να αλλάζει τη γεωγραφία του ενεργειακού εμπορίου και να περιφερειοποιεί τις ενεργειακές σχέσεις, γεγονός που συνεπάγεται την εμφάνιση νέων κέντρων γεωπολιτικής επιρροής που βασίζονται στην παραγωγή και χρήση υδρογόνου, καθώς θα μειώνεται το εμπόριο των συμβατικών καυσίμων (πετρέλαιο και φυσικό αέριο). Έχοντας υπ’ όψιν τον επείγοντα χαρακτήρα του κλίματος και τις δεσμεύσεις των χωρών για μηδενικές εκπομπές άνθρακα, η IRENA εκτιμά ότι το υδρογόνο θα καλύπτει έως και το 12 % της παγκόσμιας χρήσης ενέργειας έως το 2050.
Το αυξανόμενο εμπόριο και οι στοχευμένες επενδύσεις σε μια αγορά που κυριαρχείται από ορυκτά καύσιμα και η αξία της οποίας σήμερα υπολογίζεται σε 174 δισεκ. δολ., είναι πιθανό να ενισχύσει την οικονομική ανταγωνιστικότητα και να επηρεάσει το τοπίο της εξωτερικής πολιτικής με διμερείς συμφωνίες που αποκλίνουν σημαντικά από τις σχέσεις που διαμορφώθηκαν εξαιτίας των υδρογονανθράκων τον 20ό αιώνα.
«Το υδρογόνο θα μπορούσε να αποδειχθεί ο χαμένος κρίκος για ένα ενεργειακό μέλλον ασφαλές για το κλίμα», δήλωσε ο Francesco La Camera, Γενικός Διευθυντής της IRENA. «Το υδρογόνο οδηγεί ξεκάθαρα στην επανάσταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με το πράσινο υδρογόνο να αναδύεται ως παράγοντας που αλλάζει τους όρους του παιχνιδιού όσον αφορά την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας χωρίς να διακυβεύεται η βιομηχανική ανάπτυξη και η κοινωνική ανάπτυξη. Αλλά το υδρογόνο δεν είναι το νέο πετρέλαιο. Και η μετάβαση δεν ισοδυναμεί με αντικατάσταση καυσίμου, αλλά με τη μετάβαση σε ένα νέο σύστημα με πολιτικές, τεχνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές διαταραχές», σημείωσε ο La Camera.
«Είναι το πράσινο υδρογόνο εκείνο που θα φέρει νέους και διαφορετικούς συμμετέχοντες στην αγορά, θα διαφοροποιήσει τις διαδρομές και τις προμήθειες και θα μεταφέρει την ισχύ από τους λίγους στους πολλούς. Με τη διεθνή συνεργασία, η αγορά υδρογόνου θα μπορούσε να είναι πιο δημοκρατική και χωρίς αποκλεισμούς, προσφέροντας ευκαιρίες για αναπτυγμένες και οι αναπτυσσόμενες χώρες», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της IRENA, πάνω από το 30 % του υδρογόνου θα μπορούσε να διακινείται διασυνοριακά έως το 2050, ποσοστό μεγαλύτερο από ό, τι το φυσικό αέριο σήμερα. Χώρες που, αν και παραδοσιακά δεν έχουν ενεργειακές συναλλαγές, σήμερα συνάπτουν διμερείς ενεργειακές σχέσεις γύρω από το υδρογόνο. Καθώς εμφανίζονται περισσότεροι παίκτες και νέες κατηγορίες καθαρών εισαγωγέων και εξαγωγέων στην παγκόσμια σκηνή, το εμπόριο υδρογόνου είναι απίθανο να εργαλειοποιηθεί και να γίνει καρτέλ, σε αντίθεση με τη γεωπολιτική επιρροή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, όπως τονίζει η έκθεση του Οργανισμού.
Το διασυνοριακό εμπόριο υδρογόνου αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά με περισσότερες από 30 χώρες και περιοχές να προγραμματίζουν ήδη την ανάπτυξη συναλλαγών. Ορισμένες χώρες που προσδοκούν να είναι εισαγωγείς εφαρμόζουν ήδη ειδική διπλωματία υδρογόνου – π.χ. η Ιαπωνία και η Γερμανία.
Αλλά και οι εξαγωγείς ορυκτών καυσίμων θεωρούν όλο και περισσότερο το καθαρό υδρογόνο έναν ελκυστικό τρόπο διαφοροποίησης των οικονομιών τους, όπως η Αυστραλία, το Ομάν, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ωστόσο, απαιτούνται ευρύτερες στρατηγικές οικονομικής μετάβασης, καθώς το υδρογόνο δεν θα αντισταθμίσει τις απώλειες στα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Το τεχνικό δυναμικό για την παραγωγή υδρογόνου υπερβαίνει σημαντικά την εκτιμώμενη παγκόσμια ζήτηση.
Οι χώρες που είναι πιο ικανές να παράγουν φθηνή ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές θα είναι σε καλύτερη θέση να παράγουν ανταγωνιστικό πράσινο υδρογόνο. Ενώ χώρες όπως η Χιλή, το Μαρόκο και η Ναμίμπια είναι καθαροί εισαγωγείς ενέργειας σήμερα, πρόκειται να αναδειχθούν σε πράσινους εξαγωγείς υδρογόνου.
Η συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων περιοχών όπως η Αφρική, η Αμερική, η Μέση Ανατολή και η Ωκεανία θα μπορούσε να περιορίσει τον κίνδυνο συγκέντρωσης των εξαγωγών, αλλά πολλές χώρες θα χρειαστούν σε μεγάλη κλίμακα τη μεταφορά τεχνολογίας, την ανάπτυξη υποδομών και την πραγματοποίηση επενδύσεων.
Η γεωπολιτική του καθαρού υδρογόνου πιθανότατα θα εξελιχθεί σε διαφορετικά στάδια. Η έκθεση του IRENA βλέπει τη δεκαετία του 2020 ως μια μεγάλη κούρσα για την ηγεσία της τεχνολογίας toy κλάδου. Ωστόσο, η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί μόλις κατά τα μέσα της δεκαετίας του 2030. Από εκείνη τη στιγμή, το πράσινο υδρογόνο θα μπορεί να ανταγωνίζεται το κόστος του υδρογόνου από ορυκτά καύσιμα παγκοσμίως, κάτι που είναι έτοιμο να συμβεί ακόμη νωρίτερα σε χώρες όπως η Κίνα, η Βραζιλία και η Ινδία. Το πράσινο υδρογόνο ήταν ήδη ανταγωνιστικό στην Ευρώπη εξαιτίας της ανόδου των τιμών του φυσικού αερίου το 2021. Οι εργασίες αποκατάστασης των αγωγών φυσικού αερίου είναι πιθανό να ενισχύσει περαιτέρω τη ζήτηση και να διευκολύνει το εμπόριο υδρογόνου.