν σε πλοίο-νοσοκομείο. Υστερα από πέντε χειρουργεία στο Λονδίνο, ο τραυματίας επέστρεψε στο –απελευθερωμένο πλέον– χωριό του.
Ακόμη, όμως, και αν η γαλλική κυβέρνηση υποχωρήσει, το κόστος της σωτηρίας των παραλιών της Νορμανδίας είναι απαγορευτικό. Το μηχανικό τμήμα του στρατού των ΗΠΑ δαπάνησε 6 εκατ. δολάρια το 2010 μόνο και μόνο για την κατασκευή νέων θεμελίων στα μπούνκερ της Πουέντ-ντι-Οκ, βυθίζοντας τσιμεντένιους ογκόλιθους στη βάση του βράχου.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")