Στην πλέον κρίσιμη φάση βρίσκεται το σχέδιο που προωθεί η κυβέρνηση για τον ΑΔΜΗΕ, σύμφωνα με το οποίο ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας θα μεταβιβασθεί από την ΔΕΗ στο Δημόσιο κατά 100% και εν συνεχεία θα διατεθεί το 20% σε στρατηγικό επενδυτή και το 29% σε ιδιώτες επενδυτές μέσω της εισόδου της εταιρείας στο Χρηματιστήριο. Αν και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας διαβεβαιώνει ότι δεν υφίσταται κάποιο πρόβλημα σε αυτή τη διαδικασία, παράγοντες της αγοράς ηλεκτρισμού που μίλησαν στο
energia.gr εξέφρασαν τις ενστάσεις για τη διαδικασία που επιλέχθηκε, καθώς και τις ανησυχίες τους για το μέλλον του ΑΔΜΗΕ και τις επιπτώσεις που θα έχει το κυβερνητικό σχέδιο στην ΔΕΗ.
Αυτή την περίοδο είναι σε εξέλιξη η διαδικασία της αποτίμησης του ΑΔΜΗΕ από τους ανεξάρτητους συμβούλους Lazard και ΣΟΛ, προκειμένου, μεταξύ άλλων, να καθορισθεί και το ύψος της αποζημίωσης που θα κληθεί να καταβάλει το Δημόσιο στην ΔΕΗ. Επίσης, η ΔΕΗ αναζητά δικηγορικό γραφείο, το οποίο θα παρέχει τις απαραίτητες νομικές συμβουλές για τη διαδικασία της μεταβίβασης.
Τα χρονικά περιθώρια για την υλοποίηση του σχεδίου που έχει συμφωνήσει κατ' αρχήν η κυβέρνηση με τους θεσμούς (ως ισοδύναμο μέτρο αντί της ιδιωτικοποίησης του ΑΔΜΗΕ) είναι ασφυκτικά, καθώς το συγκεκριμένο μέτρο θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά στο πλαίσιο της πρώτης αξιολόγησης του νέου προγράμματος προσαρμογής. Συνεπώς, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να υιοθετηθούν τελικώς διαφορετικές αποφάσεις για το μέλλον του Διαχειριστή, καθώς οι θεσμοί θα πρέπει να κρίνουν ότι το κυβερνητικό σχέδιο είναι ρεαλιστικό και εφαρμόσιμο. Ανεξάρτητα απ' αυτό, το σίγουρο είναι ότι πρόκειται για μία περίπλοκη διαδικασία, που απαιτεί μεγάλη προσοχή και σωστό σχεδιασμό, προκειμένου μην να δημιουργηθούν περαιτέρω επιπλοκές σε μία αγορά που ήδη διακρίνεται από αρκετές στρεβλώσεις και αδυναμίες, σε μία περίοδο μάλιστα που ετοιμάζεται και η εναρμόνιση με το ευρωπαϊκό Target Model.
Όπως ανέφερε στο
energia.gr. παράγοντας της αγοράς ηλεκτρισμού, ο ΑΔΜΗΕ πρέπει να αποσχισθεί από τη ΔΕΗ, ώστε να είναι πραγματικά ανεξάρτητος από -οποιαδήποτε- εταιρεία παραγωγής, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι πρέπει και να ιδιωτικοποιηθεί. Σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή του Δημοσίου, επισημαίνει ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει και εμμέσως μέσω της συμμετοχής Ασφαλιστικών Ταμείων στο μετοχικό κεφάλαιο του Διαχειριστή. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει, το ΤΣΜΕΔΕ (το ασφαλιστικό ταμείο των μηχανικών) θα μπορούσε να προχωρήσει σε μία τέτοια επένδυση, αντί να επενδύσει στην Τράπεζα Αττικής (σ.σ. όπου καταγράφει πολύ μεγάλες λογιστικές υποαξίες και ουσιαστικά είναι εγκλωβισμένο), αλλά και πολλά άλλα Ταμεία, καθώς ο ΑΔΜΗΕ είναι ένας ρυθμιζόμενος Διαχειριστής, δηλαδή δεν υφίσταται ανταγωνισμός από άλλη εταιρεία, δεν υπάρχει κίνδυνος χρεοκοπίας και προσφέρει ουσιαστικά μία εγγυημένη απόδοση του επενδεδυμένου κεφαλαίου, με σχετικά καλά μερίσματα.
Ταυτόχρονα, προσθέτει, ένας ξένος Διαχειριστής πρέπει να έχει επίσης ένα ποσοστό στην εταιρεία, ώστε να περάσει στην εταιρεία την τεχνογνωσία που είναι απαραίτητη στη νέα εποχή και με την εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού της εταιρείας. Κρίσιμο σημείο σε αυτό το σημείο είναι το θέμα του μάνατζμεντ: η κυβέρνηση επιμένει ότι δεν πρέπει να παραχωρηθεί στον στρατηγικό επενδυτή (ευρωπαίο Διαχειριστή), ωστόσο όπως διεφάνη, σύμφωνα με πληροφορίες, και από τη συνάντηση που είχε την περασμένη εβδομάδα ο κ. Π.Σκουρλέτης με τους εκπροσώπους της ιταλικής Terna, αυτό δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτό. Η συμβιβαστική φόρμουλα που προκρίνει το ΥΠΕΝ μάλλον δεν θα έχει καλή τύχη, εκτός και αν ουσιαστικά ο ενδιαφερόμενος επενδυτής θα έχει τον έλεγχο του μάνατζμεντ, έστω και αν -τύποις- θα φαίνεται ότι υπάρχει συνδιοίκηση με το Δημόσιο.
Εφόσον η κυβέρνηση επιμείνει στην άμεση μετοχική παρουσία του Δημοσίου, τότε, συμπληρώνει, θα μπορούσε για παράδειγμα να έχει τον έλεγχο του 34% (καταστατική μειοψηφία). Σε κάθε περίπτωση, υπογραμμίζει, ο ΑΔΜΗΕ ελέγχεται από τη ΡΑΕ, η οποία μπορεί να διασφαλίσει το γενικό συμφέρον (παραγωγών και καταναλωτών) και να θέσει αρκετές δικλείδες, όπως για παράδειγμα στα θέματα ποιότητας.
Επιπλέον, υπάρχει και η επιλογή της απόσχισης (spin off) και εισαγωγής της νέας εταιρείας στο Χρηματιστήριο. Όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, οι μέτοχοι της μητρικής εταιρείας (ΔΕΗ) θα λάβουν μετοχές της αποσχισθείσας (ΑΔΜΗΕ), χωρίς να υφίσταται κανένα πρόβλημα και για τις δύο επιχειρήσεις.
Ο ΑΔΜΗΕ είναι μία επιχείρηση με εγγυημένα, καθοριζόμενα σε μεγάλο βαθμό από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έσοδα, υψηλά περιθώρια κέρδους και σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης. Κατέχει Δίκτυο Μεταφοράς, συνολικού μήκους 11.356 χιλιομέτρων και η λογιστική του αξία (σύμφωνα με τον ισολογισμό 9μηνου 2015 της ΔΕΗ) ανέρχεται στα 916,376 εκατ. ευρώ. Τα ενσώματα πάγια αποτιμώνται σε 1,5 δισ. ευρώ (και σε 1,413 δις η λεγόμενη Ρυθμιζόμενη Περιουσιακή Βάση), ενώ στην αξία του θα πρέπει να συνυπολογισθεί και το λεγόμενο κόστος αντικατάστασης (replacement cost of assets), δηλαδή, υποθετικά μιλώντας, ποιο θα ήταν το κόστος δημιουργίας εκ νέου ενός Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας από μία άλλη επιχείρηση.
Το 2014, είχε έσοδα ύψους 312 εκατ. ευρώ (προερχόμενα κατά κύριο λόγο από το ενοίκιο του συστήματος μεταφοράς), ταμειακές ροές 192 εκατ. ευρώ,κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) 183 εκατ, ευρώ (περιθώριο EBITDA 58%),καθαρά κέρδη 70 εκατ. ευρώ περίπου (περιθώριο 22,4%) και διένειμε μέρισμα ύψους 19 εκατ. ευρώ. Το χρέος ήταν 454 εκα. ευρώ και αν αφαιρεθούν τα ταμειακά διαθέσιμα, το καθαρό χρέος διαμορφώθηκε σε 336 εκατ. ευρώ. Για το 2015, εκτιμάται ότι τα βασικά μεγέθη δεν παρουσίασαν αξιόλογες μεταβολές Το λεγόμενο Επιτρεπόμενο Έσοδο (κόστος συστήματος) για την περίοδο 2015-2017 είναι 254,7 εκατ., 250,2 και 261 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, ενώ το λεγόμενο Επιτρεπόμενο 'Εσοδο για το 2015 ήταν 215,1 εκατ. ευρώ.
Τα «αγκάθια» του σχεδίου Σκουρλέτη και οι κίνδυνοι για ΑΔΜΗΕ-ΔΕΗ
Σε ό,τι αφορά αυτή καθαυτή τη διαδικασία που προωθεί το ΥΠΕΝ, ο ίδιος παράγοντας εκφράζει την έντονη ανησυχία του (σ.σ. η οποία είναι κοινή στο μεγαλύτερο τμήμα της αγοράς, αλλά και στις εμπλεκόμενες εταιρείες, έστω και αν δεν εκφράζεται δημοσίως), καθώς, όπως υποστηρίζει, έχει πολλά προβλήματα, μεταξύ των οποίων και νομικού τύπου.
Ο φόβος είναι, επισημαίνει, ότι θα χαθεί επιπλέον πολύτιμος χρόνος, καθώς ήδη υπάρχει σημαντική καθυστέρηση, με αποτέλεσμα να μην αποκλείεται το ενδεχόμενο απόρριψης του κυβερνητικού σχεδίου από τους θεσμούς και επαναφοράς του σχεδίου για την πλήρη ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ.
Ένα από τα κυριότερα «αγκάθια» του σχεδίου που προωθεί η κυβέρνηση είναι ο τρόπος καταβολής της αποζημίωσης προς τη ΔΕΗ για τη μεταβίβαση του 100% του ΑΔΜΗΕ στο Δημόσιο. Σύμφωνα με όσα είναι ήδη γνωστά, προβλέπεται η αποζημίωση με τα έσοδα από τη διάθεση του 49% (20% σε στρατηγικό επενδυτή και 29% στο Χρηματιστήριο), καθώς και με ένα τμήμα (10%) των ετήσιων κερδών προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) σε βάθος χρόνου. Ωστόσο, η μεταβίβαση του 100% στο Δημόσιο δεν θα γίνει με την ταυτόχρονη καταβολή του οικονομικού ανταλλάγματος, αλλά με την υπόσχεση της καταβολής του στο μέλλον. Επίσης, είναι ασαφές το πότε θα καταβληθεί το σύνολο του τιμήματος, αν λάβει κανείς υπόψη ότι τα EBITDA του ΑΔΜΗΕ το 2014 ήταν 183 εκατ. ευρώ. Αυτή άλλωστε η αβεβαιότητα είναι ένας από τους κύριους λόγους που εξηγεί τη ραγδαία πτώση της μετοχής της ΔΕΗ τους τελευταίους μήνες.
Ερωτηματικό αποτελεί και η στάση των μετόχων μειοψηφίας της ΔΕΗ (όπως του επενδυτικού fund Silchester που κατέχει το 13,8% των μετοχών), που ενδέχεται, σύμφωνα με όσα αναφέρει ο ίδιος παράγοντας, να επιχειρήσουν να μπλοκάρουν τη συγκεκριμένη απόφαση όταν κατατεθεί προς έγκριση στη γενική συνέλευσης των μετόχων της ΔΕΗ.
Κρίσιμο είναι και το ζήτημα της ρύθμισης των ενδοομιλικών οφειλών, καθώς ο ΑΔΜΗΕ έχει ασκήσει δύο αγωγές, διεκδικώντας από τη ΔΕΗ 540 εκατ. ευρώ (σε κεφάλαιο και τόκους) για ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις που συγκεντρώνει η ΔΕΗ, αποδίδει στον Διαχειριστή και αυτός με τη σειρά του στον ΛΑΓΗΕ. Σημειώνεται ότι ο ΛΑΓΗΕ διεκδικεί 500 εκατ. ευρώ (κεφάλαιο και τόκους) από τον ΑΔΜΗΕ για τιμολόγια που είτε δεν έχουν εξοφληθεί είτε εξοφλήθηκαν με καθυστέρηση. Σημειώνεται ότι ένα τμήμα απ' αυτές τις οφειλές (σε κεφάλαιο) έχει εξοφληθεί μετά την άσκηση των εν λόγω αγωγών.
Ο ΑΔΜΗΕ διεκδικεί επίσης από τη ΔΕΗ διορθωτικές εκκαθαρίσεις για τον Ειδικό Λογαριασμό του άρθρου 143 του Ν.4001/2011 (ΕΤΜΕΑΡ) ύψους 48,2 εκατ. ευρώ για τους μήνες Μάιο, Ιούνιο, Ιούλιο και τμήμα του Αυγούστου 2013.
Σημειώνεται ακόμα ότι «αγκάθι» αποτελεί και το ζήτημα των δανείων (πέραν των εγγυήσεων που έχει χορηγήσει η ΔΕΗ για δάνεια ύψους 325 εκατ. ευρώ του ΑΔΜΗΕ). Όπως αναφέρεται στις οικονομικές καταστάσεις της ΔΕΗ, για σημαντικό τμήμα του δανεισμού της, βάσει προβλεπόμενων, από υφιστάμενες δανειακές συμβάσεις, όρων, θα πρέπει να δοθεί έγκριση («waiver») των τραπεζικών ιδρυμάτων για την πώληση του 51% της Επιχείρησης. Ταυτόχρονα είναι ενδεχόμενο να μην ικανοποιούνται στο μέλλον συγκεκριμένοι χρηματοοικονομικοί δείκτες, λόγω τόσο της σημαντικής μείωσης της κερδοφορίας όσο και της αλλαγής της κεφαλαιακής διάρθρωσης της ΔΕΗ, μετά την απόσχιση του ΑΔΜΗΕ, γεγονός που αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο προπληρωμής υφιστάμενων δανειακών συμβάσεων που περιλαμβάνουν σχετικούς δείκτες και δυσχεραίνει τη μελλοντική χρηματοδότηση και ανάπτυξη της.
Έτσι λοιπόν, τονίζεται ότι όποια λύση και αν υιοθετηθεί για τον ΑΔΜΗΕ, θα πρέπει αφενός μεν να περιλαμβάνει τον πλήρη ιδιοκτησιακό διαχωρισμό του Διαχειριστή και να μην αντιβαίνει σε όρους δανειακών συμβάσεων. Το οικονομικό αντάλλαγμα για την απόσχιση του ΑΔΜΗΕ, όπως προβλέπεται από δανειακές συμβάσεις, πρέπει να είναι σε μετρητά ή σε άμεσα ρευστοποιήσιμα ισοδύναμα, διαφορετικά είναι ενδεχόμενο να ζητηθεί η προπληρωμή των εν λόγω δανείων.
Σε ό,τι αφορά, τέλος,τη στάση της ΔΕΗ, ο ίδιος παράγοντας σημειώνει ότι αν λάβει, έγκαιρα, ικανοποιητική αποζημίωση, τότε δεν θα έχει κάποια αντίρρηση στην απόσχιση του ΑΔΜΗΕ, καθώς θα μπορεί να βελτιώσει τις ταμειακές ροές της, αφού μεταξύ άλλων δεν θα χρειάζεται πλέον να χρηματοδοτεί η ίδια τις επενδύσεις για το πρόγραμμα ανάπτυξης του Διαχειριστή. Επίσης, εκτιμά ότι η ΔΕΗ προτιμά να παραχωρήσει δίκτυα, παρά να προχωρήσει σε πωλήσεις μονάδων παραγωγής.
Το βασικό, όμως, πρόβλημα, υπογραμμίζει, είναι ότι υπάρχει ο κίνδυνος με αυτό το μοντέλο που έχει επιλέξει η κυβέρνηση να τιναχθεί στον αέρα ο ισολογισμός της ΔΕΗ. Ένας ισολογισμός που ήδη είναι επιβαρυμένος από τις συσσωρευμένες ανεξόφλητες οφειλές, καθώς και τον υψηλό δανεισμό. Σε αυτή την περίπτωση, κάτι που μπορεί σήμερα σε ορισμένους κύκλους να φαίνεται ότι είναι ένα ακραίο «κινδυνολογικό» σενάριο, μπορεί να γίνει πραγματικότητα, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την αγορά ηλεκτρισμού στη χώρα μας.