IEA: Εφικτή η Καθολική Πρόσβαση στην Ενέργεια ως το 2030 Χάρη στην Αυξανόμενη Πολιτική Βούληση και τη Μείωση του Κόστους

Μια νέα και λεπτομερής ανάλυση από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ) διαπιστώνει ότι η πλέον αποδοτική, από πλευράς κόστους, στρατηγική για καθολική πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια και τις εγκαταστάσεις καθαρού μαγειρέματος στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι συμβατή με την επίτευξη των παγκόσμιων στόχων για το κλίμα, αποτρέποντας, παράλληλα, εκατομμύρια πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο. Η στρατηγική αυτή θα ωφελήσει επίσης τις γυναίκες, καθώς θα απελευθερώσει δισεκατομμύρια ώρες που χάνονται σήμερα για τη συλλογή καυσόξυλων.

Τα ευρήματα αποτελούν θετική ένδειξη ότι η καθολική πρόσβαση στην ενέργεια είναι εφικτή για τα δισεκατομμύρια ανθρώπων που εξακολουθούν να στερούνται βασικών ενεργειακών υπηρεσιών. Η νέα έκθεση Energy Access Outlook : from Poverty to Prosperity, μέρος της σειράς World Energy Outlook -2017, παρέχει για πρώτη φορά μία ιστορική ανάλυση για 140 χώρες, αναδεικνύοντας ότι ο αριθμός των ατόμων χωρίς πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια έπεσε το 2016 στο 1,1 δισ., από 1,6 δισ. που ήταν το 2000.

Οι αναπτυσσόμενες χώρες στην Ασία σημειώνουν σημαντική πρόοδο. Πολλές χώρες της περιοχής βρίσκονται σε καλό δρόμο για την επίτευξη παγκόσμιας ενεργειακής πρόσβασης έως το 2030, ενώ η Ινδία βρίσκεται σε πορεία προς την επίτευξη του στόχου αυτού μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2020. Παρά την πρόοδο αυτή, 674 εκατομμύρια αναμένεται να παραμείνουν χωρίς πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια το 2030, το 90% των οποίων ζει στην υποσαχάρια Αφρική.

«Τα καλά νέα είναι ότι η σύγκλιση της πολιτικής βούλησης και των μειώσεων του κόστους επιταχύνει την πρόοδο», δήλωσε ο δρ Fatih Birol, εκτελεστικός διευθυντής του IEA. «Απλά κοιτάξτε την Ινδία, η οποία έχει παράσχει πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια σε μισό δισεκατομμύριο ανθρώπους από το 2000. Οι τεράστιες προσπάθειες της κυβέρνησης τα τελευταία χρόνια έχουν θέσει τη χώρα σε τροχιά επίτευξης μιας από τις μεγαλύτερες επιτυχίες στον τομέα του εξηλεκτρισμού».

Ενώ τα ορυκτά καύσιμα, κυρίως ο άνθρακας, αποτελούν τις κύριες νέες πηγές πρόσβασης στην ηλεκτρική ενέργεια από το 2000, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας φαίνεται να καλύπτουν ταχύτατα τη διαφορά, τροφοδοτώντας περισσότερο από το ένα τρίτο των νέων συνδέσεων τα τελευταία πέντε χρόνια. Η μετατόπιση αυτή αναμένεται να επιταχυνθεί τα επόμενα χρόνια και μέχρι το 2030 οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αναμένεται να παρέχουν νέα πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια για κάθε τρία στα πέντε άτομα, σύμφωνα με την ανάλυση.

Η έκθεση παρουσιάζει επίσης μια στρατηγική για την επίτευξη καθολικής πρόσβασης στην ενέργεια, η οποία αποτελεί έναν από τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ που υιοθετήθηκαν το 2015 από 193 χώρες με σκοπό να διασφαλιστεί η καθολική πρόσβαση σε οικονομικά προσιτές, αξιόπιστες και σύγχρονες ενεργειακές υπηρεσίες μέχρι το 2030. Η έκθεση υπογραμμίζει τα συσχετιζόμενα κόστη και οφέλη μιας τέτοιας στρατηγικής, υπογραμμίζοντας τον κεντρικό ρόλο της ενέργειας στην επίτευξη των στόχων της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης.

Σε αντίθεση με την ηλεκτρική ενέργεια, η βελτιωμένη πρόσβαση σε καθαρές εγκαταστάσεις μαγειρέματος παραμένει ασαφής. Σήμερα, 2,8 δισ. άνθρωποι εξακολουθούν να βασίζονται στη βιομάζα, τον άνθρακα και την κηροζίνη για το μαγείρεμα, αριθμός σχεδόν ίσος με τον αντίστοιχο του 2000. Παρά την αυξανόμενη ενημέρωση για τις επιπτώσεις αυτών των καυσίμων στην υγεία, τον άνθρωπο και το περιβάλλον, 2,3 δισ. άνθρωποι αναμένεται να παραμείνουν χωρίς πρόσβαση σε καθαρό μαγείρεμα ως το 2030, ενώ 2,5 εκατ. άτομα αναμένεται να πεθαίνουν πρόωρα κάθε χρόνο ως αποτέλεσμα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τις κατοικίες.

Η έκθεση παρουσιάζει τη μελέτη περίπτωσης "Ενέργεια για Όλους" που δείχνει ότι η παροχή καθολικής πρόσβασης μέχρι το 2030 θα απαιτούσε επένδυση $ 31 δισ. ετησίως, ποσό που ισοδυναμεί με λιγότερο από το 2% των παγκόσμιων ενεργειακών επενδύσεων. Το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό αυτής της πρόσθετης επένδυσης θα πρέπει να κατευθυνθεί στην υποσαχάρια Αφρική, και η πλειονότητά της σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η απαιτούμενη επένδυση για καθαρές εγκαταστάσεις μαγειρέματος, συμπεριλαμβανομένου του υγραερίου, είναι περιορισμένη και ανέρχεται σε λιγότερο από το ένα δέκατο του συνόλου.

Υπάρχουν πολλά οφέλη από την εξασφάλιση ενέργειας για όλους. Οι γυναίκες θα εξοικονομούσαν μία ώρα την ημέρα καθώς δε θα χρειαζόταν να συλλέγουν καυσόξυλα, απελευθερώνοντας το ισοδύναμο ενός εργατικού δυναμικού 80 εκατ. ανθρώπων, ενώ η μειωμένη ατμοσφαιρική ρύπανση από τις κατοικίες θα απέτρεπε 1,8 εκατ. πρόωρους θανάτους ετησίως.

Επίσης, δε θα προκαλούταν καθαρή αύξηση των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Ενώ η ζήτηση ενέργειας και οι σχετιζόμενες εκπομπές CO2 θα αυξάνονταν κατά ελάχιστα επίπεδα (περίπου 0,2%), αυτά θα αντισταθμίζονταν από τις καθαρές μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου εξαιτίας της μειωμένης χρήσης βιομάζας για το μαγείρεμα.

«Οι στόχοι για την εξασφάλιση ενεργειακής πρόσβασης για όλους, η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και η επίτευξη των παγκόσμιων στόχων για το κλίμα συμβαδίζουν», δήλωσε ο δρ Birol. «Η ενέργεια για όλους είναι εφικτή και η φιλόδοξη στρατηγική μας δείχνει πώς οι χώρες μπορούν να βασιστούν σε υπάρχουσες επιτυχημένες πολιτικές και τεχνολογίες για να επιταχύνουν την πρόσβαση με το χαμηλότερο κόστος».

«Ωστόσο, για να επιτύχουμε τα ίδια αποτελέσματα που έχουν σημειωθεί στην ηλεκτρική ενέργεια, οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής πρέπει επίσης να τοποθετήσουν το καθαρό μαγείρεμα στην κορυφή της ατζέντας τους», δήλωσε ο δρ Birol. «Με την πολυετή πείρα του στον τομέα της ενεργειακής και αναπτυξιακής ανάλυσης και την ισχυρή ειδίκευσή του στον τομέα της ενεργειακής πολιτικής και τεχνολογίας, ο IEA είναι έτοιμος να υποστηρίξει τις κυβερνήσεις στην Αφρική, την Ασία και αλλού, να επιτύχουν αυτούς τους στόχους».