Οπως μάλιστα συνέβη στο παρελθόν με τα αιολικά και πολύ πρόσφατα με τα φωτοβολταϊκά, το επενδυτικό ενδιαφέρον για εγκατάσταση συστημάτων μπαταριών για αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας που θα παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) είναι πληθωρικό και ήδη πολλαπλάσιο των στόχων που θέτει το ΕΣΕΚ.
Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) έχει εγκρίνει μέχρι και τις αρχές Ιανουαρίου αιτήσεις για έργα αποθήκευσης συνολικής ισχύος 19,426 GW, όταν ο αναβαθμισμένος στόχος του ΕΣΕΚ προβλέπει για το 2030 ισχύ 5,6 GW από μπαταρίες και 2,5 GW από έργα αντλησιοταμίευσης (σύνολο 8,1 GW).
Ελέγχοντας τον καιρό
Οι μπαταρίες είναι η τεχνολογία που θα δώσει λύση στην ευμετάβλητη παραγωγή των αιολικών και φωτοβολταϊκών, αποθηκεύοντας την ενέργεια την ώρα που δεν καταναλώνεται και διοχετεύοντάς τη στο σύστημα όταν δεν φυσάει ή όταν δεν έχει ήλιο.
Με τον τρόπο αυτό συμβάλλει στην περαιτέρω διείσδυση παραγωγής ΑΠΕ, καθώς διασφαλίζει την ομαλή ενσωμάτωσή τους στο σύστημα και περιορίζει τις ανάγκες επέκτασης των δικτύων. Υπό αυτή την έννοια είναι κοινή η εκτίμηση στην αγορά, αλλά και στο αρμόδιο υπουργείο και στους φορείς, ότι η επίτευξη των αναβαθμισμένων στόχων για τη διείσδυση των ΑΠΕ θα κριθεί από το πόσο γρήγορα θα υλοποιηθούν τα έργα αποθήκευσης. Για τους επενδυτές με σημαντική παραγωγή ΑΠΕ, η αποθήκευση θα τους δώσει τη δυνατότητα καλύτερης αξιοποίησης του χαρτοφυλακίου τους και προβλεψιμότητας για τη συμμετοχή τους στη χονδρεμπορική αγορά και παράλληλα μεγαλύτερη ευελιξία στη σύναψη πράσινων διμερών συμβολαίων (PPAs) με μεγάλους καταναλωτές ή προμηθευτές ρεύματος.
Η ΡΑΕ έχει εγκρίνει μέχρι και τις αρχές Ιανουαρίου αιτήσεις για έργα αποθήκευσης συνολικής ισχύος 19,426 GW.
Επιδοτήσεις
Σε αυτή τη φάση, ο συνωστισμός των επενδυτών συνδέεται με το να προλάβουν να εντάξουν τα έργα τους στο επιδοτούμενο χαρτοφυλάκιο των 900 ΜW που θα λάβει επενδυτική και λειτουργική ενίσχυση. Η Ε.Ε. ενέκρινε τον περασμένο Σεπτέμβριο την πρόταση της Ελλάδας για τη στήριξη έργων αποθήκευσης 900 ΜW, με ένα κονδύλι της τάξεως των 341 εκατ. ευρώ που θα δοθεί με τη μορφή επενδυτικής ενίσχυσης, αλλά και ετήσια λειτουργική ενίσχυση στη συνέχεια για τα πρώτα δέκα χρόνια λειτουργίας. Η ανάθεση των συμβάσεων στα επιλεγμένα έργα, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της Κομισιόν, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί πριν από το τέλος του 2023 και η εγκατάσταση των συστημάτων αποθήκευσης να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2025. Από το Ταμείο Ανάκαμψης έχουν διασφαλισθεί πόροι 200 εκατ. ευρώ για έργα αποθήκευσης, τα οποία θα χαθούν εάν δεν επιτευχθεί το παραπάνω χρονοδιάγραμμα. Πρόσθετη χρηματοδότηση 250 εκατ. ευρώ διασφαλίστηκε για το έργο αντλησιοταμίευσης της ΤΕΡΝΑ στην Αμφιλοχία, δυναμικότητας 680 MW, που κατασκευάζεται ήδη.
Ο αρχικός σχεδιασμός του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την πρώτη δημοπρασία έργων που θα λάβουν επενδυτική και λειτουργική ενίσχυση μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2023 δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται, καθώς εκκρεμούν ακόμη σημαντικές ρυθμίσεις για τη διεξαγωγή της, ζήτημα που προκαλεί ανησυχία στην πλευρά της αγοράς, καθώς καθυστέρηση στα έργα αποθήκευσης θα επιβραδύνει και τον ρυθμό ανάπτυξης των ΑΠΕ λόγω του κορεσμού των δικτύων. «Προκειμένου να υπερκεραστούν τα προβλήματα χωρητικότητας στο σύστημα, θα πρέπει πολύ γρήγορα να αδειοδοτηθούν οι μονάδες αποθήκευσης και να συνδεθούν στο δίκτυο. Για να γίνει αυτό, απαιτείται να δοθεί προτεραιότητα για περιβαλλοντική αδειοδότηση, αλλά και στους όρους σύνδεσης από τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), και απαιτείται επίσης να ολοκληρωθεί το ρυθμιστικό πλαίσιο το συντομότερο δυνατό», δηλώνει στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, Κωνσταντίνος Μαύρος.
Εν αναμονή της πρώτης δημοπρασίας για έργα αποθήκευσης, που κατά πάσα πιθανότατα μετατίθεται για το δεύτερο τρίμηνο του έτους, θέση «μάχης» έχουν πάρει όλοι οι μεγάλοι ενεργειακοί και κατασκευαστικοί όμιλοι που δραστηριοποιούνται στην αγορά των ΑΠΕ, αλλά και ξένες εταιρείες.
Η λίστα των επενδυτών
Το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο αδειών συγκεντρώνουν η Mytilineos και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες με ισχύ 1,1 GW και 1 GW, αντιστοίχως. Η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, πέραν του έργου αντλησιοταμίευσης, έχει πάρει άδειες αποθήκευσης για ισχύ 625 MW, o όμιλος Κοπελούζου για 775 MW, η «Ρόκας» για 540 MW, η Ιντρακάτ για 496,6 MW, η «Ελλάκτωρ» για 417,37 MW, η More (όμιλος Μotor Oil) για πάνω από 300 MW και η ΕΛΠΕ Ανανεώσιμες για 175 MW. Οι γαλλικές εταιρείες AKUO και Voltalia, με έργα ισχύος 386,75 MW και 300 MW αντιστοίχως, η πορτογαλική EDRP με έργα ισχύος 150 MW, η ιταλική Enel με άδειες για ισχύ πάνω από 300 MW και η γερμανική ABO είναι μεταξύ των ξένων εταιρειών που έχουν διασφαλίσει άδειες αποθήκευσης.
Ελληνικοί και ξένοι όμιλοι ενώνουν τις δυνάμεις τους για τα υπεράκτια αιολικά
Κεντρικό ρόλο στην υλοποίηση των αναβαθμισμένων στόχων για συμμετοχή των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή σε ποσοστό 80% θα παίξουν τα υπεράκτια αιολικά.
Η θαλάσσια αιολική ενέργεια αναμένεται να είναι η σημαντικότερη πηγή παραγωγής του ηλεκτρισμού που θα καταναλώνει η Ευρώπη περί το 2040, με τη στρατηγική της Ε.Ε. να θέτει στόχο την αύξηση της παραγωγής από τα 12 GW σήμερα στα 60 GW το 2030. Σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα μέσω του νέου Eθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) θέτει στόχο 2,5 GW θαλάσσιας αιολικής ενέργειας έως το 2030.
Μεγάλοι και ξένοι όμιλοι έχουν ενώσει ήδη τις δυνάμεις τους για να διεκδικήσουν χώρο στα βαθιά νερά των ελληνικών θαλασσών, αναμένοντας την έναρξη του πρώτου διαγωνισμού παραχώρησης, που τοποθετείται από τις αρμόδιες αρχές μέσα στο 2027. Αυτό σημαίνει ότι στο πλέον αισιόδοξο σενάριο, τα πρώτα έργα θα αρχίσουν να κατασκευάζονται το 2028. Η «αυλαία» της νέας αγοράς, που σύμφωνα με τη γενική γραμματέα Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου θα προσελκύσει επενδύσεις ύψους 6,4 δισ. ευρώ και θα δημιουργήσει πάνω από 8.000 θέσεις εργασίας, θα ανοίξει με ένα πιλοτικό έργο στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης.
Προβάδισμα δίνει ο σχεδιασμός στον όμιλο Κοπελούζου ο οποίος είχε διασφαλίσει άδεια παραγωγής υπεράκτιου πάρκου στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης ισχύος 216 MW το 2012, όταν έγινε η πρώτη απόπειρα ανοίγματος της αγοράς. Αδεια από τη ΡΑΕ είχε διασφαλίσει το ίδιο διάστημα για αιολικό πάρκο στα βορειοανατολικά της Λήμνου ισχύος 498,15 MW η RF Εnergy, συμφερόντων Φειδάκη – Ρέστη. Την περασμένη άνοιξη, ο όμιλος Κοπελούζου ανακοίνωσε τη συγχώνευση των δύο αδειών και τη δημιουργία ενός κοινοπρακτικού σχήματος κάτω από την εταιρεία «Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα Αιγαίου Α.Ε.» με στόχο την ανάπτυξη θαλάσσιων αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος 850 MW. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ), που έχει εκ του νόμου αναλάβει την προετοιμασία και τη διενέργεια των διαγωνισμών, έχει συμπεριλάβει στις προτεραιότητες και την περιοχή της Κρήτης και δύο ακόμη περιοχές που δεν έχουν ανακοινωθεί και σύμφωνα με πληροφορίες φαίνεται να είναι στα βόρεια της Ανδρου και βορειοανατολικά της Λήμνου.
Το χρονοδιάγραμμα της ΕΔΕΥΕΠ προβλέπει την ολοκλήρωση μέσα στον Μάιο του εθνικού σχεδίου ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων. Μέσα στο τρίτο τρίμηνο του έτους αναμένεται η υποβολή των τεχνικών μελετών για τον προσδιορισμό των οργανωμένων θαλάσσιων αιολικών πάρκων και το πρώτο τρίμηνο του 2024 η έκδοση του προβλεπόμενου από τον νόμο προεδρικού διατάγματος. Θα ακολουθήσει μέσα στο δεύτερο τρίμηνο του έτους η υποβολή των αιτήσεων από τους υποψήφιους επενδυτές για τον πρώτο γύρο παραχωρήσεων και την έκδοση αδειών ερευνών. Από το τρίτο τρίμηνο του 2024 έως το τρίτο τρίμηνο του 2026 θα διεξαχθούν οι έρευνες των επενδυτών στις θαλάσσιες παραχωρήσεις. Στο πρώτο τρίμηνο του 2027 θα ανακοινωθεί ο διαγωνισμός της ΡΑΕ για την τιμή αποζημίωσης της παραγόμενης ενέργειας. Το πρώτο τρίμηνο του 2028 θα οριστικοποιηθούν τα αποτελέσματα των διαγωνισμών, θα εκδοθούν οι άδειες και θα υπογραφούν οι συμβάσεις σύνδεσης για να ξεκινήσει η κατασκευή των έργων μέσα στο τρίτο τρίμηνο της ίδιας χρονιάς.
Οι συμμαχίες
Οι επενδυτές πάντως βρίσκονται εν δράσει και η κινητικότητα για συμμαχίες μεταξύ ξένων οι οποίοι κατέχουν τεχνογνωσία –που το θεσμικό πλαίσιο θέτει ως προϋπόθεση– και εγχώριων ομίλων συνεχίζεται. Συμφωνία κυοφορείται μεταξύ της Ελλάκτωρ και μεγάλης εταιρείας από τη Βόρεια Ευρώπη, με τις πληροφορίες να «δείχνουν» τη νορβηγική Equinor. Η εταιρεία, που αποτελεί μετεξέλιξη του πετρελαϊκού κολοσσού Statoil είχε υποβάλει στο ΥΠΕΝ πρόταση από το 2019 για την κατασκευή υπεράκτιου αιολικού πάρκου στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Τήνου, Σύρου και Μυκόνου. Μέχρι τώρα συμφωνίες για ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων στις ελληνικές θάλασσες έχουν υπογράψει η γερμανική RWE με την ΕΛΠΕ Ανανεώσιμες, η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή με την Ocean Winds (κοινοπραξία της πορτογαλικής EDPR και της γαλλικής Engie), η Mytilineos με τη δανέζικη Copenhagen Offshore Partners, η Motor Oil με την Abu Dhabi Future Energy Company (Masdar) και η Iντρακάτ με την Parkwind. Εταίρο αναζητεί και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, η οποία βρίσκεται σε συζητήσεις με τρεις ξένες εταιρείες και τις πληροφορίες να τη φέρουν πιο κοντά στη γαλλική Total Eren.
Εθνικά μας «καύσιμα» ο ήλιος και ο άνεμος
Tη βαρύτητα που δίνεται μέσω του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) στον τομέα της αποθήκευσης επισημαίνει με δηλώσεις του στην «Κ» ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας. «Μετατοπίζουμε το κέντρο βάρους στην ανάπτυξη της απαιτούμενης αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, με 8 GW μέχρι το 2030. Κι αυτό γιατί τα συστήματα αποθήκευσης θα μπορούν να αποθηκεύουν την περίσσια ενέργεια από τον ήλιο και τον άνεμο, που σήμερα χάνεται και μένει αναξιοποίητη, και να τη χρησιμοποιεί το σύστημα τις ώρες που δεν παράγεται, όπως τις βραδινές. Με αυτόν τον τρόπο τα συστήματα αποθήκευσης θα μπορούν να μετατραπούν σε μονάδες βάσης, προσδίδοντας την απαιτούμενη ασφάλεια και αξιοπιστία στο ηλεκτρικό μας σύστημα» τονίζει.
Ο ίδιος επισημαίνει και την ανάδειξη σε κεντρικό πυλώνα του ΕΣΕΚ της ενεργειακής αποδοτικότητας και εξοικονόμησης που, όπως τονίζει, θα μας οδηγήσουν ταχύτερα στη μείωση των εκπομπών CO2. «Αμεσα, μέχρι το 2025, αυξάνουμε σχεδόν κατά 50% τις επενδύσεις στην αναβάθμιση κτιρίων, ενώ το 2030 οι επενδύσεις αυτές θα ξεπεράσουν τα 7,8 δισ. ευρώ. Με το νέο ΕΣΕΚ δίνουμε υπεραξία στην ελληνική οικονομία, δημιουργούμε νέους καινοτόμους τομείς ανάπτυξης, νέες θέσεις απασχόλησης και αξιοποιούμε το μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Ελλάδας: ο ήλιος, ο άνεμος και η γεωθερμία είναι τα «εθνικά» πράσινα καύσιμα της Ελλάδας, που θα μας οδηγήσουν σε ανταγωνιστικότερες τιμές ενέργειας για όλους τους καταναλωτές», αναφέρει ο υπουργός.
Σχολιάζοντας τους συνολικότερους στόχους του ΕΣΕΚ αναφέρει ότι με τον διπλασιασμό των ΑΠΕ μέχρι το 2030 μειώνεται παράλληλα η εξάρτηση της χώρας από τα ορυκτά καύσιμα. «Την ώρα που το 2017 και το 2018 τα ορυκτά καύσιμα αντιπροσώπευαν το 80% της συνολικής μας ηλεκτροπαραγωγής, το 2022 βρισκόμαστε στο 46% και μέχρι το 2030 το ποσοστό θα μειωθεί στο 20%», σημειώνει.
«Συνθέτουμε ένα φιλόδοξο σχέδιο για το αύριο, που ενσωματώνει τις προκλήσεις του σήμερα: ενεργειακή ασφάλεια και προσιτές τιμές ενέργειας για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγρότες και φιλοδοξούμε ότι η Ελλάδα θα είναι στις πρώτες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης που θα υποβάλει το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα μέχρι τον Απρίλιο του 2023. Με σχέδιο και αποφασιστικότητα η χώρα μας προχωράει μπροστά ώστε να πρωταγωνιστήσει στην πράσινη μετάβαση και την προστασία του περιβάλλοντος», τονίζει ο κ. Σκρέκας.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")