EU ETS: Έσοδα 195,2 Εκατ. Ευρώ για την Ελλάδα από την Πώληση Δικαιωμάτων CO2 το 2015

Στο σύνολο των χωρών της ΕΕ, τα συγκεκριμένα έσοδα ανήλθαν στο επίπεδο-ρεκόρ των 4,88 δισ. ευρώ. Από τις 28 χώρες-μέλη, μόνο η Ιρλανδία δεν έχει ανακοινώσει ακόμα τα στοιχεία για το περασμένο έτος. Τα συνολικά έσοδα μέχρι την περασμένη χρονιά από την τρίτη φάση του EU ETS είναι 11,718 δισ. ευρώ.

Οι τιμές των δικαιωμάτων εξακολουθούν να παραμένουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα, σε σύγκριση τουλάχιστον με όσα προέβλεπαν όσοι πρόκριναν το μοντέλο του ETS ως το πλέον κατάλληλο για την απανθρακοποίηση των ευρωπαϊκών οικονομιών. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που πολλοί εκτιμούν ότι ουσιαστικά πρόκειται για ένα αποτυχημένο μοντέλο, που χρειάζεται ριζικό ανασχεδιασμό προκειμένου να καταστεί αποτελεσματικό. 

Από την άλλη πλευρά, δεν θα πρέπει να υποτιμάται ο κίνδυνος του λεγόμενου carbon leakage, δηλαδή των επιπτώσεων που θα έχουν οι υψηλές τιμές των δικαιωμάτων CO2 στη βιομηχανία, την ηλεκτροπαραγωγή και άλλους τομείς υψηλής εντάσεως άνθρακα. Οι χώρες της ΕΕ, πάντως, συνεχίζουν να παραμένουν διχασμένες σε αυτό το πολύ κρίσιμο θέμα και οι προτάσεις που συζητούνται αυτή την περίοδο για την τέταρτη περίοδο (2021-2030) μάλλον δεν λύνουν το αδιέξοδο.

Σχετικά με την εισροή από τα έσοδα διάθεσης Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων Θερμοκηπίου που αντιστοιχούν στη χώρα μας, όπως αναφέρει ο ΛΑΓΗΕ και στο τελευταίο μηνιαίο δελτίο (Ιουλίου) του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ, στις 6 Οκτωβρίου 2015 ανακοινώθηκε η θέσπιση του Αποθεματικού για τη Σταθερότητα της Αγοράς (Market Stability Reserve) και η προσθήκη σε αυτό των 900 εκατ. δικαιωμάτων που παρακρατήθηκαν την τριετία 2014-2016. 

Για φέτος, τα δικαιώματα προς δημοπράτηση για λογαριασμό του Ελληνικού Κράτους, όπως προκύπτουν από το ημερολόγιο δημοπρασιών που δημοσιεύθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2015 από το Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο Ενέργειας (ΕΕΧ) ανέρχονται σε 28.130.000 τόνους CO2, ποσότητα αυξημένη κατά 9,6% σε σχέση με τα δικαιώματα του 2015. 

Χαμηλότερα έσοδα το 2016

Με βάση τις εκτιμήσεις του ΛΑΓΗΕ ότι φέτος η μέση τιμή των δικαιωμάτων θα διαμορφωθεί σε 6,9 €/tnCO2, τα έσοδα κατά το 2016 θα ξεπεράσουν τα 196 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, οι τιμές των δικαιωμάτων έχουν υποχωρήσει αισθητά φέτος σε σύγκριση με το 2015 και μετά από ένα προσωρινό, όπως αποδείχθηκε, ξέσπασμα πάνω από τα 6 ευρώ, τους τελευταίους μήνες κινούνται στην περιοχή των 4,50 - 5 ευρώ. Αν υποθέσουμε ότι η μέση τιμή διαμορφωθεί σε 5 ευρώ/τόνος, τότε τα συνολικά έσοδα θα ανέλθουν σε λίγο πάνω από τα 140 εκατ. ευρώ.

Υπενθυμίζεται ότι τουλάχιστον το 60% των ετήσιων εσόδων χορηγείται για την ενίσχυση του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ. Συνεπώς, αν οι τιμές διαμορφωθούν κατά μέσο όρο στα 5 ευρώ/τόνος, τότε το σχετικό ποσό που κατευθύνεται στον ΕΛΑΠΕ δεν θα είναι 95 εκατ. ευρώ (όπως προκύπτει από την εκτίμηση για μέση τιμή 6,9 ευρώ), αλλά περίπου 10 εκατ. ευρώ χαμηλότερο. 

Σημειώνεται ότι το ακριβές ποσοστό που θα δοθεί για τον ΕΛΑΠΕ μένει να προσδιορισθεί από σχετική Υπουργική Απόφαση. Τα έσοδα αυτά με τυχόν ετήσιες αναθεωρήσεις θα συνεχισθούν μέχρι το 2020.

Ποσοστά των εσόδων από τα δικαιώματα CO2 χορηγούνται και για την ενίσχυση επιχειρήσεων τομέων και υποτομέων που εκτίθενται σε σημαντικό κίνδυνο διαρροής άνθρακα (carbon leakage), λόγω του κόστους δικαιωμάτων του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ που μετακυλίεται στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας. 

Την περίοδο 2013-2015 ένα μέρος των εσόδων από τους πλειστηριασμούς των δικαιωμάτων, που διαχειρίζεται ο ΛΑΓΗΕ και αποτελούν πόρο του Ειδικού Λογαριασμού, διατέθηκαν  μέσω του ΛΑΓΗΕ ως ενίσχυση στις επιχειρήσεις που πληρούν τις κατάλληλες προϋποθέσεις (Ν. 4277/2014, άρθρο 47).

Τον Δεκέμβριο του 2014 έγινε η πρώτη εκκαθάριση του 2013 και τον Ιούνιο του 2015 η τελική εκκαθάριση για όσες επιχειρήσεις εγγράφηκαν στο μητρώο του ΛΑΓΗΕ, ενώ η εκκαθάριση του 2014 έγινε τον Ιούνιο του 2015. Για το έτος 2015, το ποσό που προέκυψε από την Τελική Εκκαθάριση Αντιστάθμισης, συνυπολογίστηκε στην εισροή των Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου στο δελτίο Ιουλίου του ΛΑΓΗΕ για τον ΕΛΑΠΕ. 

Για το 2016 αναμένονται έναντι πιστώσεις το πρώτο εξάμηνο του 2017. Το παραπάνω ποσό είναι ενσωματωμένο στις προβλέψεις και εμφανίζεται στους πίνακες του δελτίου του ΛΑΓΗΕ στους αντίστοιχους μήνες όπου αναμένεται να γίνει η ταμειακή εκροή από τον Ειδικό Λογαριασμό.