Τήν ἡμέρα πού γινόταν γνωστή στήν Ἑλλάδα δημοσκόπηση
πού κατέγραφε ὅτι τρεῖς Ἕλληνες στούς τέσσερεις πιστεύουν ὅτι ἡ κρίση τῆς
οἰκονομίας μας σχεδιάστηκε ἀπό σκοτεινές δυνάμεις τοῦ ἐξωτερικοῦ καί ἕξι στους δέκα
συμπατριῶτες μας θεωροῦν ὅτι ὁ πρώην πρωθυπουργός κ. Κ. Σημίτης εἶναι «ἑβραϊκῆς
καταγωγῆς» (μέ ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται), στήν Ἱσπανία, λίγα χιλιόμετρα ἔξω ἀπό την
Μαδρίτη, γινόταν ἕνα πολύ ἐντυπωσιακό συνέδριο. Διοργανωτής τοῦ συνεδρίου αὐτοῦ
ἦταν τό Ἵδρυμα Κοινωνικῶν Μελετῶν καί Ἀναλύσεων (FAES), πού εἶναι ἕνα ἀπό τά
σημαντικότερα ἱσπανικά κέντρα σκέψεως, μέ πρόεδρό του τόν πρώην πρωθυπουργό κ.
Χοσέ Μαρία Ἀθνάρ.
Τό θέμα τοῦ συνεδρίου ἦταν τό
ἐρώτημα «Πῶς οἱ ἰδέες τῆς ἐλευθερίας μποροῦν, στήν σημερινή κρίση, νά τεθοῦν στήν
ὑπηρεσία τῆς Ἱσπανίας».
Κλείνοντας
τίς ἐργασίες τοῦ συνεδρίου, ὁ κ. Χοσέ Μαρία Ἀθνάρ ἐπεσήμανε μία εἰδική διάσταση
τῆς σημερινῆς κρίσεως, πού κατ’ ἐπανάληψιν ἔχουμε ὑπογραμμίσει καί στήν στήλη αὐτή.
Εἶπε ὅτι «στόν σημερινό ἀβέβαιο κόσμο δίνεται μία σκληρή μάχη κατά τῆς ἐλευθερίας,
γιατί ἡ τελευταία, στό ἐπίπεδο τῶν ἰδεῶν, οἱ ὁποῖες στήν ἐποχή μας διαδίδονται
ταχύτατα, συνιστᾶ σοβαρό κίνδυνο γιά ὅλες τίς αὐταρχικές μορφές ἐξουσίας, ἀλλά
καί γιά κρατικές ὀντότητες πού δέν θέλουν νά ἀπολέσουν προνόμια καί μηχανισμούς
ἐλέγχου…».
Πρίν πάρει τόν λόγο ὁ Ἱσπανός πρώην
πρωθυπουργός, ὁ συμπατριώτης του πολιτικός ἀναλυτής κ. Σαλβαντόρ Φορνέρ ἀνέφερε
πάνω στό θέμα αὐτό ὅτι «ἡ κρίση πού ξεκίνησε ἀπό τίς ΗΠΑ, γιά νά πάρει στήν
συνέχεια παγκόσμιες διαστάσεις, ἔδωσε μία μοναδική εὐκαιρία στίς ἁπανταχοῦ
ἀντιφιλελεύθερες δυνάμεις νά πάρουν μία ἱστορική ρεβάνς ἀπέναντι στήν
κατάρρευση τοῦ κομμουνισμοῦ πρίν 24 χρόνια καί τήν ἐνίσχυση τῶν φιλελεύθερων
ἰδεῶν σέ ὁλόκληρο τόν πλανήτη. Ἔτσι, μία κρίση πού εἶχε ὡς ἀφετηρία της τόν
ἀμερικανικό κρατισμό, ἔγινε ἀντιφιλελεύθερο λάβαρο στά χέρια αὐτῶν πού ἕναν καί
μόνο στόχο ἔχουν, τήν κατασυκοφάντηση τῆς ἐλευθερίας…».
Στό ἴδιο θέμα, ὁ γνωστός Γάλλος
οἰκονομολόγος, φιλόσοφος καί συγγραφέας κ. Γκύ Σορμάν εἶχε ἀναλάβει νά μιλήσει
γιά τίς δυτικές ἀξίες καί τό βάρος τους στόν ὑπό σχηματισμό κόσμο μας, στόν
ὁποῖο ὅλο καί περισσότερο εἶναι αἰσθητή ἡ ἀσιατική παρουσία καί τά φιλοσοφικά
ἐρείσματα πάνω στά ὁποῖα ἑδράζεται. Μέ ἀφετηρία ἔτσι τους προσωκρατικούς φιλοσόφους
καί τόν ρόλο τους στήν κατάρριψη τοῦ μύθου πρός ὄφελος τοῦ ὀρθοῦ λόγου (εἶδοςν ἐν
ἀνεπαρκεία στήν σημερινή Ἑλλάδα…), ὁ κ. Γκύ Σορμάν τόνισε ὅτι, ἄν ἡ Δύση ἔγινε
ἡ ἱστορική ἑστία τῆς προόδου καί τοῦ νεωτερισμοῦ, τό ὀφείλει στό κριτικό πνεῦμα
πού ἄνθισε στήν ἀρχαία Ἑλλάδα –χώρα πού πρώτη στόν κόσμο ἄνοιξε τίς πόρτες τοῦ
μέλλοντος.
Ἀναφερόμενος στήν συνέχεια στόν
Κάρλ Πόππερ, τόν κορυφαῖο φιλόσοφο τῆς «ἀνοικτῆς κοινωνίας», ὁ Γάλλος διανοούμενος
καί πολυγραφότατος συγγραφέας ὑπογράμμισε ὅτι ἡ ἐπιστήμη ἄρχισε νά προοδεύει
στήν Δύση γιατί ὁποιαδήποτε ἐπιστημονική ὑπόθεση ὑποβάλλεται ἀμέσως στήν ζωηρή
δοκιμασία τῆς κριτικῆς. Καί ἀπό αὐτή τήν τελευταία εἴτε θά ἐπιβεβαιωθεῖ, εἴτε
θά δώσει ἀφορμή γιά μία πιό πειστική ὑπόθεση.
«Ἀκριβῶς τό ἀντίθετο συμβαίνει μέ
τόν Ἰσλαμισμό και τόν Κομφουκιανισμό», εἶπε ὁ κ. Γκύ Σορμάν, γιά νά προσθέσει:
«Στήν σφαίρα τοῦ Ἰσλάμ καί τοῦ Κομφουκιανισμοῦ, κάθε πιστός παρακαλεῖται καί
ὑποχρεοῦται νά ὑποταχθεῖ σέ ἕνα ἀρχικό μοντέλο πού θεωρεῖται ἄριστο καί ἄρα ἀμετάθετο.
Στήν περίπτωση αὐτή, λοιπόν, ἡ χρυσή ἐποχή βρίσκεται στό παρελθόν. Ἀντιθέτως,
στήν Δύση τήν βρίσκουμε στό μέλλον. Οἱ ἀρχές τοῦ Ἰσλάμ καί τοῦ Κομφούκιου ἀδιαφοροῦν
γιά τίς ἀντιφάσεις καί τίς λεπτομέρειες και θεωροῦνται τάσεις πού πᾶνε σέ βάθος
χωρίς καμμία δυνατότητα κριτικῆς ἐπανεξετάσεως».
Στήν Δύση, ὅμως, ὁ Ἰώβ τῆς Βίβλου καί ἡ Ἀντιγόνη
τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς τραγωδίας μᾶς δίνουν τό ἁπτό παράδειγμα τόσο τῆς ἀμφισβητήσεως
τοῦ Θεοῦ ὅσο καί τῆς βασιλείας τῆς ἐξουσίας. Ὑπό αὐτή τήν ἔννοια, τά Ἱεροσόλυμα
καί ἡ Ἀθήνα εἶναι οἱ πρῶτες πηγές τῆς θρησκευτικῆς καί πολιτικῆς ἀμφισβητήσεως.
Καί μᾶς διδάσκουν, πρίν ἀπ’ ὅλα, ὅτι καμμία πολιτική ἐξουσία δέν μπορεῖ νά εἶναι
ἀπόλυτη.
Συνεπῶς, μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ἡ Ἀντιγόνη εἶναι ἡ πρώτη στρατευμένη ὀπαδός στήν
ὑπόθεση τῆς Δημοκρατίας καί τῶν Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Ἔτσι, ἀπό ἱστορικῆς σκοπιᾶς, μέ
πολλά μπρός-πίσω, ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Διαφωτισμοῦ καί μετά ἡ Δύση μπόρεσε νά βρεῖ
μία σχετική ἰσορροπία, μέ τήν εἰσαγωγή τοῦ κράτους δικαίου –πού εἶναι μιά μορφή
συνθέσεως μεταξύ τῆς κοινωνικῆς τάξεως καί τῆς κριτικῆς ζωτικότητος. Ἡ ἀκμή τῆς
θεολογικῆς, φιλοσοφικῆς καί πολιτικῆς Δύσεως ἀρχικά μεταμορφώθηκε σέ πρόοδο τῆς
ἐπιστήμης, τῆς τεχνικῆς καί τῆς οἰκονομίας –ἐνίοτε ὑπό χαοτικές συνθῆκες, ἀλλά πάντως
χωρίς διακοπές.
Προϊόν, λοιπόν, τοῦ κριτικοῦ
πνεύματος, ἡ ὑψηλή τεχνολογία (πού στίς μέρες μας ἀναπτύσσεται καί διαδίδεται με
μεγάλη ταχύτητα) στήν οὐσία εἶναι καί ὁ δίαυλος μέσω τοῦ ὁποίου διαχέεται
παγκοσμίως καί αὐτό τό κριτικό πνεῦμα.
Αὐτή τήν διάσταση τῆς νέας
οἰκονομίας πρῶτοι τήν ἔχουν καταλάβει, ἀπό καιρό τώρα, οἱ Κινέζοι. Στό πλαίσιο
αὐτό, ἕνας κορυφαῖος Κινέζος καθηγητής, ὁ κ. Χί Τσουντάο, ἐπικεφαλῆς τοῦ
Κέντρου Διδασκαλίας καί Ἔρευνας τοῦ ΚΚ Κίνας, μᾶς εἶπε τά ἑξῆς ἀποκαλυπτικά:
«Στήν Κίνα, τό ΚΚ πολύ γρήγορα κατάλαβε ὅτι ἡ οἰκονομία τῆς ἀγορᾶς –πού εἶναι
τό ἀποτέλεσμα τῆς καινοτομίας καί τοῦ ἐπιχειρηματικοῦ πνεύματος, σέ συνδυασμό
μέ μία προωθημένη ἐκπαίδευση– ἦταν μία μοναδική εὐκαιρία γιά ἀνάπτυξη καί
εὐημερία τῆς χώρας μας, ἀλλά καί ὅρος γιά τήν πολιτική ἐπιβίωση τοῦ Κόμματος.
Κάναμε λοιπόν τίς ἐπιλογές πού
ἔπρεπε, προσαρμόζοντας τό οἰκονομικό δυτικό πνεῦμα στή κινεζική παράδοση..».
Μποροῦν νά τά καταλάβουν αὐτά οἱ
ἐγχώριοι πυγμαῖοι τῆς πολιτικῆς καί τοῦ πνεύματος;
(από την εφημερίδα "ΕΣΤΙΑ")