Πυρηνικός Σταθμός Μπέλενε: Μια Πονεμένη Ιστορία που Κανείς δεν Γνωρίζει Πώς θα Λήξει

Πυρηνικός Σταθμός Μπέλενε: Μια Πονεμένη Ιστορία που Κανείς δεν Γνωρίζει Πώς θα Λήξει
του Αδάμ Αδαμόπουλου
Πεμ, 22 Αυγούστου 2019 - 17:32

Την προηγούμενη Τρίτη, δεκατρείς εταιρείες εκδήλωσαν έμπρακτα το ενδιαφέρον τους να συμμετάσχουν στην υλοποίηση του σχεδίου κατασκευής του δεύτερου πυρηνικού σταθμού της Βουλγαρίας, στο Μπέλενε. 

Στο επόμενο τρίμηνο, οι προσφορές που κατατέθηκαν θα μελετηθούν επισταμένως, ώστε να αναδειχτεί το ποιοι επενδυτές θα συμμετάσχουν στις τελικές διαπραγματεύσεις, που έχει προγραμματιστεί να ολοκληρωθούν το ερχόμενο καλοκαίρι. Το σχέδιο για τον δεύτερο πυρηνικό σταθμό της γειτονικής χώρας, χρονολογείται από 40ετίας και οι περιπέτειες, γύρω από την κατασκευή του, θυμίζουν...έπος. Αφού η κατασκευή δεν ξεκίνησε επί σοσιαλιστικού καθεστώτος, λόγω του κρατικού χρέους, η νέα ενεργειακή μονάδα επανήλθε στην επικαιρότητα μετά την μεταπολίτευση. Αλλά ακόμη και κάτω από αυτές τις συνθήκες, δεν σημειώθηκε σημαντική πρόοδος. Η κατασκευή πότε ξεκινούσε και πότε σταματούσε, μολονότι περί της υλοποίησής του είχαν αποφανθεί σε δημοψήφισμα, οι πολίτες της χώρας, το 2012. Σχεδίαζαν όμως χωρίς τον ξενοδόχο, αφού η Βουλή άσκησε βέτο στο σχέδιο. Αρκετά χρόνια μετά την έναρξη της κατασκευής, ο χώρος μετατράπηκε, σταδιακά, σε ένα τεράστιο εγκαταλελειμμένο εργοτάξιο που είχαν λησμονήσει όλοι την ύπαρξή του.

Σε κάποια δεδομένη στιγμή, η κυβέρνηση συνειδητοποίησε, όμως, ότι για την υλοποίηση του σχεδίου είχαν επενδυθεί περίπου ένα δισεκατομμύριο ευρώ και ότι αυτά τα χρήματα δεν πρέπει να χαθούν. Επιπλέον, ανατέθηκε στη ρωσική εταιρεία Atomstroyexport, η κατασκευή δύο πυρηνικών αντιδραστήρων ισχύος 1000 μεγαβάτ και συνολικής αξίας άνω των 600 εκατομμυρίων ευρώ. Η Atomstroyexport σχεδίασε τους αντιδραστήρες σύμφωνα με τη σύμβαση και τους παρέδωσε στην Βουλγαρία, παρά το κοινοβουλευτικό βέτο.

Τελικά, η Βουλγαρία βρέθηκε με δυο πυρηνικούς αντιδραστήρες οι οποίοι δεν μπορούν να εγκατασταθούν πουθενά, διότι στην περιοχή δεν εκτελείτο κανένα έργο! Ύστερα από μακρές και σκληρές διαπραγματεύσεις, υπό διεθνή διαιτησία, οι βουλγαρικές αρχές αναγκάστηκαν να πληρώσουν στην Atomstroyexport τον εξοπλισμό που είχαν αγοράσει και ο οποίος, επί του παρόντος, έχει, απλά, αποθηκευθεί. Το γεγονός ότι για το έργο-φάντασμα είχαν ήδη επενδυθεί 2 δισ. ευρώ ήταν αδύνατο να περάσει απαρατήρητο. Σε βοήθεια όλων όσοι μοχθούσαν για να ξεκινήσει η κατασκευή στο Μπέλενε, έσπευσαν οι ερευνητές της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών, οι οποίοι απάντησαν καταφατικάστο ερώτημα, αν πρέπει να χτιστεί το εργοστάσιο, ενώ παράλληλα, η κυβέρνηση άρχισε να αναζητεί πιθανούς αγοραστές για τους ρωσικούς αντιδραστήρες, δίχως, όμως αποτέλεσμα.

Τελικά, το κοινοβουλευτικό βέτο ήρθη το 2018 και η κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει στην υλοποίηση του έργου, χωρίς να επενδύσει περισσότερα δημόσια κεφάλαια.

Για το λόγο αυτό, κλήθηκαν να συμμετάσχουν ως στρατηγικοί επενδυτές, μεγάλες εταιρείες πυρηνικής ενέργειας, αλλά με την προϋπόθεση να μη λάβουν κρατικές επιδοτήσεις ή άλλα οικονομικά οφέλη. Οι εταιρείες είναι πλέον γνωστές και ο μεγάλος αριθμός τους, δηλαδή, 13, εξέπληξε ακόμη και τις αρχές. Είναι πολύ νωρίς για να ισχυριστεί κανείς το εάν ο αριθμός "13" θα φέρει τύχη στον πυρηνικό σταθμό.

Οι ελπίδες, ωστόσο, είναι μεγάλες και δείχνουν βάσιμες και εύλογες. Επτά εταιρείες, δύο από τις οποίες είναι αμιγώς βουλγαρικές, μία με έδρα τη Γερμανία και μία βουλγαρική, με τσεχική συμμετοχή, αναδείχθηκαν υποψήφιοι στρατηγικοί επενδυτές για τον Belene NPP, ανακοίνωσε η υπουργός Ενέργειας της χώρας, Τεμενούζκα Πετκόβα. Μεταξύ των υποψηφίων συγκαταλέγονται σημαντικοί και ισχυροί εν δυνάμει επενδυτές στον τομέα της πυρηνικής ενέργεια. Μεταξύ τους η ρωσική Rosatom, η κινεζική CNNC και η νοτιοκορεατική Korea Hydro & Nuclear Power Co. Ως προμηθευτές εξοπλισμού και για την οικονομική διάρθρωση του έργου, το οποίο δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 10 δισ. ευρώ, δεσμεύτηκαν να συμμετάσχουν η αμερικανική General Electric και η γαλλική Framatome, ενώ η Βόρεια Μακεδονία ενδιαφέρεται να αποκτήσει μειοψηφικό μερίδιο μετοχών, αλλά και για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από το μελλοντικό βουλγαρικό πυρηνικό σταθμό. Αυτό είναι ένα βήμα προς την υλοποίηση της ιδέας του βουλγαρικού πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ, δηλαδή, να μετατραπεί σε ένα ευρύτερο βαλκανικό σχέδιο. Στο πνεύμα αυτό, η υπουργός Ενέργειας Τεμενούζκα Πετκόβα δήλωσε: «Ο πυρηνικός σταθμός του Μπέλενε είναι σημαντικός για ολόκληρη την περιοχή».

Είναι δύσκολο να προβλεφθεί εάν το σχέδιο κατασκευής του πυρηνικού σταθμού Μπέλενε θα υλοποιηθεί, τελικά, διότι εκτός από τα κεφάλαια, στην υπόθεση εμφιλοχωρεί και το ζήτημα της γεωπολιτικής. Για παράδειγμα, δεν είναι σαφές το πώς θα αντιδράσουν οι Βρυξέλλες και εν γένει η Δυτική Ευρώπη, ή ακόμη και οι ΗΠΑ, για έναν πυρηνικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, στον οποίο θα υπάρχει, πιθανότατα, κινεζική ή ρωσική συμμετοχή, επειδή, ακριβώς η Βουλγαρία αποτελεί κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ!