Η οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) ανάμεσα στην Τουρκία και τη Λιβύη, δίχως να λαμβάνεται υπ’ όψιν ότι παρεμβάλλονται η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα, είναι ενδεικτική των μαξιμαλιστικών προθέσεων της Αγκυρας, αλλά και των ταχύτατων εξελίξεων στο ενεργειακό πεδίο της Ανατολικής Μεσογείου

Ο υπουργός Αμυνας της Τουρκίας Χουλουσί Ακάρ, τέως αρχηγός των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων και εκ των προσώπων που είναι στενά συνδεδεμένα με το προεδρικό παλάτι, έχει αναλάβει να περιγράψει τις τελευταίες εβδομάδες για ποιο λόγο, πρακτικά, η Ανατολική Μεσόγειος θα έπρεπε –σε αδρές γραμμές– να είναι χωρισμένη ανάμεσα σε Τουρκία, Αίγυπτο και Λιβύη, με τα υπόλοιπα παράκτια κράτη να καταλαμβάνουν ό,τι περισσεύει.

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Γενί Σαφάκ», που αποτελεί όργανο του παλατιού στην Αγκυρα, ο κ. Ακάρ, στην πρόσφατη επίσκεψη που πραγματοποίησε στη Λιβύη, παρουσίασε χάρτες με τους οποίους αποτύπωνε τον τουρκικό ισχυρισμό «υποκλοπής» περίπου 40.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων της ΑΟΖ της βορειοαφρικανικής χώρας από την Ελλάδα. Σε αυτό το πλαίσιο φαίνεται ότι παρουσιάστηκε η άποψη ότι η Τουρκία και η Λιβύη μοιράζονται θαλάσσια σύνορα, δηλαδή η ΑΟΖ τους συναντιέται σε ένα σημείο το οποίο οριοθετείται νοητά από τη γραμμή Μαρμαρίδα-Φετιγέ-Κας στην Ανατολία και Ντέρνα-Τομπρούκ-Μπαρντία στην ανατολική λιβυκή ακτή. Το σημείο που θεωρητικά, και πάντα κατά τη μαξιμαλιστική τουρκική ρητορική, «συναντώνται» οι ΑΟΖ Τουρκίας και Λιβύης, βρίσκεται περίπου στον 26ο Μεσημβρινό, νότια της Ανατολικής Κρήτης, περίπου στο ύψος της Ιεράπετρας. Οι Τούρκοι δηλαδή δημιουργούν εκ του μηδενός ένα «τριεθνές» σημείο συνάντησης της ΑΟΖ της Ελλάδας (με βάση την Πελοπόννησο), της Τουρκίας και της Λιβύης. Τα επιχειρήματα των Τούρκων δεν είναι νέα και είχαν προσπαθήσει να τα παρουσιάσουν στους Λίβυους και την εποχή που η χώρα ήταν ενιαία υπό τον Μουαμάρ Καντάφι.

Η αποτύπωση της συγκεκριμένης θέσης, όπως έχει καταγραφεί και από την «Κ» στο παρελθόν, πρακτικά μεταθέτει τις πάγιες τουρκικές διεκδικήσεις ανάμεσα στον 32ο (ανοικτά Πάφου) και 28ο Μεσημβρινό (νότια Ρόδου) ακόμη δυτικότερα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα από τα σημεία βάσης προβολής των τουρκικών θέσεων είναι η πόλη Κας, η οποία βρίσκεται απέναντι από το Καστελλόριζο, το οποίο δεν λαμβάνεται καν υπ’ όψιν. Ωστόσο το πλέον προβληματικό σημείο της τουρκικής θεωρίας είναι ότι αφαιρεί από όλα τα νησιά της Μεσογείου το δικαίωμα για υφαλοκρηπίδα. Κατά την τουρκική θεωρία, υφαλοκρηπίδα δεν έχουν τα νησιά του Αιγαίου, η Κύπρος, η Κρήτη και, κατ’ επέκταση, η Σικελία, η Σαρδηνία και η Κορσική. Εν ολίγοις, από πλευράς θαλασσίου δικαίου, οι απόψεις της Τουρκίας θεωρούνται καινοφανείς ως προς τη συνολικότερη λογική και σύνθεσή τους.

Ωστόσο, όπως εκτιμούν καλά πληροφορημένες πηγές, η κίνηση των Τούρκων συνδέεται σε σημαντικό βαθμό με την ανάδειξη όσο περισσότερων θεμάτων είναι δυνατόν, προκειμένου να βελτιώσουν τη θέση τους σε μια διαδικασία εκμετάλλευσης του φυσικού πλούτου στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία έχει ήδη αρχίσει. Ακόμη μία παράμετρος του λιβυκού ζητήματος είναι ότι η συγκεκριμένη μαξιμαλιστική θέση αποτελεί αποτύπωση θέσεων που δεν ήταν τόσο δημοφιλείς εντός του τουρκικού διπλωματικού σώματος, αλλά εντός των ενόπλων δυνάμεων και, συγκεκριμένα, του ναυτικού της γείτονος. Εν ολίγοις, δημιουργεί ανησυχίες η έντονη «στρατιωτικοποίηση» ορισμένων παραμέτρων των τουρκικών απόψεων.