Μεγάλη καθυστέρηση παρατηρείται στον σχεδιασμό και εισαγωγή του
νέου μοντέλου της αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο, παρά το γεγονός ότι
ετοιμάστηκε το νομοθετικό πλαίσιο και δημιουργήθηκαν οι απαραίτητες
υποδομές για την απελευθέρωσή της. Οι διεργασίες βρίσκονται σε εξέλιξη
για εισαγωγή ανταγωνισμού και παραγωγή στην προμήθεια ηλεκτρισμού και
στόχος όλων είναι η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στον τελικό καταναλωτή
στο χαμηλότερο δυνατό κόστος.
Την περασμένη Τρίτη πραγματοποιήθηκε στο ΚΕΒΕ ενημερωτική συνάντηση
για τους νέους κανόνες της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού που
ρυθμίζει τις συναλλαγές στη χονδρική αγορά ενέργειας μεταξύ παραγωγών
και προμηθευτών.
Ο διαχειριστής συστήματος μεταφοράς δρ Κωνσταντίνος Βαρνάβα
παρουσίασε τους κανόνες αγοράς όπως αυτοί θα εξυπηρετούν τους
καταναλωτές στο κοντινό μέλλον, αφού το όλο θέμα είναι σε πορεία
υλοποίησης –όπως τονίστηκε– έστω και με κάποια καθυστέρηση.
Κύρια χαρακτηριστικά της νέας ανταγωνιστικής αγοράς στην παραγωγή και
προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο είναι ότι η πράσινη ενέργεια
θα καταναλώνεται πριν από οποιαδήποτε άλλη ενέργεια που παράγεται από
συμβατικά καύσιμα.
Σύμφωνα με τον κ. Βαρνάβα, τα συμβόλαια για ΑΠΕ εντός Εθνικών Σχεδίων
Χορηγιών (ΕΣΧ) θα συνεχίσουν να ισχύουν και την εκπροσώπησή και
διαχείρισή τους θα έχει η ΑΗΚ.
Για ΑΠΕ στην ανταγωνιστική αγορά τα προβλήματα αναμένεται να
παρατηρηθούν για τις μικρές μονάδες φωτοβολταϊκών ή οποιονδήποτε άλλων
συστημάτων κάτω του 1MW, αφού θα πρέπει να συμβληθούν με άλλες μονάδες
οι οποίες θα εξυπηρετούνται από μεσάζοντες με αβέβαιη τιμή πώλησης για
την ενέργεια που θα παράγουν. Όπως ανέφερε ο διαχειριστής οι
εγκαταστάσεις ΑΠΕ > 20 kW και < 1MW συμμετέχουν στην αγορά μόνο
μέσω Φορέα Αθροιστικών Υπηρεσιών, ενώ οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ < 20 kW
συμμετέχουν μέσω προμηθευτών ως αρνητική κατανάλωση.
Οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ > 1MW μπορούν να συμμετέχουν στην Προθεσμιακή
Αγορά (ΠΘΑ) ή στην Προ-ημερήσια Αγορά (ΠΗΑ) αυτόνομα ή μέσω Φορέα
Αθροιστικών Υπηρεσιών (ΦΑΥ).
Έκπληξη αποτέλεσε στους παρευρισκομένους η αναφορά του εκπροσώπου του
διαχειριστή συστήματος μεταφοράς ότι την πρώτη ελεύθερη ανταγωνιστική
αγορά δημιούργησε η Χιλή και στην Ευρώπη η Βρετανία τη δεκαετία του
1980. Σημειώνεται ότι η Κυπριακή Δημοκρατία ήταν δεσμευμένη με ευρωπαϊκή
οδηγία να αναπτύξει την ελεύθερη ανταγωνιστική αγορά το 2009, και
παρόλο ότι είχε πάρει παράταση μέχρι το 2014 και αργότερα μέχρι τον
Ιούνιο του 2016, ανακοινώθηκε από τον διαχειριστή συστήματος μεταφοράς
ότι η ελεύθερη ανταγωνιστική αγορά δεν αναμένεται να λειτουργήσει πριν
από το 2018.
Η ΑΗΚ στην παρουσίαση της χρησιμοποίησε λεπτομερή αναφορά στις
διάφορες διατιμήσεις και στο κύριο μέρος αρκέστηκε στα θέματα που
αφορούν κυρίως στην τιμολόγηση των πελατών. Στο κύριο θέμα που ήταν αυτό
καθεαυτό η ουσία, αρκέστηκαν να παρουσιάσουν ένα μοντέλο το οποίο
παρουσιάζει την ΑΗΚ να έχει το πάνω χέρι και ουσιαστικά να μπορεί να
εξουσιάζει και να ρυθμίζει τη λειτουργία του διαχειριστή συστήματος
μεταφοράς. Φάνηκε καθαρά ότι η ΑΗΚ θέλει να τιμολογεί τη διαφορά ανάλογα
με τον τρόπο και με τις διάφορες χρεώσεις που ήθελε η ίδια,
εξυπηρετώντας τους δικούς της σκοπούς.
Ανησυχούν οι μικροί παραγωγοί ΑΠΕ
Μετά την παρουσίαση, στη χρονική περίοδο των ερωτήσεων – απαντήσεων
και στις ανησυχίες των μικρών, μεσαίων και μεγάλων φωτοβολταϊκών
συστημάτων, καθώς επίσης και των ανεμογεννητριών, ο εκπρόσωπος του
διαχειριστή συστήματος μεταφοράς ανέφερε ότι ειδικά για τα μικρά έργα
φωτοβολταϊκών και ανεμογεννητριών έχουν αναπτύξει πρόγραμμα στο οποίο
εκείνοι που θα ενταχθούν θα μπορέσουν να περάσουν στην ελεύθερη
ανταγωνιστική αγορά όταν λειτουργήσει, κάνοντας αναφορά ότι αυτά τα έργα
θα μπορέσουν να παίρνουν το κόστος αποφυγής μέχρι τότε.
Η απάντηση από τους εκπροσώπους των μικρών, μεσαίων και μεγάλων
φωτοβολταϊκών συστημάτων και ανεμογεννητριών ήταν άμεση και σφοδρή αφού
όπως υποστηρίζουν το πλαίσιο κόστους παραγωγής της ΑΗΚ είναι μαγειρεμένο
προς τα κάτω και υπάρχει εξόφθαλμη στρέβλωση κατά των μικρών παραγωγών,
για την οποία δεν αποκλείεται να γίνει σχετική καταγγελία στην Επιτροπή
Ανταγωνισμού της Ευρώπης.
ΚΕΒΕ: Ιδιαίτερα πολύπλοκη η αγορά
Το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρισμού
στην Κύπρο δίνει έμφαση στην ασφάλεια του εφοδιασμού, στην προστασία των
καταναλωτών και στη διασφάλιση του υγιούς ανταγωνισμού μέσα από την
ανάπτυξη μιας οικονομικά βιώσιμης και αποδοτικής αγοράς ηλεκτρισμού,
καθώς επίσης δίνει τη δυνατότητα συμμετοχής των ΑΠΕ στην ανταγωνιστική
αγορά.
Τη θέση αυτή εξέφρασε ο Βασίλης Βασιλείου εκ μέρους του ΚΕΒΕ,
σημειώνοντας ότι οι επιχειρήσεις φιλοδοξούν να μπουν στην αγορά
ηλεκτρικής ενέργειας με διάφορες μορφές στο επίπεδο της παραγωγής, η
οποία θα προκύπτει, είτε από συμβατικά καύσιμα, είτε από ΑΠΕ, είτε από
τους προμηθευτές ρεύματος, είτε ακόμη από τους φορείς αθροιστικών
υπηρεσιών. Σύμφωνα με τον κ. Βασιλείου, η αγορά ηλεκτρισμού είναι εκ των
πραγμάτων ιδιαίτερα πολύπλοκη και αναπτύσσεται σε περισσότερες της μιας
υπό – αγορές.
Διμερή συμβόλαια για ηλιοθερμικά
Για τα δύο ηλιοθερμικά πάρκα του NER 300 έχει γίνει αναφορά στο
γεγονός ότι το έργο EOS Project διαθέτει σύγχρονη εφεδρική επί 24ωρης
βάσης αποθήκευση και χαρακτηρίζεται ιδανικό έργο που θα προσφέρει
στήριξη και ασφάλεια στο δίκτυο και οι τιμολογήσεις του θα είναι αρκετά
υψηλές λόγω της μοναδικής του λειτουργίας.
Το έργο Helios Power, του οποίο το ατομικό σχέδιο στήριξης είναι το
ίδιο με αυτό το Eos Project, με τη διαφορά ότι θα πρέπει να τοποθετήσει
μπαταρίες για να μπορέσει το ίδιο να λειτουργήσει στην ελεύθερη
ανταγωνιστική αγορά, αφού η παραγωγή του είναι απροσδόκητη και ανάλογη
των καιρικών συνθηκών κατά τον πραγματικό χρόνο.
Ήδη για τα δύο έργα του NER 300 ισχύς 100ΜW, αναμένεται να δοθεί η
άδεια για να μπορέσουν να συνάψουν διμερή συμβόλαια από τώρα,
διαφορετικά η Κυπριακή Δημοκρατία θα βρεθεί αντιμέτωπη με δεκάδες
εκατομμύρια ευρώ σε πρόστιμα, αφού δεν θα μπορέσει να φτάσει τους
στόχους της.
Βασικά μέρη του συστήματος
Προθεσμιακή Αγορά (ΠΘΑ): Διμερή Συμβόλαια μεταξύ
παραγωγών και προμηθευτών. Οι ποσότητες γνωστοποιούνται στον λειτουργό
της Αγοράς, όχι όμως οι τιμές. Η ΠΘΑ είναι χρήσιμη για να μειώνει τον
επιχειρηματικό κίνδυνο. Παραγωγοί και προμηθευτές χρησιμοποιούν την ΠΘΑ
για μείωση των κινδύνων τους, που είναι μικρότερη διακύμανση στις τιμές
από την Προ-ημερήσια Αγορά.
Προ-ημερήσια Αγορά (ΠΗΑ): Προσφορές από παραγωγούς
για πώληση και από προμηθευτές για Αγορά Ενέργειας. Εκκαθαρίζονται στην
τιμή εκκαθάρισης. Στην ΠΗΑ οι προμηθευτές διασφαλίζουν τις ποσότητες που
αναμένουν να καταναλώσουν οι πελάτες τους κοντά στον πραγματικό χρόνο.
Οι παραγωγοί οφείλουν να υποβάλλουν προσφορές για το σύνολο της
ικανότητας παραγωγής τους το οποίο δεν δεσμεύεται με διμερή συμβόλαια
στην ΠΘΑ.
Μηχανισμός Εξισορρόπησης: Απαραίτητος για την
εξισορρόπηση του συστήματος σε πραγματικό χρόνο. Οι προσφορές για
αύξηση/μείωση της παραγωγής ζήτησης εκκαθαρίζονται στην Οριακή Τιμή
Συστήματος. Η οριακή τιμή είναι η τιμή της υψηλότερης προσφοράς για
αύξηση παραγωγής (αν υπάρχει έλλειμμα παραγωγής) ή η τιμή της
χαμηλότερης προσφοράς για μείωση της ζήτησης (αν υπάρχει περίσσεια
παραγωγή).
Εκκαθάριση: Υπολογίζονται τα ανισοζύγια για τον κάθε
παραγωγό/προμηθευτή. Εκκαθάριση στην Τιμή Ανισοζυγίου. Η μετρούμενη
ενέργεια για μια μονάδα παραγωγής συνδεδεμένη στο σύστημα μεταφοράς
ορίζεται στο σημείο σύνδεσης με το σύστημα μεταφοράς. Η μετρούμενη
ενέργεια για μικρές διεσπαρμένες μονάδες (ΑΠΕ ή συμβατικές) ορίζεται ως
αρνητική κατανάλωση.
(από την εφημερίδα "Φιλελεύθερος", 06/06/2016)