Σαν να μην ήταν ήδη αρκετά κακές οι διατλαντικές σχέσεις, οι
προστατευτικές πολιτικές του Αμερικανού προέδρου και η απόφασή του να
μην εφαρμόσει τη συμφωνία για την κλιματική αλλαγή, ήταν περισσότερο από
αρκετές για να ταρακουνήσουν τους Ευρωπαίους συμμάχους της Ουάσιγκτον
και να εκθέσουν τις θεμελιώδεις διαφορές στην διατλαντική σχέση.
Αλλά τώρα, ένα νομοσχέδιο κυρώσεων που συμφωνήθηκε από την
Αμερικανική Γερουσία κα τη Βουλή των αντιπροσώπων με στόχο να τιμωρήσει
την Ρωσία για την φερόμενη εμπλοκή της στις προεδρικές εκλογές του 2016,
έχει επιδεινώσει περαιτέρω τους δεσμούς και οδηγεί σε μια δυσάρεστη
διαμάχη. Στην πραγματικότητα, το νομοσχέδιο τιμωρεί τις ευρωπαϊκές
εταιρείες που κάνουν δουλειές με τη Ρωσία.
Αυτή η διαμάχη δεν είναι μεταξύ Ουάσιγκτον και Βρυξελλών. Είναι
επίσης μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ. Ο μεγάλος κίνδυνος είναι πως εάν
το νομοσχέδιο περάσει, θα μπορούσε να διαλύσει την τνότητα που
σφυρηλάτησαν Ευρώπη και ΗΠΑ στην επιβολή και μετακύλιση κυρώσεων
εναντίον της Ρωσίας για την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και την
συνεπακόλουθη εισβολή της σε τμήματα της Ανατολικής Ουκρανίας. Η Ρωσία
θα μπορούσε να καταλήξει να γινει ο μεγαλύτερος ωφελημένος αυτής της
τελευταίας διατλαντικής διαμάχης. Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και η
ευρωπαϊκή ενότητα θα είναι οι χαμένοι.
Με βάση το νομοσχέδιο, οι εταιρείες που υποστηρίζουν τη Ρωσία στην
κατασκευή αγωγών εξαγωγής ενέργειας, θα δέχονται πρόστιμο. Συγκεκριμένα,
το νομοσχέδιο ξεχωρίζει το Nord Stream 2. Αυτού του project, το οποίο
θα επεκτείνει έναν υφιστάμενο αγωγό αερίου από τη Ρωσία στη Γερμανία
κάτω από τη Θάλασσα της Βαλτικής, ηγείται η ρωσική ενεργειακή Gazprom.
Οι εταίροι της αποτελούνται από πέντε μεγάλες ευρωπαϊκές ενεργειακές
επιχειρήσεις: τη γαλλική Engie, την βρετανό-ολλανδική Royal Dutch Shell,
την αυστραική OMV, και τη γερμανική Uniper και Wintershall. Ο
NordStream 2 είναι εξίσου αμφιλεγόμενος όσο ο αρχικός αγωγός Nord
Stream.
Η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής ισχυρίζονται ότι ο Nord Stream 2
θα αυξήσει, και δεν θα αποδυναμώσει, την εξάρτηση της Ευρώπης από το
ρωσικό αέριο. Μετά από αρκετά χρόνια επικρίσεων της στήριξης της
γερμανικής κυβέρνησης για το Nord Stream 2, ίσως αυτές οι χώρες δουν τις
αμερικανικές κυρώσεις ως μια ευκαιρία να ασκήσουν πίεση στο Βερολίνο
για να τερματίσει τη στήριξή του για το project. Η Ουκρανία, η οποία
είναι ακόμη σημαντική χώρα διέλευσης για τις ρωσικές εξαγωγές φυσικού
αερίου στην Ευρώπη, υποστηρίζει πως το σχέδιο επέκτασης θα "κλέψει” από
το Κίεβο τα απαραίτητα τέλη διέλευσης. Οι βασικοί υποστηρικτές του Nord
Stream 2 ισχυρίζονται πως θα αυξήσει τα σχέδια της ΕΕ για διαφοροποίηση
των εισαγωγών φυσικού αερίου σε μια στιγμή που η παραγωγή φυσικού αερίου
της Ευρώπης υποχωρεί.
Όταν παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το νέο νομοσχέδιο με τις κυρώσεις, η
Γερμανία και η Αυστρία κατηγόρησαν την Ουάσιγκτον ότι χρησιμοποιεί τα
μέτρα για να επιτρέψει σε αμερικανικές ενεργειακές επιχειρήσεις να μπουν
στηνν κερδοφόρα ευρωπαϊκή αγορα με την μεταφορά υγροποιημένου φυσικού
αερίου σε νέους τερματικούς σταθμούς στην Ευρώπη και ως εκ τούτου να
καλύψουν κάθε έλλειμμα στις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Οι
επικριτές του Nord Stream 2 ισχυρίστηκαν ότι το Βερολίνο και η Βοέννη
υπερασπιζόταν απλώς τους ενεργειακούς δεσμούς με τη Gazprom και τις
επενδύσεις τους στο project.
Υπάρχει ωστόσο μια ευρύτερη πτυχή του νομοσχεδίου που πάει πιο πέρα
από το Nord Stream 2. Οι εταιρείες που δουλεύουν με τη ρωσική ενεργειακή
lukoil, η οποίααναπτύσσει το μεγάλο πεδίο αερίου Shah Deniz στο
Αζερμπαϊτζάν, θα δεχόταν επίσης πρόστιμο. Θα επηρεαστούν επίσης οι
μεταφορές αεριου της Κασπίας στην Ευρώπη μέσω του Νότιου διαδρόμου
αερίου, που θα τροφοδοτούνται με αέριο απότο Shah Deniz. Αυτό θα
αρνιόταν στην Ευρώπη την ευρκαιρία για περισσότερη ενεργειακή ασφάλεια
και διαφοροποίηση.
Στη συνέχεια, υπάρχει η κοινοπραξια του αγωγού της Κασπίας, στην
οποία η αμερικανική Chevron έχει ποσοστό 15%. Αυτό επίσης θα ήταν πλήγμα
διότι η Ρωσία ελέγχει το 24% του project. Αναφορικά με τον
προγραμματισμένο αγωγό Turkish Stream, ο οποίος θα έστελνε ρωσικό αέριο
στην Τουρκία κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα, οι προτεινόμενες κυρώσεις των
ΗΠΑ θα αύξαναν περαιτέρω τον ανταγωνισμό μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον.
Η Κομισιόν, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, έχει μπει σε αυτή τη
διαμάχη με έναν άκρως ιιδιαίτερο τρόπο -αν και ειλικρινώς, είναι δύσκολο
να δούμε πόση μόχλευση έχει η Κομισιόν στη διάθεσή της. Ο πρόεδρος της
Κομισιόν, Jean-Claude Juncker, προειδοποίησε ότι "τα μέτρα θα μπορούσαν
να επηρεάσουν ένα δυνητικά μεγάλο αριθμό ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που
κάνουν νόμιμες δουλειές με τις ρωσικές επιχειρήσεις”. Ο Juncker πρότεινε
να ζητήσουν "δημόσια ή γραπτή επιβεβαίωση από τις ΗΠΑ ότι οι κυρώσεις
δεν θα είχαν στόχο τα συμφέροντα της ΕΕ. Άλλη μία επιλογή που εξετάζεται
είναι να αξιοποιηθεί ο ευρωπαϊκός νόμος για να αποτραπεί ώστε τα
αμερικανικά μέτρα να "αναγνωριστούν ή να εφαρμοστούν” στην Ευρώπη.
Η αντίδραση της Κομισιόν είναι κατανοητή. ΤΑ αμερικανικά μέτρα
πλήττουν τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Οι κυρώσεις εξυπηρετούν τα συμφέροντα
των αμερικανικών επιχειρήσεων που θέλουν να επεκτείνουν την παρουσία
τους στην Ευρώπη. Πάνω από όλα, αυτά τα μονομερή μέτρα θα μπορούσαν να
πλήξουν την ενότητα της διατλαντικής σχέσης όταν πρόκειται για τη
διατήρηση των υφιστάμενων κυρώσεων στη Ρωσία.
Υπάρχει μία αχτίδα ελπίδας. Η τελευταία εκδοχή του νομοσχεδίου
αναφέρει ότι ο πρόεδρος ίσως εισάγει κυρώσεις "σε συντονισμό με τους
συμμάχους των ΗΠΑ”. Αυτό θα μπορούσε να αποτρεψει απλώς μια διαφωνία που
θα κατάφερνε ένα ακόμη πλήγμα στη διατλαντική ενότητα.
(από capital.gr)