Εμφύλιοι πόλεμοι που σπέρνουν τόση καταστροφή και βάσανα σε
μια ολόκληρη χώρα δεν έχουν πραγματικούς νικητές. Αλλά ένας πόλεμος στη Συρία -
αυτός εναντίον του λεγόμενου χαλιφάτου του Ισλαμικού Κράτους - τελειώνει και οι
νικητές ετοιμάζονται να μοιραστούν τα λάφυρα.
Μετά τη Μοσούλη και τη Ράκα, το τελευταίο αστικό προπύργιο
του ISIS, το Ντέιρ αλ Ζορ κοντά στα ιρακινά σύνορα έπεσε στις κυβερνητικές
δυνάμεις του Ασαντ. Το Ισλαμικό Κράτος θα παραμείνει σε κάποια μορφή ως
εξέγερση και πηγή ιδεολογικής έμπνευσης, αλλά ως εδαφική οντότητα ή χαλιφάτο
έχει τελειώσει.
Αλλά τι γίνεται με τον άλλο πόλεμο στη Συρία, την εξέγερση
κατά του καθεστώτος Aσαντ και τις προσπάθειές του - με τη βοήθεια του Ιράν και
της Ρωσίας - να συντρίψει την αντιπολίτευση;
Η σημερινή κατάσταση στο έδαφος σημαίνει ότι δυνάμεις από
τις παραπάνω χώρες θα βρίσκονται σε στενή εγγύτητα με τα στρατεύματα των
Ηνωμένων Πολιτειών, που υποστηρίζουν ορισμένες από τις ομάδες κατά του Ασαντ.
Ο Ασαντ κέρδισε στρατιωτικά τον πόλεμο στη Συρία. Με τη
βοήθεια του Ιράν και της Ρωσίας, έχει νικήσει την αρχική εξέγερση ή επανάσταση.
Οι ομάδες των ανταρτών που παραμένουν έχουν βρεθεί στο περιθώριο, και αυτό που
αναδύεται είναι ένας νέος στρατηγικός χάρτης, με τη Συρία να χωρίζεται σε
διάφορες ζώνες: μία που ελέγχεται από το καθεστώς του Ασαντ (με τη στήριξη της
Ρωσίας και του Ιράν), μια άλλη που ελέγχεται από τις Συριακές Δημοκρατικές
Δυνάμεις (ένα αμάλγαμα κουρδικών, αραβικών και άλλων ομάδων που υποστηρίζονται
από τις ΗΠΑ) και άλλες που ελέγχονται από διάφορα στοιχεία της συριακής
αντιπολίτευσης, υποστηριζόμενα σε διαφορετικό βαθμό από την Τουρκία και την
Ιορδανία.
Αφού βοήθησε τον Ασαντ να αποκαταστήσει τον έλεγχό του πάνω
σε ένα σημαντικό μέρος του συριακού πληθυσμού, η Μόσχα κρατάει τα καλύτερα
χαρτιά στο διπλωματικό τελικό παιχνίδι. Με την απομάκρυνση της απειλής από το
ISIS, το μέλλον της Συρίας θα συνεχίσει να καθορίζεται από διάφορους
εξωτερικούς παίκτες, που δίνουν τις δικές τους στρατηγικές μάχες, αναζητώντας
τοπικό πλεονέκτημα.
Οι τέσσερις κύριοι παράγοντες είναι οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η
Τουρκία και το Ιράν.
Η Ουάσιγκτον πρέπει τώρα να λάβει μια απόφαση: Θα παραμείνει
στη Βόρεια Συρία για να υπερασπιστεί τα κέρδη των Συριακών Δημοκρατικών
Δυνάμεων, τις οποίες έχει εξοπλίσει, εκπαιδεύσει και οδηγήσει στη νίκη στη Ράκα
και στην περιοχή βόρεια του ποταμού Ευφράτη;
Πέρα από την καταπολέμηση των τζιχαντιστών, οι ΗΠΑ δεν
φαίνεται να έχουν πραγματική πολιτική για την επόμενη μέρα στη Συρία. Για
παράδειγμα, η Ουάσιγκτον συνεχίζει να λέει ότι ο Ασαντ πρέπει να φύγει και ότι
οι ημέρες του είναι μετρημένες, αλλά παρ' όλα αυτά οι ΗΠΑ έχουν πάψει να
υποστηρίζουν όποιον αντιτίθεται στον Ασαντ.
Εξίσου δύσκολη είναι και η θέση της Τουρκίας. Ο Ερντογάν
θέλει να διασφαλίσει ότι το κουρδικό ζήτημα στην Τουρκία δεν θα εξελιχθεί σε
εμφύλιο πόλεμο και θα εξομαλύνει ολοένα και περισσότερο τις σχέσεις με τον
Ασαντ για να περιορίσει την ανεξαρτησία των Κούρδων της Συρίας.
Πράγματι, αφού στήριξε για πολύ καιρό την αντιπολίτευση κατά
του Ασαντ, η Τουρκία πρόδωσε τελικά τις ομάδες της αντιπολίτευσης, για να
εξασφαλίσει μια πιο ευνοϊκή θέση έναντι του κουρδικού YPG, το οποίο θεωρεί
τρομοκρατική οργάνωση.
Αντίθετα από τις ΗΠΑ και την Τουρκία, η Τεχεράνη είχε έναν
σαφή στόχο από την αρχή. Υποστηρίζοντας το καθεστώς Ασαντ (και προσφέροντας σημαντική
στήριξη στη σιιτική κυβέρνηση στο Ιράκ), επεδίωξε να εξασφαλίσει την ηγεμονία
της στη Βόρεια Μέση Ανατολή, στα εδάφη που εκτείνονται από τον Λίβανο ως τη
Συρία, το Ιράκ και τα σύνορα του Ιράν.
Αυτή η νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας, για την οποία αγωνίστηκε
τόσο έντονα το Ιράν, φαίνεται σήμερα εφικτή. Αυτό σημαίνει ότι το Ιράν μπορεί
να αντισταθμίσει το Ισραήλ και να δημιουργήσει αγωγούς πετρελαίου, εμπορικές
οδούς και αυτοκινητοδρόμους ως τις ακτές της Μεσογείου.
Και η Τεχεράνη έχει στρατεύματα στο έδαφος για να
υποστηρίξει τη θέση της. Το Ιράν διοικεί δεκάδες χιλιάδες σιίτες στρατιώτες
μέσα στη Συρία, γεγονός που δίνει στην Τεχεράνη περισσότερη επιρροή από
οποιονδήποτε άλλο παίκτη.
Μετά το Ιράν, η Ρωσία είναι ο άλλος μεγάλος νικητής της
συριακής σύγκρουσης, αναζωογονώντας τον ρόλο της στην περιοχή και
εξασφαλίζοντας σημαντικές στρατιωτικές βάσεις. ΗΠΑ και Ρωσία συμφωνούν μόνο
στην ανάγκη να ηττηθεί το Ισλαμικό Κράτος, αλλά η Μόσχα είναι εκείνη που έχει
το στρατιωτικό και διπλωματικό πλεονέκτημα στο έδαφος.
(Πηγή: «ΤΟ ΒΗΜΑ»)