Το Επιχειρηματικό Οικοσύστημα-Θαύμα του Ισραήλ σε Ένα Βιβλίο

Το βιβλίο «Start-Up Nation: Η ιστορία του οικονομικού θαύματος του Ισραήλ» των Dan Senor και Saul Singer, το οποίο εξηγεί και αναλύει το πώς το Ισραήλ κατάφερε να γίνει μία υπερδύναμη στην τεχνολογία, μετέφρασαν στα ελληνικά και διαθέτουν εδώ και λίγο καιρό στην αγορά οι Εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος.

Πρόκειται για μία έκδοση η οποία έχει αποκτήσει τεράστιο ενδιαφέρον διεθνώς, καθώς σκιαγραφεί τον τρόπο με τον οποίο το Ισραήλ πέτυχε μεγάλα άλματα στην οικονομία και στην επιχειρηματικότητα, δίνοντας έμφαση στο «οικοσύστημα που παράγει ριζικά νέες επιχειρηματικές ιδέες».

Ο Dan Senor είναι επίκουρος ανώτερος συνεργάτης στο Τμήμα Μεσανατολικών Σπουδών στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, ενώ έχει συμμετάσχει στην πολιτική και στις επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή. Ο Saul Singer είναι αρθρογράφος και πρώην διευθυντής σύνταξης της «Jerusalem Post» και συγγραφέας του βιβλίου «Confronting Jihad: Israel's Struggle and the World After 9/11».

Στον πρόλογο της ελληνικής έκδοσης, ο οποίος υπογράφεται από τον επιχειρηματία και συγγραφέα κ. Γιώργο Ζαρκαδάκη, σημειώνεται: «Το Ισραήλ και η Ελλάδα μοιάζουν σε πολλά. Είναι δυο μικρές μεσογειακές χώρες με σχεδόν ίδιο πληθυσμό (7,1 εκατομμύρια το Ισραήλ, 11,2 εκατομμύρια η Ελλάδα) και πλούτο (268,3 δισ. δολάρια το ΑΕΠ του Ισραήλ, 284,3 δισ. δολάρια η Ελλάδα). Οι κουλτούρες μας μοιάζουν: μας αρέσει η διασκέδαση, η καλή ζωή, ο ήλιος, η θάλασσα. Και οι δύο χώρες έχουν μικρές εσωτερικές αγορές, για αυτό και η οικονομική επιτυχία τους προϋποθέτει υψηλή παραγωγικότητα και δυνατές εξαγωγές. Κι εδώ είναι που ξεκινούν οι διαφορές. Στον Nasdaq υπάρχουν μόνο 18 ελληνικές εταιρίες, ως επί το πλείστον ναυτιλιακές, ενώ το Ισραήλ διαθέτει 69 εταιρείες, σχεδόν όλες υψηλής τεχνολογίας, από ηλεκτρονικές εφαρμογές και εταιρείες πληροφορικής μέχρι φαρμακευτικές».

«Το Ισραήλ είναι σήμερα η χώρα με τα περισσότερα startups και venture funds στον κόσμο. Ως εκ τούτου, το μέσον κατά κεφαλήν εισόδημα των Ισραηλινών είναι σχεδόν 40% μεγαλύτερο των Ελλήνων (33.400 δολάρια οι Ισραηλινοί, 25.800 δολάρια οι Έλληνες). Πώς τα κατάφεραν τόσο καλά οι Ισραηλινοί, και τι μπορούμε να μάθουμε από αυτούς;» εξηγεί.

«Πριν από λίγα χρόνια ταξίδεψα στο Ισραήλ όπου μου δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφθώ μερικά από τα εκπαιδευτικά τους ιδρύματα, όπως το Technion Institute of Technology στη Χάιφα και το Weizmann Institute of Science κοντά στο Τελ Αβίβ. Πρόκειται για ιδρύματα παγκόσμιας εμβέλειας, με επιστήμονες και ερευνητές που θα ζήλευαν κορυφαία πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Κι ενώ θαύμαζα τους ανθρώπους και τη δουλειά τους, αναρωτιόμουν γιατί στην Ελλάδα, ενώ έχουμε κι εμείς εξαιρετικές σχέσεις με τις ΗΠΑ και πολλούς λαμπρούς έλληνες επιστήμονες σε πανεπιστήμια της Αμερικής αλλά και άλλων χωρών, δεν διαθέτουμε κάτι αντίστοιχο με τους Ισραηλινούς. Προσωπικά θεωρώ τα κρατικά πανεπιστήμια της Ελλάδας χαμένη υπόθεση. Το πολιτικό κατεστημένο τα έχει διαβρώσει σε τέτοιο βαθμό που είναι μάταιο να αναμένει κανείς κάποια ουσιαστική βελτίωση. Ίσως η μόνη ελπίδα είναι να ιδρυθούν μη κρατικά πανεπιστήμια και να αφεθούν ελεύθερα να δημιουργήσουν και να αναπτυχθούν, προσελκύοντας ταλαντούχους καθηγητές και φοιτητές από όλον τον κόσμο» παρατηρεί ο κ. Ζαρκαδάκης.

«Ωστόσο το υψηλότατο επίπεδο της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας στο Ισραήλ δεν δικαιολογεί από μόνο του την επιτυχία της μικρής αυτής χώρας στην καινοτομία. Ένα από τα μυστικά της επιτυχίας βρίσκεται στις ένοπλες δυνάμεις. Το Ισραήλ ξοδεύει το 5,69% του ΑΕΠ του στην άμυνα (το διπλάσιο σχεδόν με το 2,63% που ξοδεύουμε στην Ελλάδα). Ωστόσο, αυτά τα λεφτά δεν πάνε μόνο στην εξασφάλιση ενός από τους πιο αξιόμαχους στρατούς στον κόσμο ή στην αγορά εξοπλισμών από το εξωτερικό. Ένα ικανό ποσοστό πάει στην τεχνολογική έρευνα εντός της χώρας, την οποία κάνουν για λογαριασμό των ενόπλων δυνάμεων στρατεύσιμοι επιστήμονες. Το Ισραήλ με τον τρόπο αυτό πετυχαίνει δύο πράγματα. Πρώτον, εξελίσσει τεχνολογίες αιχμής για την άμυνά του, που του εξασφαλίζουν υπεροχή και υπεροπλία στην πολύ επικίνδυνη περιοχή όπου βρίσκεται» συνεχίζει.

«Όμως δεν σταματά εκεί. Μετά από έναν ορισμένο αριθμό ετών οι πατέντες των τεχνολογιών που αναπτύχθηκαν από τους στρατεύσιμους περνούν στα χέρια τους, ώστε να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη εμπορικών εφαρμογών. Με άλλα λόγια, ένα μεγάλο μέρος των αμυντικών δαπανών του Ισραήλ χρηματοδοτεί την έρευνα στην υψηλή τεχνολογία και την επιχειρηματικότητα των νέων. Οποία διαφορά με τη χώρα μας! Θυμάμαι όταν επέστρεψα από την Αγγλία όπου σπούδαζα για να υπηρετήσω στο Ναυτικό και τους είπα ότι μόλις είχα τελειώσει το διδακτορικό μου στην Τεχνητή Νοημοσύνη ο επικεφαλής αξιωματικός χαμογέλασε ειρωνικά και δείχνοντάς μου μια σφουγγαρίστρα με διέταξε να σφουγγαρίσω όλο το κτίριο. Επί μήνες σφουγγάριζα πατώματα και φύλαγα σκοπιές. Και αναρωτιόμουν τι είδους υπηρεσία πρόσφερα στην άμυνα της πατρίδας μου ύστερα από τόσο κόπο που είχα κάνει, αλλά και τόσα χρήματα που είχαν επενδυθεί στις σπουδές μου; Και υπάρχουν χιλιάδες άλλοι Έλληνες με ιστορίες παρόμοιες της δικής μου» συνεχίζει.

«Στο βιβλίο τους "Startup Nation", οι Dan Senor και Saul Singer αναφέρουν κάτι ακόμα πιο σπουδαίο για τις ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις: την κουλτούρα τους. Οι ισραηλινοί στρατεύσιμοι έχουν δικαίωμα αντιλόγου και μάλιστα ενθαρρύνονται να αμφισβητούν τους ανώτερούς τους αν θεωρούν ότι εκείνοι έχουν άδικο. Όσοι έχουν ασχοληθεί με την καινοτομία γνωρίζουν ότι η δημιουργική αμφισβήτηση είναι που συντελεί σε συνθέσεις καινοτομικών λύσεων και ιδεών. Φανταστείτε λοιπόν έναν λαό που υιοθετεί την κουλτούρα της καινοτομίας ως κεντρικό δόγμα της επιβίωσής του. Φυσικά και στην Ελλάδα έχουμε αρκετή έφεση προς την αμφισβήτηση μόνο που συχνά παρασυρόμαστε από μηδενισμό. Αν μπορούσαμε να ξεπεράσουμε τον κυνισμό με τον οποίο αντιμετωπίζουμε πολλές ουσιαστικές έννοιες, ίσως η αμφισβήτησή μας να μετατρεπόταν κάποτε σε δημιουργικό εργαλείο σύνθεσης ιδεών» επισημαίνει.

«Το Ισραήλ δεν διαθέτει σχεδόν κανέναν αξιόλογο φυσικό πόρο. Θα μου πείτε καλό είναι αυτό; Κι όμως ίσως αυτό να είναι η πραγματική ευλογία στη χώρα αυτή. Γιατί οι Ισραηλινοί αντιλήφθηκαν από ιδρύσεως του κράτους τους ότι ο σπουδαιότερος φυσικός πόρος ενός έθνους είναι οι άνθρωποι που το αποτελούν. Κάθε φορά που ακούω στην Ελλάδα κάποιους να ονειρεύονται κοιτάσματα φυσικού αερίου στο Αιγαίο -ώστε να επιλύσουμε επιτέλους τα οικονομικά προβλήματά μας- με πιάνει τρομακτική απελπισία. Κανένα κοίτασμα πετρελαίου, φυσικού αερίου, χρυσού ή ό,τι άλλο δεν θα αντικαταστήσει ποτέ τη φαντασία, τη δημιουργικότητα και την ικανότητα να παράξει αξία που έχει το μυαλό ενός έξυπνου ανθρώπου» παρατηρεί ο κ. Ζαρκαδάκης.

Η μετάφραση του βιβλίου στα ελληνικά έγινε από την κυρία Άννα-Μαρία Μπατζιά.