Συγκλονιστική η κάρτα που έστειλε στη στήλη της «Κ» ο Ιων Βορρές, ο συλλέκτης, ο ιδρυτής του Μουσείου Βορρέ στην Παιανία, ο συγγραφέας και κοσμοπολίτης που έχουν αφήσει εποχή οι δεξιώσεις και οι εκδηλώσεις στον μοναδικής ωραιότητας φυσικό κήπο του, όπου οι διπλωμάτες γνώριζαν πρόσωπα και πράγματα και έμαθαν να εκτιμούν, χάρις στον Ιωνα Βορρέ, την ελληνική φιλοξενία, το σπιρτόζικο κλίμα συναναστροφής και την ανταλλαγή ειδήσεων!
Εξηγούμαι: Η κάρτα είχε τη φωτογραφία τού κ. Βορρέ – ολόρθου, πανύψηλου, χαμογελαστού στον κήπο της Παιανίας όπου το Κτήμα-Μουσείο Βορρέ, κάτω από την περικοκλάδα με τα κόκκινα φύλλα, σκαρφαλωμένη στα κυπαρίσσια. Από κάτω, έγραφε: «Farewell! Ian Vorres last seen in his garden / fall, 2011» (Αντίο! Ο Ιων Βορρές σε τελευταία φωτογραφία στον κήπο του. Φθινόπωρο 2011.) Δυνατή η αίσθηση αποχαιρετισμού αλλά, ευτυχώς, υπήρχε ο γνώριμος γραφικός χαρακτήρας του φίλου και συνεργάτη της στήλης σε βάθος δεκαετιών για να πάει η καρδιά στη θέση της!
«Αγαπητή Ελένη, Χρόνια Πολλά! Στα 88, με φθίνουσα υγεία και όλα μου τα ιδανικά και όνειρα συντρίμμια, αποφάσισα να αποχωρήσω από την άνιση μάχη. Ευχαριστώ θερμά για την μακροχρόνια πολύτιμη συμπαράσταση και φιλία, υπογραφή Ιων Βορρές, 1.1.2012».
Ευχές και αναγγελία αποχώρησης από το αξίωμα του προέδρου του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και του Λαογραφικού, που ήταν για πολλά χρόνια σημείο συνάντησης των υψηλών επισκεπτών- αρχηγών κρατών, πρέσβεων ξένων χωρών, που παρουσίασε και το «Σημειωματάριο», καθώς και οι εκθέσεις ζωγραφικής νέων Ελλήνων καλλιτεχνών που έβρισκαν στο πρόσωπο του Ιωνα Βορρέ υποστηρικτή ένθερμο της δουλειάς τους, στη ζωγραφική και στη γλυπτική. Και μαζί με τις ιδιόγραφες ευχές και ειδήσεις αποχώρησης μερικοί στίχοι που μιλούν για «τους νόμους του Θεού και τους νόμους του ανθρώπου, που είναι νόμοι γι’ αυτούς αλλά όχι για μένα... Ας κοιτάξουν αυτοί τις δικές τους υποθέσεις. Τις πράξεις τους κρίνω και πολύ καταδικάζω. Γι’ αυτό είμαι Εγώ και μόνον Εγώ που θα φτιάξω τους νόμους γι’ αυτούς»! Αυτά λένε οι στίχοι σε μετάφραση και είναι ολοφάνερη η πικρία του ταγμένου φιλότεχνου και δημιουργού Μουσείου μακριά από την Αθήνα, που η φήμη του έχει φθάσει σε μακρινές ηπείρους και οι φίλοι του βρίσκονται σε ανώτερα αξιώματα και πάντα επέστρεφαν στον Κήπο της Παιανίας, όπου τα νούφαρα και η αγάπη για την τέχνη και τη δημιουργία, ανθίζουν ολοχρονίς...
Στο τηλεφώνημά μου στο Μουσείο Βορρέ απάντησαν οι συνεργάτες του, αλλά μίλησε και ο ίδιος ο Ιων Βορρές, με ειλημμένη την απόφαση να ενδώσει στην «άνιση μάχη». Υστερα από πίεση από μέρους μας να μάθουμε ποια προβλήματα του Μουσείου τον οδηγούν στην απόφαση αυτή, δέχθηκε να μας γνωστοποιήσει τα πιο σημαντικά. Και χθες ήρθε η δική του επιστολή όπου με ευγένεια και ήπιο τρόπο εκθέτει τους λόγους που τον ωθούν να αποχωρήσει από τη θέση του προέδρου. Ας του δώσουμε στη φίλη εφημερίδα «Κ» βήμα να μιλήσει για όλα όσα υπονομεύουν, όπως γράφει, «την εύρυθμη λειτουργία του Μουσείου»:
ΥΓ.: Το κείμενο αυτό που δεν κατηγορεί, αλλά απλώς αρνείται να υπηρετεί άλλο, μονόπλευρα, το όραμα ζωής, το υπογράφει ο κ. Ιων Βορρές, αλλά θα το υπογράψουν, ένας ένας, τα μουσεία που, στο εγγύτατο μέλλον, κινδυνεύουν να κλείσουν τις πόρτες τους, αφήνοντας τις νεότερες γενιές άλαλες κι αμάθητες μπροστά στα κομπιούτερ τους.
Η Καταγγελία
«Είναι δεδομένη πλέον η καλλιτεχνική και γενικά πολιτιστική προσφορά του μουσείου εντός και εκτός Ελλάδος από την ίδρυσή του (ΦΕΚ 406, 14.7.83), κατόπιν προτροπής μάλιστα του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή και της υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη, οι οποίοι και το εγκαινίασαν.
Δεχόμαστε σήμερα χιλιάδες επισκέπτες τον χρόνο, μεταξύ των οποίων μαθητές, φοιτητές, καθώς και αρχηγούς κρατών και διεθνείς προσωπικότητες. Σημειωτέον ότι η σημερινή αξία του όλου μουσειακού συγκροτήματος, εκτάσεως 12.000 τ.μ., οικόπεδα, κτίρια, συλλογές και κήποι, υπολογίζεται άνω των 30.000.000 ευρώ.
Το όλο έργο τυγχάνει βασικά δωρεά της οικογενείας Βορρέ προς το έθνος. Εχει καταναλωθεί ολόκληρη η οικογενειακή μου περιουσία για την ίδρυση και λειτουργία του μουσείου. Λόγω της προχωρημένης ηλικίας μου, της λανθάνουσας υγείας μου και της παρούσας οικονομικής κρίσης, αδυνατώ να επωμισθώ πλέον το οικονομικό βάρος των εκάστοτε σχετικά μικρών ελλειμμάτων περίπου 100.000 ευρώ που προκύπτουν τον χρόνο, γεγονός για το οποίο έχω επανειλημμένα ενημερώσει γραπτά τους αρμόδιους φορείς.
Μεγάλο μέρος των εξόδων μας καλύπτουμε με υπεράνθρωπες προσπάθειες με πωλήσεις, εισιτηρίων, εντύπων καθώς και την ενοικίαση των χώρων μας για διάφορες εκδηλώσεις.
Η μόνη λύση για την εύρυθμη λειτουργία του μουσείου και την επιβίωσή του στο μέλλον θα ήταν να υπαχθεί στις τακτικές επώνυμες πιστώσεις του κρατικού προϋπολογισμού με ένα λογικό ποσό, όπως εξάλλου γίνεται με άλλα αναγνωρισμένα μουσεία. Δυστυχώς όμως όλες οι σχετικές επίμονες εκκλήσεις μας τα τελευταία χρόνια έχουν αποβεί άκαρπες.
Η Αχίλλειος πτέρνα του μουσείου είναι η άμεση ανάγκη συντήρησης αξιόλογων έργων τέχνης και η περιβαλλοντική αναβάθμιση των κτιριακών μας εγκαταστάσεων. Παρόλο που το αρμόδιο τμήμα του υπουργείου Πολιτισμού είναι πλήρως ενήμερο και έχει διενεργήσει αυτοψία, δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα. Πολλές φορές, σε περίπτωση ισχυρών βροχοπτώσεων, είμαστε αναγκασμένοι να κατεβάζουμε πίνακες από τους τοίχους για να μη βραχούν από τις διαρροές των σκεπών.
Η ουσία του προβλήματος φυσικά είναι ότι απουσιάζει παντελώς μια βασική πολιτική χρηματοδοτήσεως των μουσείων και πολιτισμικών ιδρυμάτων, η οποία διαφέρει από υπουργό σε υπουργό ανεξαρτήτως κυβερνήσεως. Μεγάλο πρόβλημα τυγχάνει επίσης η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ κράτους - φορέων.
Τυπικό παράδειγμα τυγχάνει το ότι πολλές επιστολές στις οποίες αναφέραμε τα προβλήματα του μουσείου στους αρμόδιους φορείς, παρέμεναν αναπάντητες, παρ’ όλες τις τηλεφωνικές μας υπενθυμίσεις, γεγονός που τυγχάνει ανεπίτρεπτη συμπεριφορά σε μια πολιτισμένη δημοκρατική κοινωνία.
Το τελικό πλήγμα ήταν οι πρόσφατοι λογαριασμοί της ΔΕΗ, όπου καλούμεθα να πληρώσουμε για το ειδικό τέλος ΕΕΤΗΔΕ 18.676 ευρώ ετησίως, χωρίς να εξαιρούμαστε ως πολιτιστικό ίδρυμα!
Και ακόμα περιμένουμε να λάβουμε την επιχορήγηση που έχει εγκριθεί από το υπουργείο Πολιτισμού για το 2010 ποσού 25.000 ευρώ...
Παρ’ όλα αυτά, αγαπητή μου Ελένη, υπάρχει ελπίδα επιβιώσεως. Εγώ μεν έχω φθάσει στη δύση, αλλά διαφαίνεται στον ορίζοντα η ανατολή. Με τη στήριξη της νεότερης γενιάς της οικογενείας μου και των συνεργατών μου, η μάχη θα συνεχισθεί με αποφασιστικότητα και αισιοδοξία».
Ευχαριστώ όπως πάντα για όλα.
Ίων Βορρές
(από την εφημερίδα "Καθημερινή")