Το φαινόμενο της «ασύγχρονης» πορείας της
Ευρωπαϊκής Ενωσης μοιάζει να επαναλαμβάνεται για πολλοστή φορά. Οταν η
πολιτική συγκυρία σε μία από τις δύο χώρες-πυλώνες της Ε.Ε., Γερμανία
και Γαλλία, ευνοεί μεγάλες αλλαγές στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, στην άλλη
χώρα επικρατεί συχνά αντίθετη πολιτική πραγματικότητα που τις εμποδίζει.
Αυτό το φαινόμενο εκτυλίσσεται σήμερα μετά τις εκλογές στη Γαλλία, πριν
από μερικούς μήνες, και μετά τις εκλογές στη Γερμανία πριν από μερικές
μέρες. Η πολιτική πραγματικότητα που προέκυψε στη Γαλλία ευνοεί μεγάλες
αλλαγές στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ αντίθετα η πολιτική πραγματικότητα που
φαίνεται να δημιουργείται στη Γερμανία ευνοεί τη στασιμότητα, αν όχι
και την οπισθοδρόμηση.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν προτείνει για την Ευρωζώνη
κοινό προϋπολογισμό, θέσπιση υπουργού Οικονομικών, ίδρυση Ευρωπαϊκού
Νομισματικού Ταμείου, ανάπτυξη της ευρωπαϊκής άμυνας, ενίσχυση της
μεταναστευτικής πολιτικής κ.ά. Ολα αυτά οδηγούν στον εκδημοκρατισμό και
στην ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ο Γάλλος πρόεδρος ελπίζει προφανώς
ότι θα συμφωνήσει και η Γερμανία, η οποία, όμως, φαίνεται να
εγκαταλείπει την ευκαιρία για μεγάλες αλλαγές στο αόριστο μέλλον, καθώς
οι πολιτικές δυνάμεις που αναδείχθηκαν μετά τις εκλογές οδηγούν σε μια
κυβέρνηση που δεν επιθυμεί τέτοιες εξελίξεις.
Δεν
είναι μόνο η πρώτη εμφάνιση στη γερμανική Βουλή ενός ακροδεξιού
κόμματος με διψήφιο ποσοστό, αλλά κυρίως η ενδυνάμωση του Φιλελεύθερου
Δημοκρατικού Κόμματος που αντιτάσσεται ευθέως στα ευρωπαϊκά σχέδια του
Γάλλου προέδρου. Καθώς το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα χρειάζεται τη
συμμαχία του Φιλελεύθερου Κόμματος για να σχηματίσει κυβέρνηση μετά την
άρνηση των Σοσιαλδημοκρατών, οι προτεινόμενες αλλαγές στην Ε.Ε. μάλλον
οδηγούνται στις ελληνικές καλένδες.
Θα μπορούσε κανείς να σκεφθεί ότι αυτή είναι μια «εγγενής αδυναμία»
της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ότι δηλαδή μόνο «τυχαία» μπορεί να προκύψει
παρόμοια πολιτική συγκυρία ταυτόχρονα στις δύο μεγάλες χώρες-μέλη της
Ε.Ε. και σε άλλες μικρότερες χώρες, που να ευνοεί την εμβάθυνση της
ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Τέτοιες σπάνιες στιγμές, κατά τις οποίες η
πολιτική συγκυρία σε Γερμανία και Γαλλία ήταν ευνοϊκή, συνέβησαν κατά
την περίοδο της ίδρυσης της ΕΟΚ και κατά τη δεκαετία του ’80, όταν
πράγματι σημειώθηκε μεγάλη πρόοδος. Σήμερα, που θα μπορούσε να
ξανασυμβεί δυνητικά αυτή η εξέλιξη, δεν φαίνεται να συμβαίνει. Βέβαια, η
πορεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν ήταν ποτέ ούτε ευθύγραμμη ούτε πάντα
ανοδική. Ας ελπίσουμε τουλάχιστον να μην είναι καθοδική, όπως έχει
συμβεί συχνά στο παρελθόν.
* Καθηγητής Ευρωπαϊκής Οικονομίας και αντιπρύτανης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")