Σε χθεσινή
επιστολή του προς τον Επίτροπο Ενέργειας της Κομισιόν κ.
Gunther
Oettinger, την οποία και
δημοσιοποίησε το
energia.
gr (εδώ) ο Υπουργός ΠΕΚΑ
κ. Γιάννης Μανιάτης θέτει υπ’ όψιν της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και περιγράφει με
τα μελανότερα χρώματα την εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση που αναμένεται να
αντιμετωπίσει η χώρα μας τους ερχόμενους μήνες, ήδη από τον Οκτώβριο, λόγω της
προβλεπόμενης αδυναμίας εφοδιασμού της με φυσικό αέριο από την Ρωσία. Η Ελλάδα
εξαρτάται κατά 65% κατά μέσο όρο από την Ρωσική
Gazprom για τις ποσότητες αερίου που
καταναλώνει (3.6 δις κυβ. μέτρα ήταν η συνολική κατανάλωση το 2013) και οι
οποίες μεταφέρονται μέσω αγωγού που διέρχεται από την Ουκρανία. Ως γνωστό, από
16 Ιουνίου η Ρωσία έχει σταματήσει την παροχή αερίου προς το Κίεβο και με την
εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ των δύο χωρών σε πλήρη έξαρση, με επίκεντρο την άμυνα
των αυτονομιστών του
Donetsk,
δεν αναμένεται γρήγορη επίλυση και άρα επανάληψη της τροφοδοσίας της Ουκρανίας
με Ρωσικό φυσικό αέριο. Αυτό θα έχει ως αντίκτυπο ότι από τον Οκτώβριο και μετά
η Ουκρανική
Naftogas θα
αρχίσει να «τραβά» αέριο από τις ποσότητες που προορίζονται για πελάτες της
Gazprom στην Ευρώπη όπως έχει
συμβεί δύο φορές στο παρελθόν (2006 με 2009).
Η Ελλάδα, σε
σύγκριση με άλλες χώρες της ΝΑ Ευρώπης, ιδίως την Βουλγαρία, Σερβία και
Σλοβακία βρίσκεται σε πολύ καλύτερη μοίρα αφού διαθέτει άλλες δύο πύλες
εισόδου, μία μέσω του Ελληνο-Τουρκικού αγωγού και η άλλη μέσω της προμήθειας
Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (
LNG) από
το τέρμιναλ της Ρεβυθούσας. Πηγές του ΥΠΕΚΑ θεωρούν ως πολύ πιθανό η
προβλεπόμενη διακοπή ροής Ρωσικού αερίου να διαρκέσει περισσότερο από δύο εβδομάδες που διήρκεσε το
2009. Σε μία τέτοια περίπτωση η Ελλάδα, μέσω της ΔΕΠΑ και των λοιπών
προμηθευτών που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, αλλά και οι άλλοι Ευρωπαίοι
εταίροι, μέσω των αντίστοιχων εταιριών, θα πρέπει να αναζητήσουν, κατά μόνας,
πιθανόν για μεγάλο χρονικό διάστημα, φορτία
LNG και άλλες πηγές τροφοδοσίας. Αυτό αναμένεται να δημιουργήσει
ταυτόχρονη ζήτηση σε όλη την Ευρώπη και
μεγάλη άνοδο των τιμών, δηλαδή ραγδαία αύξηση του ενεργειακού κόστους, που
αποτελεί διαχρονικά το μεγαλύτερο κίνδυνο για την οικονομία. Με παράλληλη
δυσκολία εξασφάλισης φορτίων
LNG,
ικανών να αντισταθμίσουν την έλλειψη του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών,
αφού η κάθε χώρα θα έχει διαφορετικές επιπτώσεις στο ενεργειακό της ισοζύγιο
από την έλλειψη του Ρώσικου φυσικού αερίου. Να σημειωθεί ότι πολλές χώρες, όπως
η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Κροατία, η Σερβία, η Σλοβακία, και άλλες,
δεν διαθέτουν εγκαταστάσεις
LNG
και άρα θα αντιμετωπίσουν ακόμη πιο σοβαρό πρόβλημα. Αντίθετα, χώρες που
παραδοσιακά κατέχουν μεγάλα μερίδια και συμβολαιοποιημένες ποσότητες στην αγορά
LNG, όπως η Ισπανία, η
Γαλλία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, το Ηνωμένο Βασίλειο θα έχουν από μέτριες έως
μηδενικές επιπτώσεις στο ενεργειακό τους ισοζύγιο από την έλλειψη του Ρώσικου
φυσικού αερίου.
Τόσο η
εσπευσμένη εν μέσω θέρους επιστολή του Υπουργού ΠΕΚΑ κου Γιάννη Μανιάτη προς
την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και επαφές του ΥΠΕΚΑ
και των εταιρειών αερίου (ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ) τις τελευταίες ημέρες με
προμηθευτές
LNG και οι
διαβουλεύσεις που ευρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη σε υψηλά κυβερνητικά κλιμάκια,
είναι ενδεικτικά του πανικού που έχει καταλάβει την κυβέρνηση ενόψει του
ενεργειακού αδιεξόδου που προδιαγράφεται. Ένα αδιέξοδο το οποίο κάθε άλλο παρά
φανταστικό είναι αρκεί να λάβουμε υπ’ όψη μας ότι υπό την παρούσα οικονομική
συγκυρία και τις υφιστάμενες τιμές του
LNG στην
spot
αγορά, στην οποία υποχρεωτικά θα στραφούν τα περισσότερα κράτη-μέλη για να
αναζητήσουν φορτία
LNG,
σε αντιδιαστολή με το ότι συνέβαινε το 2009, είναι ήδη υψηλές. Υπάρχει λοιπόν
ενδεχόμενο να παρατηρηθούν και περιπτώσεις όπου, κράτη-μέλη θα βρεθούν σε πλήρες
αδιέξοδο ενεργειακά από την έλλειψη ρώσικου φυσικού αερίου, σε ένα ενδεχόμενο
μακράς διακοπής των παραδόσεων μέσω Ουκρανίας και ταυτόχρονα ευρωπαϊκά φορτία
LNG από άλλες χώρες,
κράτη-μέλη, ευρισκόμενα σε περίσσια στο ενεργειακό τους ισοζύγιο να πωλούνται
στην Ασία σε καλές τιμές. Μπορεί δε το Ελληνικό σύστημα φυσικού αερίου να μην
καταρρεύσει τελείως εάν εξασφαλισθεί ανελλιπής εφοδιασμός με
LNG, κατόπιν παρέμβασης της Κομισιόν,
αλλά το εθνικό ενεργειακό σύστημα θα κληθεί να λειτουργήσει υπό αφόρητη πίεση
αφού θα πρέπει μέσω Ελλάδας να εξασφαλισθεί και η τροφοδοσία της Βουλγαρίας, η
οποία θα έχει αποκοπεί πλήρως από τις εισαγωγές αερίου.
Όμως, όλος αυτός
ο πανικός και η αναπόφευκτη ένταση που θα προκύψει θα μπορούσαν να έχουν
μετριασθεί σημαντικά ή και να εκλείψουν, εάν η χώρα μας είχε την προνοητικότητα
να προωθήσει το σχέδιο για την δημιουργία μόνιμου υπόγειου αποθηκευτικού χώρου
φυσικού αερίου χωρητικότητας 1.0 δις κυβ. , όπως είχε προταθεί το 2010/2011 από
την εταιρεία
Energean
Oil
&
Gas, η οποία, ως
γνωστό, είναι ο
operator
των κοιτασμάτων πετρελαίου στον Πρίνο. Εντός της περιοχής παραχώρησης της
ευρίσκεται και το εξαντληθέν κοίτασμα φυσικού αερίου της Νοτίου Καβάλας, για
αυτό και η εταιρεία επρότεινε βάσει λεπτομερούς τεχνο-οικονομικής μελέτης και
επενδυτικού σχεδίου την μετατροπή του σε υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου. Να
σημειώσουμε ότι η Ελλάδα σε αντίθεση με τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες δεν
διαθέτει υπόγειους αποθηκευτικούς χώρους ενώ για ένα σύστημα με αγωγούς που
ξεπερνούν τα 2,000 χλμ. και με αρκετά αστικά και βιομηχανικά δίκτυα, η ύπαρξη
ενός αποθηκευτικού χώρου με δυναμικότητα 1/4 με 1/5 του μεγέθους της συνολικής
εγχώριας κατανάλωσης θεωρείται απαραίτητο για λόγους ασφαλείας.
Έχει ενδιαφέρον πάντως ότι το ΥΠΕΚΑ όχι μόνο δεν έκανε δεκτή
τότε την πρόταση της
Energean
Oil &
Gas, η οποία μάλιστα είχε εξασφαλίσει τα
απαραίτητα επενδυτικά κεφάλαια, και άρα δεν ετίθετο θέμα κρατικής οικονομικής
ενίσχυσης, αλλά την έστειλε στο ΤΑΙΠΕΔ, για αξιολόγηση (λες και ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ και
Ασπροφος δεν υφίσταντο) το οποίο αίφνης ανεκάλυψε ότι έπρεπε να επιβάλλει την
κυριότητά του στο κοίτασμα, πράγμα που έκανε ανεμπόδιστα και έκτοτε
κυριολεκτικά μπλόκαρε την όλη υπόθεση. Με άλλα λόγια το ΤΑΙΠΕΔ απαίτησε και
απέκτησε αρμοδιότητες στην κατάρτιση και εφαρμογή της ενεργειακής πολιτικής της
χώρας! Με τις υπηρεσίες του ΤΑΙΠΕΔ, άγνωστο βάσει ποιών στοιχείων και
παραδοχών, να ισχυρίζονται ότι η επένδυση στο κοίτασμα της Νοτίου Καβάλας είναι
οικονομικά ασύμφορη, τώρα ο Υπουργούς ΠΕΚΑ αγωνιά για την εξασφάλιση της
τροφοδοσίας της χώρας με φυσικό αέριο για τον επόμενο χειμώνα. Δεν θα ήτο
προτιμότερο να είχε εγκρίνει, βάσει του
υφιστάμενου τότε νομικού πλαισίου, την επένδυση στο κοίτασμα της Νότιας Καβάλας
πράγμα που θα εξασφάλιζε στην χώρα ένα μαξιλάρι ασφαλείας;
Όσο δε για τις
βλακώδεις αιτιάσεις του ΤΑΙΠΕΔ, μήπως θα έπρεπε επιτέλους να επέμβει ο ίδιος ο
πρωθυπουργός και να ενημερώσει τη διοίκησή του ότι σε θέματα εθνικής ασφάλειας
και μάλιστα ενεργειακής ασφάλειας τα κλασσικά οικονομετρικά μοντέλα για την
αξιολόγηση επενδύσεων δεν ισχύουν και είναι τελείως διαφορετικές οι παραδοχές
και οι παράγοντες που λαμβάνονται υπ’ όψη για να αποφασιστεί η αναγκαιότητα
μιας επένδυση; Και σε κάθε περίπτωση καλό θα ήταν να αφαιρεθεί από το ΤΑΙΠΕΔ
κάθε αρμοδιότητα επί της διαχείρισης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου,
η οποία βάσει του Ν 4001/2011 είναι αποκλειστική
αρμοδιότητα του ΥΠΕΚΑ.