6ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών: Πάνελ της Grant Thornton για τις Επενδύσεις, το Εθνικό Σχέδιο και το Ταμείο Ανάκαμψης

Στη συζήτηση που έγινε για το Ταμείο Ανάκαμψης συμμετείχαν ο Θεόδωρος Σκυλακάκης, Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, ο Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΣΕΒ, ο Νικόλαος Καραμούζης, Πρόεδρος της Grant Thornton και ο Βασίλης Καζάς, Διευθύνων Σύμβουλος της Grant Thornton. Την άκρως ενδιαφέρουσα και επίκαιρη αυτή συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος, Μαρία Σαράφογλου.

«Η φιλοσοφία του πλάνου μας είναι να μειωθεί το τεράστιο επενδυτικό κενό που έχει η χώρα, με κινητοποίηση ιδιωτικών πόρων και παρουσία μεταρρυθμίσεων στο πρόγραμμα», σημείωσε ο κύριος Σκυλακάκης. Ενώ, ο κύριος Παπαλεξόπουλος τόνισε την ανάγκη ύπαρξης συνεργειών μεταξύ Ιδιωτικού και Δημοσίου τομέα, δηλώνοντας, «είναι θετικό πως σήμερα εδώ, μιλήσαμε περισσότερο για μεταρρυθμίσεις παρά για έργα». Ο κύριος Καραμούζης τόνισε σχετικά με το Ταμείο Ανάκαμψης πως «είναι μία μεγάλη ευκαιρία για μεγάλη τομή στη χώρα». «Να ενώσουμε όλοι μας τις δυνάμεις, το οφείλουμε στις νέες γενιές», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κύριος Καζάς.

 

Βασικά σημεία συζήτησης

 

Θεόδωρος Σκυλακάκης, Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών

 

Σχετικά με την αξιοποίηση των χρημάτων, τις προτεραιότητες και τα χρονοδιαγράμματα 

• Ξεκινήσαμε έχοντας 17.8 δισ. επιδότηση και δυνατότητα δανείων μέχρι και 13 δισ. Αυτά τα δάνεια οι περισσότερες χώρες δεν τα παίρνουν, η Ελλάδα όμως τα παίρνει γιατί έχει φτιάξει ένα ιδιαίτερο Σχέδιο. Τα 59 δισ. είναι αποτέλεσμα της δομής αυτού του σχεδίου.
• Σε ό,τι αφορά τους χρόνους, το πλάνο μας σε αντίθεση με τα κλασικά ευρωπαϊκά προγράμματα έχει κατά 90% ήδη προσδιορισμένα έργα. Σήμερα, ας πούμε, δώσαμε την έγκριση για να ξεκινήσει, εντασσόμενο στο Ταμείο Ανάκαμψης, ένα έργο για την ψηφιακή αναμόρφωση των λογιστικών του κράτους
• Σε αντίθεση με τη λογική του ΕΣΠΑ, τη Ν+3. Στο Σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης, φτιάξαμε τον κανόνα του Ν-1, δηλαδή ενώ έχουμε τη δυνατότητα να απορροφήσουμε μέχρι και το τέλος του Αυγούστου του 2026, έχουμε βάλει προθεσμία τις 31.12.2025 έτσι ώστε να έχουμε έναν χρόνο να μαζέψουμε τις καθυστερήσεις.
• Η φιλοσοφία του σχεδίου είναι να μειώσει το τεράστιο επενδυτικό κενό που έχει η χώρα και έχει 3 χαρακτηριστικά:

1. Τεράστια κινητοποίηση ιδιωτικών πόρων
2. Πολύ μεγάλη παρουσία μεταρρυθμίσεων στο πρόγραμμα
3. Για να το πετύχουμε πρέπει στην πρώτη χρονιά να διπλασιάσουμε τις απορροφήσεις δημόσιων επενδύσεων, να πάμε από τα 5 στα 10 δισ.

• Χρονοδιάγραμμα για την εκταμίευση έχουμε, φέτος, τα 7.8-7.9 δισ.

 

Σχετικά με τη διαχείριση τόσο σημαντικών κονδυλίων και τη συμμετοχή των μικρότερων επιχειρήσεων

• Το ίδιο το Σχέδιο δεν έχει πουθενά απορρόφηση, έχει μόνο επίτευξη στόχων και KPIs.
• Επιδιώκουμε να πάμε από μία «γκρίζα» οικονομία σε μία πολύ πιο εξωστρεφή και πολύ πιο συλλογική στην οργάνωση της, με περισσότερες συνεργασίες, γι’ αυτό το λόγο έχουμε εκτεταμένα προγράμματα και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις αλλά η βοήθεια που δίνουμε έχει έναν απλό κανόνα: αν θέλεις το κράτος να επενδύσει μαζί σου πρέπει να βάλεις και εσύ χρήματα και δεύτερον θα πρέπει να έχεις ένα σοβαρό Σχέδιο που να περνά τους κανόνες αγοράς
• Σχετικά με την κατάρτιση, βάζουμε έναν κανόνα, ότι τα αποτελέσματα της κατάρτισης θα πιστοποιούνται από έναν σοβαρό φορέα ιδιωτικού τομέα, ανεξάρτητο από αυτόν που είναι ο πάροχος της κατάρτισης και η αμοιβή θα είναι η συνάρτηση των αποτελεσμάτων
• Θα πετύχει αυτό το Σχέδιο μόνο αν οι μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνει υλοποιηθούν παράλληλα με την όποια απορρόφηση.

 

Σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις, το Εθνικό Σχέδιο και τον Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέα

• Για την αξιοποίηση των ιδιωτικών εταιρειών θέλουμε να δουλεύει υβριδικά ο Δημόσιος με τον Ιδιωτικό τομέα . Το Δημόσιο, έτσι, γίνεται πολύ ισχυρότερο, το κλειδί για ένα δυνατό Δημόσιο είναι να φέρνει αποτέλεσμα.
• Θα είναι πολύ δύσκολο και τεχνοκρατικά απαιτητικό στην υλοποίηση, όμως ο σχεδιασμός έχει πάει καλά και πιστεύω ότι διαμορφώνεται και ένα ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό ρεύμα ώστε η χώρα να είναι περισσότερο φιλόδοξη σε σχέση με το παρελθόν.
• Οι παθογένειες του παρελθόντος μας κυνηγούν με μεγάλη πιστότητα εδώ και 2.5 χιλιάδες χρόνια, το θέμα είναι να μάθουμε να ζούμε με τις παθογένειες μας και να φέρνουμε αποτέλεσμα.

 

Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΣΕΒ

 

Σχετικά με το ζητούμενο από την απορρόφηση και την αξιοποίηση του πακέτου του Ταμείου Ανάκαμψης

• Μπορούμε να καλύψουμε μεγάλο από το επενδυτικό κενό της χώρας. Από το 12% που είμαστε σήμερα, θα πάμε στο 20% ΑΕΠ.
• Επιταχύνει σημαντικά τη μετάβαση στις δύο μεγάλες επαναστάσεις της εποχής μας, την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση. Θέτει ένα πλαίσιο μεταρρυθμίσεων που χρειαζόμαστε πολύ.
• Το παραδοσιακό ζητούμενο είναι η απορρόφηση, σχεδόν ως αυτοσκοπός, πως δε θα χάσουμε τα χρήματα. Η απορρόφηση είναι δύσκολή. Ωστόσο, θα κερδίσουμε πολλά αν δεν στοχεύουμε μόνο στην απορρόφηση αλλά να βάλουμε τη χώρα σε διατηρήσιμη πορεία ανάπτυξης μετά το τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης.
• Έχει γίνει ένα καλό ξεκίνημα, το θέμα έχει μπει στη σωστή βάση. Έχει γίνει οργανωμένη και σωστή προετοιμασία. Οι πόροι θα δοθούν με όρους αγοράς και όχι απευθείας.
• Επένδυση σ’ ένα σωστό σύστημα υλοποίησης, κάποιες σωστές θεσμικές παρεμβάσεις , να θέτουμε ποσοτικοποιημένους μακροπρόθεσμους χρόνους.
• Να χτίσουμε σε συνέργειες Ιδιωτικού και Δημοσίου τομέα.
• Το θέμα των δεξιοτήτων αγγίζει σε πολύ βαθύτερες παθογένειες και προβλήματα που δεν μπορούν να λυθούν άμεσα.

 

Σχετικά με τον πυλώνα του Σχεδίου που έχει τις περισσότερες προκλήσεις και ευκαιρίες

• Μεγαλύτερη πρόκληση αποτελεί, γιατί είναι δύσκολο να ξεπεράσουμε μεγάλα προβλήματα, η ψηφιακή μετάβαση. Έχει γίνει εντυπωσιακά, πολλή δουλειά από το Δημόσιο. Ο  Ιδιωτικός τομέας πρέπει να επιταχύνει στη ψηφιακή μετάβαση.
• Το μεγαλύτερο θέμα παραμένει στην εκπαίδευση, τις δεξιότητες και την κοινωνική συνοχή. Εκεί έχουμε πολλά να κάνουμε ως κοινωνία.
• Η ιδέα της πιστοποίησης από ανεξάρτητο φορέα, είναι μία πολύ ωφέλιμη ιδέα.

 

Νικόλαος Καραμούζης, Πρόεδρος της Grant Thornton

 

Σχετικά με τις συνθήκες εκκίνησης του Ταμείου Ανάκαμψης

• Το πνεύμα συναίνεσης για την ανάγκη θεμελιώδους αλλαγής για το επενδυτικό μοντέλο που έχουμε μέχρι σήμερα είναι μία πολύ σημαντική κατάκτηση.
• Συμφωνούν όλοι στο να δώσουμε έμφαση, ώστε να γίνει η Ελλάδα πιο εξωστρεφής και φιλική προς το επιχειρείν, τους εργαζόμενους και το μέσο πολίτη.
• Υπάρχει πολιτική βούληση να υλοποιηθούν οι μεταρρυθμίσεις που είναι αναγκαίες και απαραίτητες και έχουν σημαντικό αναπτυξιακό πρόσημο.
• Το επενδυτικό κλίμα βελτιώνεται. Η ανάπτυξη το 2^ο εξάμηνο και το 2022 θα είναι πολύ ισχυρή και αυτός είναι ένας θετικός παράγοντας.
• Για πρώτη φορά, ίσως, έχει γίνει μία πολύ σοβαρή προετοιμασία. Έχουμε καταθέσει ένα πολύ καλό Σχέδιο, με αρχή, τέλος και στόχους.
• Υπάρχουν και δύο σημεία που με προβληματίζουν:

1. Μη δημιουργήσουμε την εντύπωση ότι αυτό το Σχέδιο Ανάκαμψης θα τα λύσει όλα.
2. Επικρατεί μία εικόνα πως υπάρχει χρήμα να μοιραστεί. Το χρήμα δε θα μοιραστεί. Πρέπει να καταβάλουμε μελέτες και σχέδια. Κάθε ευρώ που θα εκταμιεύεται, θα πρέπει να εγκρίνεται και να ελέγχεται.

 Σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις στις οποίες πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα

• Υπάρχουν έξι προϋποθέσεις, οι οποίες είναι απαραίτητες για να μεγιστοποιηθεί το αποτέλεσμα της υλοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης:

1. Να μην εφησυχάσουμε με τη δημοσιονομική σταθερότητα.
2. Αποτελεσματική διοίκηση. Η υποδομή έχει χτιστεί κα είναι πολύ καλή, αν δεν αξιοποιηθούν ιδιωτικές εταιρείες και ιδιωτικοί φορείς στην παρακολούθηση έργων, το πρόγραμμα θα έχει δυσκολίες.
3. Η παλιά Ελλάδα είναι εδώ, οι παρασιτικές επιχειρηματικές ακρίδες του εύκολου κέρδους καιροφυλαχτούν. Πρέπει να ακολουθήσουμε διαφάνεια, διαδικασίες, αυστηρή παρακολούθηση των έργων για να μην εκτεθούμε.
4. Οι κρίσιμες μεταρρυθμίσεις. Καμία δημοκρατική χώρα δεν πέτυχε χωρίς ποιοτική παιδεία, συνδεδεμένη με την παραγωγή, χωρίς αποτελεσματική δημόσια διοίκηση, χωρίς ανεξάρτητες εποπτικές αρχές, χωρίς ένα τραπεζικό σύστημα που λειτουργεί. Ήρθε η ώρα να ακουμπήσουμε το θέμα της παιδείας.
5. Δεν έχει δοθεί μεγάλο βάρος στο να δημιουργηθεί ένα εθνικό Σχέδιο αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας.
6. Η διάχυση των ωφελειών στην κοινωνία. Πρέπει να γίνει μία βαθιά και μεγάλη ενημέρωση πως οι μεταρρυθμίσεις και αυτό το μεγάλο ύψος των επενδύσεων θα αλλάξει τη ζωή των πολιτών.

 

Βασίλης Καζάς, Διευθύνων Σύμβουλος της Grant Thornton

 

Σχετικά με τους κινδύνους και τις προκλήσεις της αξιοποίησης των κοινοτικών πόρων

• Υπάρχουν 5 κρίσιμες παράμετροι οι οποίες πρέπει να ληφθούν πολύ σοβαρά υπόψιν:

1. Άμεση ετοιμότητα επενδυτικών φορέων, τόσο των Δημοσίων και των Ιδιωτικών, και έγκαιρη ωρίμανση των επενδυτικών σχεδίων, και σε νομικό και σε χρηματοοικονομικό και σε αδειοδοτικό επίπεδο.
2. Αποτελεσματική συνεργασία με τα εμπλεκόμενα πιστωτικά ιδρύματα.
3. Προσδιορισμός ορθών και αντιπροσωπευτικών οροσήμων στη βάση της τεκμηρίωσης της προόδου υλοποίησης εκάστου επενδυτικού σχεδίου και αποτελεσματική παρακολούθηση της εκπλήρωσης τους.
4. Πολύ αποτελεσματικό και ευέλικτο σχήμα διακυβέρνησης, το οποίο θα υλοποιήσει με πολύ γρήγορες διαδικασίες όλο αυτό το Σχέδιο.
5. Δημιουργία ενός διακριτού και ανεξάρτητου μηχανισμού ελέγχου που θα αποτρέψει περιπτώσεις double funding.

 Σχετικά με τις αλλαγές στην καθημερινότητά μας που θα επιφέρουν οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις:

• Κανένα Σχέδιο δεν μπορεί να επιτύχει αν δεν αφήνει έντονο κοινωνικό αποτύπωμα, αν δεν συμβάλλει στην περιφερειακή και κοινωνική συνοχή.
• Δίνει τεράστιες δυνατότητες σε όλες τις περιφέρεις της χώρας να επενδύσουν στην υγεία την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, την ποιότητα της ζωής, την πρόνοια και τις εργασιακές δυνατότητες. Είναι ένα Σχέδιο που μπορεί να αναβαθμίσει περιοχές που σήμερα είναι πολύ υποβαθμισμένες.
• Στην περίοδο του Covid φάνηκε πόσο σημαντικό είναι να έχουμε ένα ισχυρό Εθνικό Σύστημα Υγείας. Η αναβάθμιση όλων των νοσοκομείων και πρωτοβάθμιων δομών υγείας τόσο σε επίπεδο κτιριακών υποδομών όσο κυρίως και σε μηχανολογικό εξοπλισμό θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο το εθνικό σύστημα υγείας.
• Μία από τις πιο σημαντικές παρεμβάσεις είναι η ύπαρξη στο Σχέδιο και του Re-skilling και το Up-skilling ανέργων και εργαζομένων, που θα επιτρέψουν στους ανθρώπους να αποκτήσουν τις νέες δεξιότητες που χρειάζεται η σημερινή κοινωνία και οικονομία.
• Η οικονομική αλλαγή και ο οικονομικός μετασχηματισμός μπορεί να βοηθηθεί μόνο αν υπάρξουν αλλαγές στην παιδεία. Σύμφωνα με το World Economic Forum το 65% των παιδιών που σήμερα ξεκινούν το σχολείο θα καταλήξει σε θέσεις εργασίας που σήμερα δεν υπάρχουν.
• Πολύ μεγάλη αλλαγή πρέπει να γίνει και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με μια ολοκληρωμένη στροφή προς την τεχνολογική κατεύθυνση.