Οι δύο χώρες διεξάγουν έναν σκιώδη πόλεμο εδώ και δεκαετίες, αλλά η τρέχουσα σύγκρουση είναι η πιο σοβαρή, με τις ενεργειακές υποδομές να γίνονται επίσης στόχος για πρώτη φορά
Ενώ δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής καμία επίπτωση στις ροές πετρελαίου του Ιράν, οι φόβοι για μια διευρυμένη διαταραχή στην κυκλοφορία του αργού μέσω των κρίσιμων Στενών του Ορμούζ οδήγησαν τις τιμές του πετρελαίου υψηλότερα, με τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του αργού τύπου Brent να φτάνουν σε υψηλό εξαμήνου, στα $74/βαρέλι. Αυτά επισημαίνονται στην τελευταία Έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ) για τον μήνα Ιούνιο, η οποία δημοσιεύτηκε σήμερα (17/6) και αναφέρεται στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου.
Σύμφωνα με τον ΙΕΑ, το Ιράν παράγει σήμερα περίπου 4.8 εκατ. βαρέλια την ημέρα αργού, με τις συνολικές εξαγωγές πετρελαίου να ανέρχονται περίπου σε 2.6 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Ενώ η κυβέρνηση των ΗΠΑ εντατικοποίησε πρόσφατα τις κυρώσεις σε αγοραστές ιρανικού αργού, οι εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν παρέμειναν αμετάβλητες, φτάνοντας κατά μέσο όρο περίπου τα 1.7 εκατ. βαρέλια την ημέρα μέχρι στιγμής φέτος, με το μεγαλύτερο μέρος τους να κατευθύνεται στην Κίνα. Το Ιράν είναι επίσης σημαντικός εξαγωγέας πετρελαϊκών προϊόντων, με τις αποστολές μαζούτ, υγραερίου και νάφθας να ανέρχονται κατά μέσο όρο σε σχεδόν 800 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα από τον Ιανουάριο.
Παράλληλα, το Ιράν ανέστειλε εν μέρει την παραγωγή στο μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στον κόσμο, το South Pars, μετά από μια ισραηλινή επιδρομή που προκάλεσε πυρκαγιά, η οποία μπορεί να χαρακτηριστεί ως η πρώτη ισραηλινή επίθεση στον τομέα πετρελαίου και φυσικού αερίου του Ιράν. Δεν είναι ακόμη σαφές εάν έχει επηρεαστεί η παραγωγή φυσικού αερίου από το κοίτασμα του South Pars, το οποίο έχει δυναμικότητα 2 δισ. κυβικά πόδια την ημέρα φυσικού αερίου, 75 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα συμπυκνωμάτων και περίπου την ίδια ποσότητα αιθανίου και υγραερίου. Η αποθήκη πετρελαίου Shahran και το διυλιστήριο κοντά στην Τεχεράνη έγιναν επίσης στόχος, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες δεν προκλήθηκαν σημαντικές ζημιές.
Εν τω μεταξύ, το Ισραήλ έχει διακόψει για λόγους ασφαλείας περισσότερο από το 60% της δυναμικότητας παραγωγής φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένου του υπεράκτιου κοιτάσματος Leviathan και έχει αναφέρει ότι οι ιρανικές επιθέσεις έχουν προκαλέσει ζημιές στο διυλιστήριό του στη Χάιφα.
Το Ιράν έχει επανειλημμένα απειλήσει να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ σε περίπτωση επίθεσης. Το κλείσιμο των Στενών, έστω και για περιορισμένο χρονικό διάστημα, θα είχε σημαντικό αντίκτυπο στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου και φυσικού αερίου. ΤαΣτενάαποτελούν την έξοδο από τον Κόλπο για περίπου το 25% της παγκόσμιας προμήθειας πετρελαίου -συμπεριλαμβανομένων των προμηθειών από τη Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ, το Κουβέιτ, το Κατάρ, το Ιράκ και το Ιράν- και το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας.
Ελλείψει σημαντικών διαταραχών, οι αγορές πετρελαίου το 2025 φαίνονται επαρκώς εφοδιασμένες. Η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου προβλέπεται να αυξηθεί κατά 720 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα φέτος, οριακά κάτω από την εκτίμηση του περασμένου μήνα. Εν τω μεταξύ, η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου τον Μάιο αυξήθηκε κατά 1.9 εκατ. βαρέλια την ημέρα σε σχέση με ένα χρόνο πριν, εν μέρει λόγω της άρσης των εθελοντικών περικοπών παραγωγής του OPEC+. Για το σύνολο του 2025, η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου προβλέπεται να αυξηθεί κατά 1.8 εκατ. βαρέλια την ημέρα στα 104.9 εκατ. βαρέλια την ημέρα και κατά 1.1 επιπλέον εκατ. βαρέλια την ημέρα το 2026. Οι παραγωγοί εκτός OPEC+ προβλέπεται να προσθέσουν 1.4 εκατ. βαρέλια την ημέρα κατά μέσο όρο φέτος και 840 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα το επόμενο έτος.
Καθώς η προσφορά αργού υπερβαίνει τη ζήτηση, τα παρατηρούμενα αποθέματα πετρελαίου παγκοσμίωςέχουν αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 1 εκατ. βαρέλια την ημέρα από τον Φεβρουάριο και κατά 93 εκατ. βαρέλια μόνο τον Μάιο, σύμφωνα με τα διαθέσιμα προκαταρκτικά στοιχεία. Ωστόσο, ενώ η αγορά φαίνεται επαρκώς εφοδιασμένη, τα πρόσφατα γεγονότα υπενθυμίζουν τους σημαντικούς γεωπολιτικούς κινδύνους για την ασφάλεια του πετρελαϊκού εφοδιασμού.