ανακοίνωση Τύπου η Βρετανική Royal Society που συνασπίζει 105 Ινστιτούτα.
Είναι ένα «ξύπνημα» για τους διαπραγματευτές που συναντήθηκαν στο Ρίο στο πλαίσιο της Συνόδου του ΟΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Οι συγγραφείς επισημαίνουν ότι, ενώ η Σύνοδος Κορυφής του Ρίο έχει ως στόχο τη μείωση της φτώχειας και την αναβάθμιση του περιβάλλοντος, αναφέρουν μόλις δύο λύσεις που θα μπορούσαν να μετριάσουν την πίεση στους πόρους που στερεύουν.
Η πλειοψηφία της επιστημονικής κοινότητας πιστεύει ότι είναι καιρός να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις. «Οι συζητήσεις για τον πληθυσμό και την κατανάλωση έχουν μείνει πολύ καιρό τώρα στην άκρη λόγω πολιτικών και ηθικών ευαισθησιών. Αυτά είναι θέματα που επηρεάζουν τις αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες το ίδιο, και πρέπει να αναλάβουμε την ευθύνη συλλογικά» δήλωσε ο Charles Godfray, συνεργάτης της Royal Society και πρόεδρος της ομάδας εργασίας του ΙΑΡ, το παγκόσμιο δίκτυο των επιστημονικών ακαδημιών.
Σε κοινή δήλωσή τους, οι επιστήμονες είπαν ότι ήθελαν να υπενθυμίσουν στους «χαράσσοντες την πολιτική» του Ρίο 20, ότι ο πληθυσμός και η κατανάλωση καθορίζουν τις τιμές κατά την οποία εξάγονται και εκμεταλλεύονται οι φυσικοί πόροι του πλανήτη προκειμένου να ανταποκριθούν στη ζήτηση για τρόφιμα, νερό, ενέργεια και άλλες ανάγκες τώρα και μελλοντικά. Τα σημερινά πρότυπα κατανάλωσης σε ορισμένα μέρη του κόσμου είναι μη βιώσιμα. Μια απότομη αύξηση του πληθυσμού μπορεί να έχει αρνητικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, και ο συνδυασμός των δύο αιτιών εκτεταμένη απώλεια βιοποικιλότητας.
Η δήλωση ακολουθεί μια καυστική έκθεση της Royal Society, τον Απρίλιο που κάλεσε για εξισορρόπηση των πόρων ώστε να μειωθεί η φτώχεια και να «χαλαρώσουν» οι περιβαλλοντικές πιέσεις που οδηγούν σε ένα αμφίβολο μέλλον.
Μέχρι το 2050, ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να αυξηθεί από επτά δισεκατομμύρια σε μεταξύ οκτώ και 11 δισεκατομμύρια. Εν τω μεταξύ, η κατανάλωση πόρων αυξάνεται με δραματικά με αποτέλεσμα την διόγκωση της μεσαίας τάξης στις αναπτυγμένες χώρες και τον πολυτελή τρόπο ζωής παγκοσμίως.
«Ζούμε πέρα από τις δυνατότητες του πλανήτη. Αυτό έχει αποδειχθεί επιστημονικά», δήλωσε ο Gisbet Glaser του Διεθνούς Συμβουλίου για την Επιστήμη, που πρόβαλλε μια έρευνα σχετικά με την οξύτητα των ωκεανών, την κλιματική αλλαγή και την απώλειας βιοποικιλότητας. «Βρισκόμαστε σε ένα σημείο της ανθρώπινης ιστορίας, που κινδυνεύουμε να υποβαθμίσουμε το περιβάλλον και συνεπώς την ανθρώπινη ανάπτυξη».
Οι επιστημονικές ακαδημίες τόνισαν ότι η αντιμετώπιση της φτώχειας παραμένει ως προτεραιότητα, αλλά είπε ότι η προώθηση του εθελοντικού οικογενειακού προγραμματισμού μέσω της εκπαίδευσης, της υγειονομικής περίθαλψης και της καλύτερη πρόληψης μπορεί να βοηθήσει αυτή τη διαδικασία.
«Η λέξη ταμπού –αντισύλληψη- δεν αναφέρθηκε επειδή οι άνθρωποι φοβούνται ότι είναι πολιτικά μη ορθό ή κινδυνολογικό. Ακόμα κι έτσι, ο διάλογος για το πληθυσμό δεν πρέπει να αφορά μόνο τον απόλυτο αριθμό ανθρώπων, δήλωσε ο Lori Hunter, δημογράφος που παρευρέθηκε σε μια παράλληλη εκδήλωση στο Ρίο.
Είπε ότι η εικόνα ήταν πιο πολύπλοκη και έθιξε την ανάγκη να εξετάσει τους παράγοντες που επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων. Ανέφερε ότι σε ορισμένες περιοχές, η ανεπάρκεια φυσικών πόρων οδηγεί σε μεγαλύτερες οικογένειες και οι οικογένειες χρειάζονται εργασία. Υπάρχουν επίσης υψηλά επίπεδα ζήτησης για μέτρα αντισύλληψη, σε πολλές περιοχές του κόσμου.
«Πρέπει να πιέσετε τους μοχλούς που διαμορφώνουν το μέγεθος της οικογένειας», δήλωσε ο Hunter. «Βασικά, δεν μπορείτε να προφυλάξετε το περιβάλλον, χωρίς παραγωγικές πολιτικές για την υγεία και τα προγράμματα». Ανέφερε επίσης ότι οι διαδικασίες, όπως η μετανάστευση, η αστικοποίηση, η γήρανση είναι σημαντικές για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της μελλοντικής κατανάλωσης.
Το προσχέδιο των διαπραγματεύσεων του Ρίο +20 αναφέρει την ανάγκη να αλλάξει «τα μη αειφόρα μοντέλα παραγωγής και κατανάλωσης», αλλά οι ΗΠΑ θέλουν να διαγράψουν αποσπάσματα για τις γραμμές που πρέπει να ακολουθήσουν οι ανεπτυγμένες χώρες.
Στο κείμενο επίσης υπάρχει αμφιβολία ότι η οικονομική ανάπτυξη μπορεί να περιορίζεται από οικολογικούς παράγοντες. Αυτό οφείλεται εν μέρει επειδή μολονότι οι επιστήμονες μιλούν για «παγκόσμια σύνορα», δεν υπάρχει συμφωνία σχετικά με το πού θα μπορούσαν να βρίσκονται.
Η απογραφή των παγκόσμιων αποθεμάτων είναι ακόμη εν εξελίξει, αλλά ενδέχεται να επιταχυνθεί μετά την έναρξη μιας νέας επιστημονικής πρωτοβουλίας -το Μέλλον της Γης - που ενώνει ακαδημίες, επενδυτικά κεφάλαια και διεθνείς οργανισμούς που σχετίζονται με την έρευνα για τον από κοινού σχεδιασμό βιώσιμης παραγωγής τροφίμων και τις αλλαγές του κλίματος, της γεώσφαιρας και βιόσφαιρας.
Η εικόνα θα μπορούσε να είναι πιο ξεκάθαρη αν γίνονταν αποδεκτές οι προτάσεις στο Ρίο 20 για να ενισχύσει το περιβαλλοντικό πρόγραμμα του ΟΗΕ, μαζί με ένα σχέδιο για «τακτική επανεξέταση της κατάστασης του πλανήτη»
Ο Glaser, ως κύριος διαπραγματευτής της επιστημονικής κοινότητας του Ρίο +20, είπε ότι ακόμη δεν υπάρχει συμφωνία σχετικά το κείμενο. «Διαπραγματεύονται λόγια παρά προβλήματα με τις λέξεις. Φοβάμαι ότι αν δεν γίνει ένα θαύμα, θα υπάρξει ένας χαμηλός κοινός παρονομαστής που απλά ρίχνει όλες τις κύριες περιοχές της έριδος».