Προσχέδιο έκθεσης μίας επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την
κλιματική αλλαγή περιέχει εξαιρετικά δυσοίωνες εκτιμήσεις σχετικά με τη
θέρμανση του πλανήτη, υποστηρίζοντας ότι πιθανότατα η αύξηση της θερμοκρασίας
θα ξεπεράσει το βασικό όριο των 1,5 βαθμών Κελσίου κατά τη δεκαετία του 2040
και ότι αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποφευχθεί.
Το προσχέδιο της έκθεσης έχει συνταχθεί από τη
Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on
Climate Change - IPCC) του ΟΗΕ και το περιεχόμενό της διέρρευσε και
παρουσιάζεται, μεταξύ άλλων μέσων, από τη χθεσινή (14/02)
Washington
Post.
Μετά την άνοδο της θερμοκρασίας, σύμφωνα με την έκθεση,
είναι δυνατό να παρατηρηθεί μείωσή της, εάν βρεθεί τρόπος να απομακρυνθεί από
την ατμόσφαιρα ικανή ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα. Ωστόσο, η προοπτική αυτή είναι
μάλλον μη εφικτή στην κλίμακα που θα απαιτούταν, όπως σημειώνεται.
Ο στόχος των 1,5 ο
C είναι καθοριστικής σημασίας για τα
μικρά νησιωτικά κράτη που ήδη ανησυχούν για την αυξανόμενη στάθμη των θαλασσών,
αλλά και για άλλα έθνη ιδιαίτερα ευάλωτα στην υπερθέρμανση του πλανήτη.
Υπενθυμίζεται ότι ο στόχος για μη άνοδο της θερμοκρασίας πέραν του ορίου αυτού προβλέπεται
ρητά στη συμφωνία του Παρισιού.
Το προσχέδιο του εγγράφου αναφέρει ότι υπάρχει «πολύ υψηλός
κίνδυνος» αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη περισσότερο από 1,5 βαθμούς σε
σύγκριση με τη θερμοκρασία που παρατηρούταν στα μέσα και τέλη του 19ου αιώνα,
περίοδος που χρησιμοποιείται ως χρονικό διάστημα αναφοράς. Η διατήρηση της
θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από αυτό το επίπεδο καθ’ όλη τη διάρκεια του τρέχοντος
αιώνα, χωρίς να σημειωθεί κάποια -έστω σύντομη- υπέρβαση, είναι πιθανό να είναι
«ήδη μη εφικτή», διαπιστώνει η έκθεση.
Ο
Jonathan Lynn,
εκπρόσωπος της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή των Ηνωμένων
Εθνών, υπογράμμισε ότι η σύνταξη του προσχέδιου της έκθεσης βρίσκεται ακόμη
σε εξέλιξη. «Το κείμενο είναι πολύ πιθανό να διαφοροποιηθεί μεταξύ αυτού του προσχέδιου
και της τελικής έκθεσης προς τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής που θα εγκριθεί»,
δήλωσε.
Ο
ειδικός για το
κλίμα στο πανεπιστήμιο
Duke, Drew Shindell, ο
οποίος αναφέρεται ως ένας από τους συντάκτες του προσχέδιου, σημείωσε επίσης
ότι το έγγραφο που διέρρευσε είναι μια πολύ πρώιμη έκδοση της πλήρους έκθεσης. «Είναι
πολύ πιο αυστηρό και πολύ πιο πρώιμο από το τελικό έγγραφο», ανέφερε.
Αν και ανησυχητικό, το συμπέρασμα του προσχεδίου δε θα προκαλούσε
έκπληξη σε όσους έχουν παρακολουθήσει τον αυξανόμενο αριθμό επιστημονικών
ερευνών που επισημαίνουν το τι ακριβώς θα χρειαζόταν να γίνει προκειμένου να αποφευχθεί
η θέρμανση του πλανήτη περισσότερο από 1,5 βαθμούς Κελσίου. Η θερμοκρασία της Γης
έχει ήδη αυξηθεί κατά ένα βαθμό Κελσίου ή περισσότερο.
Σε ορισμένες περιοχές, σημειώνει η έκθεση, η αύξηση της θερμοκρασίας
έχει ήδη ξεπεράσει τους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Σε γενικές γραμμές, η θέρμανση
είναι περισσότερο έντονη πάνω από τις χερσαίες εκτάσεις από ότι πάνω από τους ωκεανούς,
ενώ ιδιαίτερα έντονη αύξηση της θερμοκρασίας παρατηρείται στην Αρκτική.
Το έγγραφο διαπιστώνει ότι η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2
βαθμούς Κελσίου θα δημιουργούσε σημαντικά μεγαλύτερους κινδύνους από πολλές
απόψεις σε σχέση με μία αύξηση της τάξης των 1,5 ο
C, σενάριο για το οποίο, επίσης,
διαπιστώνονται σοβαροί κίνδυνοι.
Σύμφωνα με το έγγραφο, ένας σοβαρός κίνδυνος ανακύπτει ήδη
σε ιδιαίτερα ευαίσθητα θαλάσσια οικοσυστήματα, όπως οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, και
μία αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,5 ο
C
ενδέχεται να
αποβεί καταστρεπτική για αυτά.
Το έγγραφο διαπιστώνει ότι ο πλανήτης, στις αρχές του 2016, είχε
περιθώριο να παρουσιάσει εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αντίστοιχες με αυτές
μιας περιόδου 12 έως 16 ετών, προκειμένου να είναι δυνατή η συγκράτηση της ανόδου
της θερμοκρασίας κάτω από τους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Δύο χρόνια έχουν ήδη
περάσει, ενώ και τρίτος χρόνος θα έχει σχεδόν παρέλθει μέχρι να οριστικοποιηθεί
το προσχέδιο έκθεσης και να κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο του 2018.
Μόλις εξαντληθεί αυτό το «αποθεματικό» εκπομπών, αυτές θα
πρέπει να μηδενιστούν για να συνεχίσει να είναι εφικτή η επίτευξη του στόχου των
1,5 βαθμών Κελσίου- κάτι που σχεδόν σίγουρα δε θα συμβεί ποτέ, καθώς θα έβλαπτε
δραματικά την παγκόσμια οικονομία.
Δεδομένου ότι τέτοιες ταχύτατες και δραστικές μειώσεις των εκπομπών
δεν είναι πιθανές, η έκθεση σημειώνει ότι είναι σχεδόν αναπόφευκτο η αύξηση της
θερμοκρασίας του πλανήτη να υπερβεί το όριο των 1,5 βαθμών Κελσίου. Μετά από
αυτό, προκειμένου να μειωθεί η θερμοκρασίας της Γης και να αποφευχθεί η
μακροχρόνια παραμονή σε επικίνδυνα υψηλές θερμοκρασίες, θα ήταν απαραίτητο να
αφαιρεθεί διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα σε τόσο εκτεταμένη κλίμακα που
καθιστά εξαιρετικά προβληματική αυτή την εναλλακτική.
Τα σενάρια απομάκρυνσης του άνθρακα περιλαμβάνουν γενικά την
αναδάσωση μεγάλων εκτάσεων γης ή την καλλιέργεια δένδρων ή άλλων φυτών στις εκτάσεις
αυτές, αλλά και την αποθήκευση στο υπέδαφος των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα
που θα προέκυπταν. Ωστόσο, «η αυξημένη παραγωγή και χρήση βιομάζας είναι δυνατό
να αυξήσει την πίεση στους χερσαίους και υδάτινους πόρους, την παραγωγή
τροφίμων, τη βιοποικιλότητα και να επηρεάσει την ποιότητα του αέρα», σημειώνει
το προσχέδιο. «Ως εκ τούτου, η κλίμακα και η ταχύτητα υλοποίησης που απαιτείται
σε ορισμένα σενάρια για την επίτευξη του στόχου των 1,5 βαθμών Κελσίου
ενδέχεται να καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την εφαρμογή τους».
«Η αποφυγή της θέρμανσης κατά 1,5 ο
C θα είναι πολύ, πολύ δύσκολη
χωρίς κάποια σημαντική υπέρβαση», δήλωσε ο
Michael
Oppenheimer, κλιματικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του
Princeton, σημειώνοντας ότι σχολιάζει αποκλειστικά την
κατάσταση από την επιστημονική σκοπιά και όχι το έγγραφο που διέρρευσε.
«Ορισμένες από τις ενδείξεις υψηλού κινδύνου νομίζω ότι δεν
προκαλούν έκπληξη, καθώς δεν είμαστε σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου
των 1,5 βαθμών Κελσίου και η εναρμόνισή μας με το στόχο αυτό θα απαιτούσε
τεράστιες αλλαγές», πρόσθεσε ο
Shindell,
σημειώνοντας ότι δε μιλά ως συντάκτης του προσχέδιου της έκθεσης ούτε εξ
ονόματος της
IPCC, αλλά
απλώς ως επιστήμονας με πείρα στον τομέα αυτό. «Αυτό το βασικό συμπέρασμα
νομίζω ότι μπορούμε να πούμε ότι δεν αποτελεί έκπληξη για κανέναν. Οποιοσδήποτε
επιστήμονας στον τομέα του κλίματος θα σας έλεγε το ίδιο, ακόμα και χωρίς την
έκθεση».
Οι διαρροές εγγράφων έχουν καταστεί κανόνας για τις
σημαντικότερες εκθέσεις των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με το κλίμα, δεδομένου ότι
υποβάλλονται σε κρίση από πολλούς αξιολογητές.
Οι συγγραφείς έχουν προθεσμία ως τις 15 Μαΐου προκειμένου να
συμπεριλάβουν οποιοδήποτε νέο δημοσιευμένο υλικό στην έκθεσή τους. Παρόλα αυτά,
είναι απίθανο να αλλάξει το βασικό συμπέρασμα ότι υπάρχει πολύ λίγος χρόνος για
να αποφευχθεί η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου, σε περίπτωση
που αποκλειστεί κάποια εκτεταμένη τεχνολογική παρέμβαση.