Ως κεραυνός εν αιθρία έπεσε η είδηση πως η Άγκελα Μέρκελ
συναντήθηκε, την περασμένη Τρίτη, με τον ειδικό μεσολαβητή του ΟΗΕ για το θέμα
της ονομασίας της ΠΓΔΜ, Μάθιου Νίμιτς στο Βερολίνο. Όπως όλα δείχνουν, η
συνάντηση ήταν εν γνώσει της αμερικανικής διπλωματίας και εντάσσεται σε μία
γενικότερη στρατηγική της Ουάσιγκτων, σύμφωνα με την οποία το Βερολίνο
αναλαμβάνει καθήκοντα τοπικού παράγοντα “ανάσχεσης” της ρωσικής επιρροής στα
Βαλκάνια, στο πλαίσιο του ευρύτερου ρόλου του ως “τοποτηρητή” των ΗΠΑ στην Ευρώπη.
Με τον τρόπο αυτό η Αμερική επιθυμεί και να εξοικονομήσει δυνάμεις, μιας και
είναι φανερό πως βρίσκεται σε κάμψει, αλλά και προσπαθεί να χαλυβδώσει τους
δεσμούς της με τη Γερμανία, ώστε να αποφύγει είτε πιθανές τάσεις αυτονόμησής
της είτε για να αποτρέψει το οποιοδήποτε ενδεχόμενο σύγκλισης των
ρωσογερμανικών συμφερόντων.
Δημοσιογραφικές πληροφορίες θέλουν την Γερμανίδα καγκελάριο
να έχει συγκεκριμένη ατζέντα και χρονοδιάγραμμα για την επίλυση του θέματος. Γιατί,
όμως, η πρωτοβουλία Μέρκελ έρχεται στην παρούσα συγκυρία; Η απάντηση είναι
απλή: ο αλβανικός μεγαλοϊδεατισμός απειλεί την ενότητα των Σκοπίων, ενώ η
κατάσταση στο Κόσοβο, μετά και τις πρόσφατες δημοτικές εκλογές, δείχνει πως το αλβανικό και το σερβικό στοιχείο δύσκολα θα
συνυπάρξουν υπό το ισχύον πολιτικό καθεστώς. Η κατάσταση αυτή καθιστά το
αλβανικό στοιχείο ρυθμιστή της κατάστασης στην περιοχή και, κυρίως, αναβαθμίζει
το ρόλο του στους δυτικούς σχεδιασμούς.
Ταυτόχρονα, η Σερβία πιέζεται έντονα από τη Δύση να εγκαταλείψει κάθε
αξίωση στο Κόσοβο, ενώ, παράλληλα, δε διευκολύνεται η ενταξιακή της πορεία στην
Ε.Ε. Έτσι, στρέφεται ακόμη πιο έντονα προς την πλευρά της Μόσχας, με συνέπεια,
αντιστρόφως, η Δύση – και ιδίως οι ΗΠΑ – να ποντάρουν ακόμη πιο πολύ στο
αλβανικό στοιχείο. Δεν θα πρέπει να θεωρήσουμε άσχετο με τις εξελίξεις αυτές με
το γεγονός ότι στη συνάντηση που είχαν στις 12 Νοεμβρίου ο πρωθυπουργός της
Σερβίας Ίβιτσα Ντάτσιτς και ο επικεφαλής της Gazprom εξετάστηκε η δυνατότητα
σύνδεσης ενός σκέλους του αγωγού South Stream με την ΠΓΔΜ, ενός με τη Σερβική
Δημοκρατία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και ενός με το Κόσοβο, ώστε να εξασφαλιστεί
σταθερή προμήθεια φυσικού αερίου στην περιοχή.
Μάλιστα, την ίδια μέρα, ήρθαν
και οι δηλώσεις του Ρώσου πρεσβευτή στο Βελιγράδι, Αλεξάνταρ Τσεπούριν, στις
οποίες ανέφερε ότι «τα σύνορα των λεγόμενων βαλκανικών χωρών είναι και σήμερα
ενεργά υπό εξέταση». Οι δηλώσεις αυτές δεν αναφέρονται μόνο στο ενδεχόμενο μίας
“Μεγάλης Αλβανίας”, αλλά θυμίζουν και την πάγια διεκδίκηση του Βελιγραδίου για
διαίρεση του Κοσόβου σε αλβανικό και σερβικό τομέα, και, σε δεύτερη φάση, ένωση
του δεύτερου με τη Σερβία..
Αναφορικά με τα Σκόπια, η κατάσταση αυτή τα καθιστά όμηρο του αλβανικού
αλυτρωτισμού. Από την άλλη, η ενότητά τους για τα συμφέροντα των ΗΠΑ – και της
συμπλέουσας, όπως αναλύσαμε, με αυτές Γερμανίας – είναι κρίσιμης σημασίας και,
στην αντίληψη της Ουάσιγκτων, η διασφάλισή της περνά από την επίλυση του
θέματος της ονομασίας. Έτσι, οι Αλβανοί της ΠΓΔΜ θα μπορούν να συνεχίζουν να
εκβιάζουν την σλαβική πλειοψηφία για περισσότερα δικαιώματα – και τη μετατροπή
του κράτους σε χαλαρή συνομοσπονδία δύο καντονίων – με αντάλλαγμα τη στήριξή
τους στο θέμα της ονομασίας. Μάλιστα, φαίνεται ότι η ηγεσία των αλβανοφώνων
έχει αναλάβει ρόλο πίεσης προς τον Γκρούεφσκι για την επίτευξη συμβιβαστικής
λύσης στο θέμα του ονόματος. Ο αρχηγός του συγκυβερνώντος αλβανικού κόμματος
DUI, Αλί Αχμέτι, δήλωσε πρόσφατα ότι “αν δεν υπάρξει λύση, τότε οι Αλβανοί
στη 'Μακεδονία' θα ζητούν να παίρνουν αλβανικά διαβατήρια, όπως οι 'Μακεδόνες'
που παίρνουν βουλγαρικά διαβατήρια”.
Το ερώτημα, ωστόσο, για την ελληνική πλευρά παραμένει: τι ακριβώς θα
κερδίσει η Ελλάδα από μία λύση που θα καθιστά τα Σκόπια έρμαια του αλβανικού
αλυτρωτισμού, ενώ, την ίδια στιγμή, θα τους αναγνωρίζει δικαιώματα στον όρο “Μακεδονία”,
“μακεδονικός” κλπ.; Ποιες διασφαλίσεις υπάρχουν πως, με τη σειρά μας, δε θα
δώσουμε δικαιώματα σε έναν άλλο αλυτρωτισμό, τον artificial “αλυτρωτισμό”
της ΠΓΔΜ, ο οποίος θα στρέφεται κατά κύριο λόγο εναντίον μας, π.χ. με
ανύπαρκτες μειονοτικές διεκδικήσεις κάθε φορά που θα πιέζεται από το αλβανικό
στοιχείο στο δικό του έδαφος;