Μεγάλη πρόκληση
για τα 28 κράτη μέλη της Ε.Ε. η αναβίωση της υποτονικής ευρωπαϊκής οικονομίας .
Ένα από τα πιο σημαντικά βήματα σε αυτήν την κατεύθυνση είναι η ανάγκη
συντονισμού της ενεργειακής πολιτικής. Ο
κατακερματισμός της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας αποτελεί μια κραυγαλέα, στρατηγική αδυναμία και είναι
ιδιαίτερα έκδηλη στο γεγονός ότι η Ε.Ε. εισάγει περισσότερο από το ήμισυ του
φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας που χρειάζεται. Αρχηγοί και
κυβερνήσεις κρατών μελών της Ε.Ε. θα συζητήσουν το θέμα σήμερα και αύριο στη
σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, ωστόσο η πρόοδος πάνω σε αυτό εξακολουθεί να
προχωράει αργά.
Η Ε.Ε. είναι υπό πίεση ως προς το να αναπτύξει μια
πιο συνεκτική και αποτελεσματική ενεργειακή πολιτική για δύο λόγους: Από τη μία
η Ουκρανική κρίση κατέδειξε πόσο σημαντικό είναι για τα κράτη – μέλη, το να μειώσουν την εξάρτησή τους από τη Ρωσία και σε
ότι αφορά την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά κυρίως όσον αφορά στην
παροχή φυσικού αερίου .
Περίπου το 30%
του φυσικού αερίου, που χρειάζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, προέρχεται από την πηγή
αυτή , που σημαίνει ότι ένα μπλοκ στην παροχή είναι μια απτή απειλή, που θα
φέρνει την Ευρώπη αντιμέτωπη, αλλά και εξαρτώμενη σε μεγαλύτερο βαθμό από την
Μόσχα.
Το ζήτημα της λεγόμενης
«αμερικανικής επανάστασης» του σχιστολιθικού φυσικού αερίου (Shale), θα πρέπει
επίσης να απασχολήσει την Ευρώπη. Το Shale δίνει στις αμερικανικές εταιρείες ένα
μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των ευρωπαίων ανταγωνιστών τους, που
πληρώνουν τελικά μια κατά πολύ υψηλότερη τιμή για την ηλεκτρική ενέργεια .
Ο Ντόναλντ Τουσκ
, ο νέος πρόεδρος του Συμβουλίου της Ε.Ε.
ορθώς έθεσε την ανάγκη οικοδόμησης
μιας ενεργειακής ένωσης της Ε.Ε. μία από
τις βασικές αποστολές του . Κατά την άποψή του, τα έθνη της Ε.Ε. αποτελούν ένα συνονθύλευμα αναποτελεσματικών, όπως
χαρακτηριστικά δήλωσε «ενεργειακών νησιών» , ενώ μια σωστά και συνεκτικά λειτουργούσα
αγορά της Ε.Ε. για το φυσικό αέριο και την ηλεκτρική ενέργεια θα μείωνε τόσο την
ενεργειακή σπατάλη, όσο και τις τιμές.
Μάλιστα η εταιρεία συμβούλων Στρατηγικής (πρώην Booz & Co) εκτιμά ότι η Ε.Ε.
θα μπορούσε να εξοικονομήσει 40 δις ευρώ
ετησίως μέχρι το 2030 , αν κατορθώσει να ενοποιήσει τα ενενεργειακά δίκτυα της.
Ωστόσο μια
τέτοια εναρμονισμένη συνεργασία στην πράξη αποδεικνύεται δύσκολη. Ορισμένα
κράτη μέλη , όπως η Ουγγαρία και η Βουλγαρία είναι δύσκολο να απελευθερωθούν από
την εξάρτησή τους από τις σχετικά φθηνά ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου . Άλλοι
ανησυχούν πως ένα πιο ενοποιημένο
σύστημα θα εκθέσει τα ενεργειακά προηγμένα έθνη στον εξωτερικό ανταγωνισμό . Μια τέτοια
ενεργειακή σύνδεση λοιπόν, των κρατών - μελών κινείται με εξαιρετικά αργούς
ρυθμούς.
Οι επενδύσεις
της Ε.Ε. σε γραμμές μεταφορών και ενεργειακής διασύνδεσης είναι μια ασήμαντη, αφού
αφορά σε 6 δις, για τα επόμενα έξι χρόνια, ποσό σχεδόν αμελητέο, σε σύγκριση με τα 200 δις ευρώ, που απαιτούνται από την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή .
Το παράδειγμα
της Ισπανίας και της Γαλλίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας καταδεικνύει
συνήθη προβλήματα και ιδιαιτερότητες: Στην Ισπανία, οι ανεμογεννήτριες παράγουν ενέργεια με ισχύ πολύ
μεγαλύτερη από όσο απαιτείται από την εγχώρια αγορά, αλλά η πλεονάζουσα ενέργεια
δεν μπορεί να εξαχθεί στις γειτονικές χώρες της Ισπανίας, επειδή υπάρχουν λίγες
μόνο γραμμές μεταφοράς για να το μεταφέρουν πέρα από τη δύσβατη γραμμή των
Πυρηναίων .
Η Κυβέρνηση
Mariano Rajoy αναφέρει ότι η Γαλλία είναι απρόθυμη να ανοίξει τα σύνορά της για
τις ροές των φτηνών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
και κατηγορεί το γαλλικό κράτος, πως μπλοκάρει την διακίνηση
υποστηρίζοντας την πυρηνική βιομηχανία.
Η Γαλλία από την
πλευρά της, υποστηρίζει ότι η διακεκομμένη ροή των ανανεώσιμων πηγών ηλεκτρικής
ενέργειας της Ισπανίας αποτελούν μια τεχνική πρόκληση για τους πυρηνικούς
σταθμούς της , των οποίων η παραγωγή δεν μπορεί να προσαρμοστεί εύκολα.
Ωστόσο όπως αναφέρουν οι
Financial
Times, το επιχείρημα της Ισπανίας σχετικά με
την ανάγκη για την Ευρώπη να ενισχύσει τη δια-συνδεσιμότητα είναι ισχυρό . Στη
σύνοδο κορυφής της Πέμπτης η Μαδρίτη θα απαιτήσει απ’ όλα τα κράτη μέλη να υπογράψουν
έναν δεσμευτικό στόχο που τα υποχρεώνει να είναι σε θέση να μεταφέρουν το 15%, της εθνικής ικανότητας παραγωγής έξω από τα
σύνορα . Οι εταίροι της θα πρέπει να εξετάσουν σοβαρά την πρόταση της.
Από το 2008 και
μετά η ατζέντα της Ευρώπης κυριαρχείται
από την κρίση στην ευρωζώνη και την ανάγκη οι
εθνικοί ηγέτες να είναι ανά πάσα στιγμή σε θέση να ανταποκριθούν σε μία πιθανή
οικονομική κατάρρευση και να «σβήσουν τη φωτιά» άμεσα. Κι όμως παρά τη
σύγκρουση στην Ουκρανία , η πρόκληση της σφυρηλάτησης μιας ενεργειακής ένωσης
δεν έχει δημιουργήσει την ίδια αίσθηση του επείγοντος. Αλλά ενέργεια και
οικονομία είναι αλληλένδετες. Η επιτυχία σε αυτό το θέμα είναι ζωτικής σημασίας
για το οικονομικό μέλλον της Ευρώπης . Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να
επικεντρωθούν σε αυτό το έργο με πολύ μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και πολύ πιο έντονο δυναμισμό από όσο έχουν επιδείξει έως σήμερα.