Eurelectric: «Διώχνει» τους Επενδυτές Από τον Τομέα του Ηλεκτρισμού η ΝΑ Ευρώπη

Η Ν.Α. Ευρώπη δεν δείχνει ελκυστική για την προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων στον τομέα του ηλεκτρισμού. Μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρίες με παρουσία στην περιοχή αναζητούν τρόπους εξόδου, ενώ άλλες το έχουν πράξει ήδη, όπως η αυστριακή Verbund. Οι αιτίες εντοπίζονται στο ασταθές ρυθμιστικό πλαίσιο και στη λήψη μέτρων, λαϊκιστικού χαρακτήρα, όπως, απότομες αλλαγές στη φορολόγηση, ανάκληση αδειών και άλλοι διοικητικοί περιορισμοί.

Αυτό είναι το κύριο συμπέρασμα της Eurelectric και του διεθνούς οργανισμού Energy Community, σε εκδήλωση που διοργάνωσαν την προηγούμενη εβδομάδα στις Βρυξέλλες. Αν και η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στη συγκεκριμένη περιοχή αναμένεται να αυξηθεί, εντούτοις αρκετές κυβερνήσεις σε χώρες- μέλη του Energy Community εκτιμάται ότι έχουν λάβει μέτρα, τα οποία απωθούν επενδυτές από την Ευρώπη. Παρά το γεγονός ότι αναγνωρίζεται η ανάγκη να υπάρξει μια προσέγγιση κατά περίπτωση ( tailor made), δεδομένης της ετερογένειας κάθε κράτους της περιοχής, ωστόσο, επισημαίνεται ότι ο μόνος δρόμος που θα εγγυηθεί τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της είναι η δημιουργία μιας περιφερειακής αγοράς ενέργειας.

Η Ν.Α. Ευρώπη, ως 8^η περιφέρεια της Ευρώπης, είναι η νεώτερη από τις υπόλοιπες ενεργειακές περιφέρειες, καθώς θεσμοθετήθηκε το 2008, στο πλαίσιο πρωτοβουλίας του Energy Community και με τη λογική να αποτελέσει ένα είδος γέφυρας ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και σε αυτά που δεν ανήκουν στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Στην περιφέρεια αυτή συνυπάρχουν σήμερα έξι χώρες από τα Δυτικά Βαλκάνια (Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Fyrom, Κόσσοβο, Μαυροβούνιο και Σερβία), επτά χώρες-μέλη της Ε.Ε. (Ιταλία, Σλοβενία, Κροατία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Βουλγαρία και Ελλάδα), καθώς και η Μολδαβία με την Ουκρανία (μετά την προσχώρηση τους στο Energy Community το 2010 και το 2011 αντίστοιχα). Τα οκτώ μέλη του Energy Community, που δεν ανήκουν στην Ε.Ε., έχουν δεσμευθεί να προσαρμοσθούν στις επιταγές του τρίτου ενεργειακού πακέτου, με καταληκτική ημερομηνία την 1/1/2015.

Να υπενθυμίσουμε ότι το Energy Community συστάθηκε με διεθνή συνθήκη το 2005 στην Αθήνα. Η συνθήκη αυτή, που ενεργοποιήθηκε ένα χρόνο μετά, φέρνει κοντά την Ε.Ε. με τις χώρες της Ν.Α. Ευρώπης και της Μαύρης Θάλασσας, ώστε να γίνει δυνατή η επέκταση της ενιαίας εσωτερικής αγοράς και στις συγκεκριμένες περιοχές, στη βάση ενός δεσμευτικού νομοθετικού πλαισίου.

Η ετερογένεια, ως κύριο χαρακτηριστικό των χωρών της Ν.Α. Ευρώπης, δεν περιορίζεται μόνον στην απουσία ενός νομικού πλαισίου, με βάση τις κοινοτικές επιταγές. Έχει να κάνει και με τη ζήτηση της ηλεκτρικής ενέργειας. Ενώ στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. η ζήτηση φαίνεται να έχει «βαλτώσει», τα υπόλοιπα κράτη της περιοχής από το 2012 έχουν σχεδιάσει επενδύσεις ύψους περίπου 45 δισ. ευρώ ως το 2020, για επιπλέον ισχύ 21 GW. Ο προγραμματισμός αυτός σήμερα, με την παγκόσμια οικονομική κρίση, φαίνεται ανέφικτος, σύμφωνα με την Eurelectric. Συνεπώς, εκτιμάται ότι η μεγαλύτερη πρόκληση για τη Ν.Α. Ευρώπη είναι η προσέλκυση επενδύσεων, όχι μόνον στον ηλεκτρισμό, αλλά και στα δίκτυα και τις υποδομές. Προς αυτήν την κατεύθυνση «κλειδί» θεωρείται η διαμόρφωση ενός κατάλληλου επενδυτικού κλίματος. Φαίνεται, όμως, ότι στον τομέα αυτό υστερούν ορισμένα κράτη της περιοχής, αν και δεν κατονομάζονται. Προσδιορίζονται, ωστόσο, οι δυσκολίες, που έχουν να κάνουν με εθνικούς προϋπολογισμούς αντιμέτωπους με οικονομικές δυσχέρειες, με ρίσκα στο πολιτικό και ρυθμιστικό πεδίο και με χαμηλή οικονομική ανάπτυξη.

Με αυτά τα δεδομένα η Eurelectric παρουσίασε στην εκδήλωση της προηγούμενης εβδομάδας ένα κείμενο που περιλαμβάνει δέκα άμεσες δράσεις για την 8^η ενεργειακή περιφέρεια της Ευρώπης. Οι δράσεις αυτές, όπως επισημαίνει, θα πρέπει να ολοκληρωθούν χωρίς καμία καθυστέρηση και προς τούτο προτίθεται να ζητήσει την παρέμβαση του νέου Επιτρόπου για την Ενέργεια, του αντιπροέδρου της Ενεργειακής Ένωσης, των κυβερνήσεων των χωρών της περιοχής, καθώς και το Energy Community, προκειμένου να σχεδιασθεί roadmap για την προσέλκυση επενδύσεων στον ηλεκτρικό τομέα της Ν.Α. Ευρώπης.

Οι δράσεις που υποδεικνύει η Eurelectric είναι, η υιοθέτηση σταθερής και υπεύθυνης πολιτικής για τους επενδυτές, η δημιουργία ενός φιλικού επενδυτικού κλίματος, με τη μείωση ρίσκων και την ενίσχυση της διαφάνειας και της προβλεψιμότητας, η ανάδειξη των κατάλληλων Ρυθμιστικών Αρχών (ειδική αναφορά γίνεται στους Ρυθμιστές Βουλγαρίας και Ρουμανίας, που χαρακτηρίζονται αδύναμοι και σε εμβρυακό στάδιο), η εξασφάλιση διαφάνειας σε όλο το φάσμα της αγοράς, για την ισότιμη πρόσβαση των συμμετεχόντων, η ύπαρξη τιμών που θα αντανακλούν το κόστος, η εξάλειψη της ενεργειακής φτώχειας μέσω μιας στοχευμένης κοινωνικής πολιτικής, η παροχή διευκολύνσεων για τον επιμερισμό του κινδύνου και η δημόσια υποστήριξη για την προώθηση υποδομών κατά προτεραιότητα, η ενίσχυση της συμμετοχής σε ευρωπαϊκούς οργανισμούς και βιομηχανικές ενώσεις, η επένδυση στην ενεργειακή εκπαίδευση, καθώς και το άνοιγμα σε ιδιώτες επενδυτές, ως συμμέτοχοι για την παρακολούθηση της προόδου που επιτυγχάνεται.